Έπειτα από τις φονικές επιθέσεις στο Παρίσι και στο Ορλάντο που σόκαραν την διεθνή κοινή γνώμη, ήρθε η ώρα των φυσικομαθηματικών να δώσουν χείρα βοηθείας στη μάχη κατά των τρομοκρατών του Ισλαμικού Κράτους.
Αμερικανοί επιστήμονες ανέπτυξαν ένα υπολογιστικό μοντέλο και έναν αλγόριθμο που «διαβάζει» τις συμπεριφορές των υποστηρικτών του Ισλαμικού Κράτους στο Διαδίκτυο. Στη συνέχεια, με βάση ορισμένες μαθηματικές εξισώσεις, κάνει εκτιμήσεις για πιθανές νέες επιθέσεις στο μέλλον, ακόμη κι αν οι μυστικές υπηρεσίες δεν έχουν πληροφορίες για συγκεκριμένες ημερομηνίες.
Οι ερευνητές (φυσικομαθηματικοί, ειδικοί των υπολογιστών και κοινωνικοί επιστήμονες), με επικεφαλής τον φυσικό Νιλ Τζόνσον του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», ανέλυσαν λεπτομερή αρχεία για τους online υποστηρικτές του ISIS στα κοινωνικά δίκτυα την περίοδο 2014-15.
Η έρευνα εστιάσθηκε σε 196 διαδικτυακές «κοινότητες» φιλικές στο Ισλαμικό Κράτος, με πάνω από 108.000 μέλη συνολικά. Μια πρώτη διαπίστωση έχει να κάνει με τη ρευστότητα των ομάδων υποστήριξης, οι οποίες -υπό την πίεση των αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών- συνεχώς διαλύονται και συστήνονται ξανά με νέα ονόματα, αλλά σε μεγάλο βαθμό με τα ίδια μέλη.
Μερικές online ομάδες «ζουν» για τέσσερις-πέντε μήνες και άλλες μόνο μια-δυο μέρες. Περίπου το 40% των μελών είναι γυναίκες, πράγμα που μάλλον εξέπληξε τους ερευνητές, οι οποίοι εκτιμούν ότι αυτές παίζουν κομβικό ρόλο στη διάχυση πληροφοριών (π.χ. «πώς να αποφύγετε επίθεση από drone») ή προπαγανδιστικών βίντεο και στη συγκέντρωση χρημάτων υπέρ των ισλαμιστών τρομοκρατών.
Το μοντέλο των επιστημόνων δείχνει ότι όσο μεγαλύτερη πίεση ασκούν οι Αρχές, τόσο δυσκολότερα αναπτύσσονται μεγάλες ομάδες φιλικές στο ISIS. Αν όμως τα αντίμετρα είναι ανεπαρκή, τότε υπάρχει κίνδυνος η υποστήριξη στο ISIS να εξελιχθεί σε μια μεγάλη υπερ-κοινότητα.
Επίσης, σύμφωνα με τους ερευνητές, παρόλο που τα μέλη των ομάδων υποστήριξης του ISIS συχνά δεν γνωρίζονται μεταξύ τους προσωπικά, έχουν μεγάλη ικανότητα να συντονίζουν και να αναπροσαρμόζουν τη στρατηγική τους, καθώς επίσης να διευρύνουν την επιρροή τους σε άτομα χωρίς καμία προϊστορία εξτρεμισμού (τους «μοναχικούς λύκους» που είναι πιο δύσκολο να εντοπισθούν, όπως ο Ομάρ Μάτιν, ο οποίος έκανε τη δολοφονική επίθεση στο Ορλάντο της Φλόριντα προ ημερών). Οι ομάδες των δυτικών μη ισλαμιστών ακτιβιστών, οι οποίες μελετήθιηκαν για λόγους σύγκρισης, δεν έχουν επιδείξει τόσο μεγάλη προσαρμοστική ικανότητα.
«Μοιάζει με αυτό που γίνεται στα κοπάδια των ψαριών, τα οποία ενώνονται και σκορπίζουν όταν εμφανισθεί ένας θηρευτής, αλλά μετά ξαναενώνονται. Όχι όμως στο ίδιο σημείο όπου εμφανίσθηκε ο θηρευτής, αλλά σε διαφορετικά σημεία. Μόνο που αντί για τη θάλασσα, αυτό συμβαίνει στο διαδίκτυο», δήλωσε ο Τζόνσον, ο οποίος είναι ειδικός στην μελέτη του φαινομένου της πολυπλοκότητας στη φύση και στην κοινωνία.
Πρόσθεσε ότι ακόμη κι ένας «μοναχικός λύκος» θα είναι μοναχικός μόνο για ένα διάστημα, καθώς κάποια στιγμή θα ενταχθεί σε κάποια συνήθως μικρή διαδικτυακή ομάδα ισλαμιστών.
Οι ερευνητές έχουν ήδη μοιρασθεί τις τεχνικές τους με τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, παραμένει όμως άγνωστο σε ποιο βαθμό οι τελευταίες τις αξιοποιούν. Ο ίδιος ο Τζόνσον δήλωσε στο «Nature» την αμφιβολία του γι’ αυτό και εξέφρασε την ελπίδα ότι στο μέλλον οι φυσικομαθηματικοί και οι κοινωνικοί επιστήμονες, εντός κι εκτός μυστικών υπηρεσιών, θα συνεργασθούν πιο στενά για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.
