Rafale: Η απόφαση της Τουρκίας να προχωρήσει στην απόκτηση 40 νέων και 20 μεταχειρισμένων μαχητικών Eurofighter Typhoon προκαλεί έντονο προβληματισμό στην Αθήνα και ανατρέπει την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο. Σύμφωνα με πληροφορίες του telegraphmanews.gr, η συμφωνία οριστικοποιείται κατά την επίσκεψη του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ στην Άγκυρα, ανοίγοντας έναν νέο κύκλο στρατιωτικής συνεργασίας Ηνωμένου Βασιλείου – Τουρκίας.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Ανατροπή ισορροπίας δυνάμεων
Μέχρι σήμερα, η Πολεμική Αεροπορία είχε καθαρό προβάδισμα έναντι της τουρκικής ΤΗΚ, καθώς διέθετε 46 F-16 Viper και 24 Rafale, όλα με ραντάρ AESA που παρέχουν κορυφαίες δυνατότητες στοχοποίησης και εμπλοκής. Ωστόσο, η προμήθεια των Eurofighter αλλάζει το τοπίο. Το συγκεκριμένο αεροσκάφος, σύμφωνα με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, είναι σχεδιασμένο για επιχειρήσεις υπεροχής αέρος, διαθέτει δυνατότητα υπερηχητικής πτήσης χωρίς μετάκαυστη (supercruise) και χρησιμοποιεί πυραύλους Meteor ramjet που προσφέρουν πλεονέκτημα σε μεγάλες αποστάσεις.
Η υπεροχή της Ελλάδας σε ηλεκτρονικά συστήματα, όπως το Link 16 και οι τακτικοί σύνδεσμοι δεδομένων, ενδέχεται να εξουδετερωθεί εάν η Τουρκία αποκτήσει συνολικά 60 Eurofighter Tranche 3 και 4 με προηγμένα AESA ραντάρ. Το Reuters αποκάλυψε ότι το Λονδίνο επιδιώκει να κλείσει την πώληση με αντάλλαγμα εμπορικά και ενεργειακά οφέλη, παρά τις αντιδράσεις της Γερμανίας, η οποία μέχρι πρόσφατα διατηρούσε βέτο στην εξαγωγή του τύπου προς την Άγκυρα.
Τι γράφουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης
Σύμφωνα με το Associated Press, η Τουρκία βρίσκεται κοντά σε συμφωνία για την αγορά περίπου 20 μεταχειρισμένων Eurofighter Typhoon από το Κατάρ και το Ομάν, ώστε να αποκτήσει άμεσα δύο επιχειρησιακές μοίρες. Το ίδιο δημοσίευμα επισημαίνει ότι η Άγκυρα έχει ήδη ζητήσει 40 καινούργια F-16 Viper από τις ΗΠΑ, ενισχύοντας περαιτέρω τη μαχητική της ισχύ.
Το Euronews σχολιάζει ότι η βρετανική κυβέρνηση επιδιώκει «ρεαλιστική προσέγγιση» απέναντι στην Τουρκία, θεωρώντας την «απαραίτητο εταίρο» για τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, παρά τις ανησυχίες της Αθήνας. Παράλληλα, το BBC μεταδίδει ότι το Βερολίνο ήρε τις επιφυλάξεις του τον Ιούλιο 2025, κατόπιν πίεσης του Λονδίνου, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συναλλαγή.
Το ελληνικό πρόβλημα των Rafale
Τα γαλλικά Rafale, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, παραμένουν ανώτερα σε αποστολές αέρος-εδάφους, διαθέτοντας οπλοστάσιο SCALP-EG και AM39 Exocet, που παρέχει δυνατότητα πλήγματος στρατηγικών στόχων σε μεγάλη απόσταση. Όμως, στο καθαρό πεδίο αερομαχίας, τα Eurofighter υπερέχουν σε ευελιξία και ρυθμό ανόδου. Το Υπουργείο Άμυνας Γαλλίας αναφέρει ότι η διαφορά αυτή οφείλεται στην αρχιτεκτονική του συστήματος πρόωσης και στην ελαφρύτερη δομή του Typhoon.
