ΚΑΤΑΛΟΝΙΑ: Η κρίση στην Ισπανία βαθαίνει ακόμη περισσότερο μετά τη χθεσινή ανακοίνωση του πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι ότι αίρει το αυτοδιοίκητο της Καταλονίας και ότι η Μαδρίτη αναλαμβάνει ουσιαστικά τη διοίκηση της πλούσιας βορειοανατολικής περιφέρειες σε μια προσπάθεια να συντρίψει το κίνημα της ανεξαρτησίας.
Η απόφαση προκάλεσε οργή στην Καταλονία κλιμακώνοντας ακόμη περισσότερο τη βαθύτερη συνταγματική κρίση που βιώνει η Ισπανία από την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1977. Αναλυτές λένε ότι η κίνηση της Μαδρίτης μπορεί να αναβιώσει το φάσμα του βασκικού εθνικισμού και να έχει αρνητικό αντίκτυπο σε μια Ευρώπη που βρίσκεται αντιμέτωπη με την άνοδο των αποσχιστικών κινημάτων.
Μετά την έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ο Ραχόι ανακοίνωσε ότι ενεργοποιεί το Άρθρο 155 του ισπανικού συντάγματος «για να αποκαταστήσει την έννομη τάξη, την ειρηνική συνύπαρξη και την οικονομική ανάκαμψη και για να διασφαλίσει τη διεξαγωγή εκλογών σε κανονικές συνθήκες».
«Ο μοναδικός μου φόβος αυτή τη στιγμή είναι να μην εκπληρώσω το καθήκον μου», είπε.
Τα μέτρα που ανακοίνωσε, ωστόσο, κατά της καταλανικής κυβέρνησης και των θεσμών στη Βαρκελώνη ξεπέρασαν σε σκληρότητα όλες τις προσδοκίες.
Σφοδρές αντιδράσεις στην Καταλονία
«Επιστρέψαμε και πάλι στο 1975», δήλωσε ο Χοσέπ Λουίες Κλέριες, γερουσιαστής του κυβερνώντος καταλανικού κόμματος PDeCat, αναφερόμενος στο τελευταίο έτος του δικτάτορα Φράνκο. Βουλευτές των εταίρων του συνασπισμού, του ERC και του CUP ζήτησαν τη διακήρυξη ανεξαρτησίας. Αυτό, ωστόσο, θα έχει μόνο συμβολικό νόημα στην παρούσα φάση, χωρίς πραγματική ισχύ και διεθνή υποστήριξη. Επιπλέον, μέχρις ότου επικυρώσει η ισπανική Γερουσία τις αποφάσεις του υπουργικού συμβουλίου στη Μαδρίτη την ερχόμενη Παρασκευή, παραμένει ανοικτό ένα τελευταίο παράθυρο για διαπραγματεύσεις.
Σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι διαδήλωσαν χθες μαζικά στη Βαρκελώνη κατά της φυλάκισης των αυτονομιστών ηγετών Jordi Sànchez και Jordi Cuixart zusammen. Μεταξύ των διαδηλωτών ήταν και ο πρόεδρος της καταλανικής κυβέρνησης, Κάρλες Πουϊτζδεμόν, ο οποίος χαρακτήρισε σε ομιλία του τα βήματα που ανακοίνωσε η Μαδρίτη ως «επίθεση κατά της Δημοκρατίας». Υποστήριξε ότι ο Μαριάνο Ραχόι προσπαθεί να ταπεινώσει την Καταλονία και να ακυρώσει την αυτονομία της. Και κάλεσε την περιφερειακή βουλή στη Βαρκελώνη να συνεδριάσει και να αποφασίσει πώς θα απαντήσει.
Τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται, λένε πολιτικοί αναλυτές, μια περαιτέρω παθητική αντίσταση ενός κινήματος, το οποίο περιμένει κινήσεις καταστολής από μέρους της Μαδρίτης, αν δεν τις έχει προγραμματίσει. Άλλωστε οι αυτονομιστές έχουν εξηγήσει εδώ και χρόνια τη στρατηγική τους με τη ρήση του Γκάντι: «Στην αρχή σε αγνοούν, μετά σε περιφρονούν, στη συνέχεια σε πολεμούν και στο τέλος κερδίζεις».