Η Ελλάδα, επιμένοντας στη στρατηγική του Rafale, θα χρειαστεί είτε να ενισχύσει τον στόλο με επιπλέον αεροσκάφη είτε να επενδύσει σε αναβάθμιση λογισμικού και οπλικών συστημάτων, ώστε να εξισορροπήσει το πιθανό πλεονέκτημα της Άγκυρας. Ειδικοί που μίλησαν στο telegraphmanews.gr υπογραμμίζουν ότι η ΠΑ πρέπει να μελετήσει τις επιδόσεις των ινδικών Rafale απέναντι στα πακιστανικά J-10, όπου οι δεύτεροι πέτυχαν σε ορισμένες περιπτώσεις καλύτερα αποτελέσματα σε εμπλοκές BVR (Beyond Visual Range).
Η τουρκική στρατηγική και οι πολιτικές προεκτάσεις
Η Τουρκία επιδιώκει να μεταβεί σε ένα υβριδικό μοντέλο ισχύος: συνδυάζοντας τον εθνικό TF-X Kaan 5ης γενιάς, τα F-16 Viper και τα Eurofighter Typhoon. Αυτή η τριπλή δομή, κατά τα διεθνή μέσα, της δίνει επιχειρησιακή ευελιξία και αυξάνει την επιρροή της στο ΝΑΤΟ. Το Le Monde έγραψε ότι η απόφαση του Βερολίνου να άρει το βέτο έγινε «έπειτα από έντονη διαπραγμάτευση» και αποτελεί «μεγάλη νίκη του Ερντογάν».
Στο διπλωματικό επίπεδο, το Υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, ενώ η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης τήρησε ουδέτερη στάση, επικαλούμενη την «αυτονομία εξαγωγών» των κρατών-μελών.
Πώς απαντά η Αθήνα
Η ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, εξετάζει σειρά επιλογών:
- Αύξηση του στόλου Rafale από 24 σε 36 μονάδες, με ταυτόχρονη αναβάθμιση των Mirage 2000-5 Mk2.
- Πρόωρη ένταξη F-35, σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ προχωρήσουν εντός του 2026.
- Επένδυση στην αντιαεροπορική άμυνα με αναβάθμιση Patriot PAC-3 και πιθανή αγορά Aster 30 B1 NT.
- Ενίσχυση των UAVs και δημιουργία μικτών σχηματισμών με Rafale και Heron II για αποστολές στο Αιγαίο.
Το Υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη εγκρίνει κονδύλια για προγράμματα υψηλής προτεραιότητας στον τομέα της άμυνας, ενώ οι επιτελείς της ΠΑ προειδοποιούν ότι «ο χρόνος είναι κρίσιμος».
Η επόμενη μέρα
Η ανατροπή στην αεροπορική ισορροπία δεν είναι απλώς τεχνικό ζήτημα — είναι βαθιά πολιτικό. Η Τουρκία αποκτά πρόσβαση σε ένα αεροσκάφος 4++ γενιάς που μπορεί να επιχειρεί με μεγάλες ταχύτητες και σε συνθήκες ηλεκτρονικού πολέμου, ενώ η Ελλάδα πρέπει να επαναξιολογήσει τη συνολική της στρατηγική. Όπως αναφέρει το UK Defence Journal, η συμφωνία για τα Eurofighter ενδέχεται να αποτελέσει «τη σημαντικότερη αλλαγή ισορροπίας στην Ανατολική Μεσόγειο από την εποχή των S-400».
Η Αθήνα γνωρίζει πως κάθε νέα τουρκική μοίρα Eurofighter θα αυξάνει το κόστος αποτροπής και θα απαιτεί πιο σύνθετο σχεδιασμό επιχειρήσεων. Στο Υπουργείο Άμυνας εκτιμούν ότι η απάντηση πρέπει να είναι τεχνολογική, διπλωματική και επικοινωνιακή — με τη συνεργασία συμμάχων και τη διαρκή ενημέρωση των διεθνών οργανισμών.
Συνοψίζοντας, η Τουρκία με τα Eurofighter αποκτά το πιο εξελιγμένο ευρωπαϊκό μαχητικό τέταρτης γενιάς +, τη στιγμή που η Ελλάδα βασίζεται σε έναν ισχυρό αλλά πιο περιορισμένο στόλο Rafale. Το ελληνικό στρατηγικό πρόβλημα δεν είναι μόνο αριθμητικό — είναι ζήτημα χρόνου, γνώσης και ετοιμότητας. Οι επόμενοι 12 μήνες θα κρίνουν εάν η ισορροπία στο Αιγαίο θα παραμείνει σταθερή ή αν θα περάσουμε σε μια νέα εποχή αβεβαιότητας.