Η οικονομία το αδύνατο σημείο μιας ανεξάρτητης Καταλονίας
Αχίλλειος πτέρνα του αυτονομιστικού κινήματος στην Καταλονία, ωστόσο, είναι η οικονομία. Η απόφαση άνω των χιλίων επιχειρήσεων να απομακρύνουν τις έδρες τους από την βορειοανατολική αυτή περιφέρεια της Ισπανίας είναι ίσως το μικρότερο από τα προβλήματα, αφού ούτως ή άλλως οι σημαντικότεροι φόροι καταλήγουν στα ταμεία της Μαδρίτης. Μέχρις στιγμής ωστόσο, δεν έχουν μεταφερθεί σε άλλες περιοχές εκτός Καταλονίας οι μονάδες παραγωγής ή οι θέσεις εργασίας.
Παρόλα αυτά η περιοχή αισθάνεται ήδη τον αντίκτυπο της κρίσης, μεταξύ άλλων, στον τουρισμό: είναι χαρακτηριστικό ότι οι κρατήσεις μειώθηκαν κατά 15%.
Μια απόσχιση από την Ισπανία ή ακόμη και ο αποκλεισμός από διεθνείς οργανισμούς ενδέχεται να οδηγήσει σε ύφεση με απρόβλεπτες συνέπειες παρά την οικονομική ισχύ της Καταλονίας, πόσω μάλλον που χρωστά ήδη 77 δισ ευρώ, εκ των οποίων άνω των 50 δις στην κεντρική κυβέρνηση στη Μαδρίτη. Σε εσωτερικά έγγραφα εκτιμάται ότι μια ανεξάρτητη Καταλονία θα χρεοκοπήσει μέσα σε λίγους μήνες.
Το ρήγμα στην καταλανική κοινωνία
Η πολιτική κρίση δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την καταλανική κοινωνία. Οι εντάσεις έχουν οξυνθεί και σε πολλούς φιλικούς και οικογενειακούς κύκλους αποφεύγουν σκόπιμα να συζητούν για την πολιτική. Αλλά δεν υπήρξε ριζοσπαστικοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, αφού μόνον οι μισοί από τους πολίτες έχουν ταχθεί ξεκάθαρα με το ένα ή το άλλο στρατόπεδο: είτε των ριζοσπαστών ενωτικών, που ήλπιζαν σε μια ενεργοποίηση του Άρθρου 155 και άρση της αυτονομίας (8,9% σύμφωνα με τελευταίες δημοσκοπήσεις), είτε των αυτονομιστών, που επιδιώκουν πάση θυσία την απόσχιση παρά την επαπειλούμενη οικονομική κρίση (36,1%).
Οι υπόλοιποι κινούνται κάπου στη μέση, πράγμα που σημαίνει ότι θέλουν περισσότερη αυτονομία εντός της Ισπανίας και ένα νόμιμο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία. Τρεις στους τέσσερις Καταλανούς έχουν ταχθεί εδώ και καιρό υπέρ ενός δημοψηφίσματος, που θα δώσει μια οριστική απάντηση στο θέμα. Και χάρις σ’ αυτή την άποψη της πλειοψηφίας δεν έχει βαθύνει ακόμη περισσότερο το ρήγμα στην κοινωνία.
[irp posts=”155014″ name=”Ισπανία: Ραχόι για Πουτζδεμόντ: «Να φερθεί λογικά»”]
Αβεβαιότητα για το μέλλον στην Ισπανία
Παρά την αρνητική εμπειρία του εμφυλίου πολέμου στην Ισπανία – ή μάλλον εξαιτίας της- οι περισσότεροι Ισπανοί αντιμετωπίζουν -τουλάχιστον μέχρι στιγμής- με σχετική ηρεμία την κατάσταση, αφού δεν συγκρίνεται με εκείνη πριν από το ξέσπασμα του “Guerra Civil” το 1936: εκείνη την εποχή, η πολιτική βία ήταν επί χρόνια μέρος της καθημερινότητας.
Οι Ισπανοί είναι συνηθισμένοι στην καθημερινή τους ζωή στις έντονες συζητήσεις, στη διαρκή λεκτική αντιπαράθεση χωρίς να πιάνουν το συνομιλητή τους απ’ το λαιμό, όταν διαφωνούν. Μέχρι στιγμής το κλίμα παρά την δραματική πολιτική κατάσταση -και πέρα απ’ τη βίαιη επέμβαση της αστυνομίας την ημέρα του δημοψηφίσματος, τις επιθέσεις ακροδεξιών στη γειτονική περιοχή της Βαλένθια και σποραδικές συγκρούσεις μεταξύ χούλιγκαν – παρέμεινε σχετικά ήρεμο. Η Καταλονία, σε αντίθεση με τη Χώρα των Βάσκων, δεν έχει παράδοση τρομοκρατίας. Τα όπλα που κυκλοφορούν είναι σχετικά λίγα όπλα και φαντάζει δύσκολο να εξεγερθούν τμήματα της τοπικής αστυνομίας, των Mossos.
Ωστόσο, το αίσθημα ανασφάλειας είναι διάχυτο. Τι θα γίνει αν κλιμακωθούν οι εντάσεις και βρεθούν πάλι αντιμέτωποι οι διαδηλωτές με την κεντρική εξουσία;
Ποιος βγαίνει ωφελημένος από τη σύγκρουση;
Η κρίση δημιούργησε ένα πατριωτικό ρεύμα στην Ισπανία, που υποστηρίζει τη συντηρητική κυβέρνηση του Ραχόι, εκτρέποντας την προσοχή από τα σκάνδαλα διαφθοράς του κόμματός του. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει, ωστόσο, το ενδεχόμενο να οδηγηθεί η χώρα στις κάλπες, καθώς με την ανάκληση εξουσιών από την Καταλονία η κυβέρνηση μειοψηφίας του Ισπανού πρωθυπουργού κινδυνεύει να χάσει την υποστήριξη των Βάσκων εθνικιστών.
Στην Καταλονία είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τους πιθανούς νικητές καθώς η σκληρή παρέμβαση της Μαδρίτης ενδέχεται να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη αλληλεγγύη προς τα κόμματα που επιδιώκουν την ανεξαρτησία.
Από την άλλη πλευρά πολλοί Καταλανοί θα διστάσουν να τα ψηφίσουν φοβούμενοι τις παρενέργειες στην οικονομία. Ανάμεσα στην εθνική υπερηφάνεια και την ανησυχία για την οικονομική τους επιβίωση δεν αποκλείεται να επιλέξουν τη βασιλική οδό, ψηφίζοντας κόμματα που είναι μεν υπέρ της διενέργειας δημοψηφίσματος, αλλά κατά της απόσχισης. Το εναλλακτικό κίνημα της δημάρχου της Βαρκελώνης, Άντα Κολάου -διακηρυγμένης αντιπάλου της ενεργοποίησης του Άρθρου 155, αλλά και της πλήρους ανεξαρτησίας- δεν αποκλείεται να επωφεληθεί περισσότερο από τους καταλανούς Σοσιαλιστές, το μητρικό κόμμα των οποίων στη Μαδρίτη στηρίζει τις ενέργειες της ισπανικής κυβέρνησης.
Η λύση είναι δύσκολη. Αλλά όπως εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές, μπορεί να επιτευχθεί μόνον αν η Μαδρίτη αποδεχθεί ότι η πλειοψηφία στην Καταλονία θέλει να εκφράσει ελεύθερα την απόψή της για τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων μεταξύ του ισπανικού κράτους και της αυτόνομης περιοχής, γράφει το iefimerida.gr.
