Φέτος γιορτάζεται η 74η επέτειος από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Σε αντίθεση με άλλους πολέμους, ο πόλεμος αυτός δεν ήταν μεταξύ κρατών και λαών, αλλά ανάμεσα στις ανθρώπινες αξίες και το σκοτάδι του φασισμού. Και η νίκη επί του φασισμού επιτεύχθηκε από την μάχη των ενωμένων λαών. Δυστυχώς, τα επόμενα χρόνια, σε διάφορα εδάφη, έγιναν προσπάθειες αναβίωσης του φασισμού. Η ανθρωπότητα πρέπει να παραμείνει ευαίσθητη ενάντια σε αυτές τις προσπάθειες και τάσεις.
Ιδιαίτερα σήμερα, δεδομένης της εκτεταμένης ξενοφοβίας, της φυλετικής και θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, των εξτρεμιστικών ιδεών και κινημάτων, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μεταφέρουμε τη σημασία της νίκης του ενιαίου αγώνα των λαών κατά του φασισμού, ο οποίος απειλούσε την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο. Η οικοδόμηση του μέλλοντος δε βασίζεται σε διακρίσεις και συγκρούσεις, εθνικές, θρησκευτικές, περιφερειακές, φυλετικές και άλλες διαφορές, αλλά στην ανταλλαγή παραδειγμάτων διαβίωσης σε συνθήκες αμοιβαίου σεβασμού και ανοχής. Από αυτή την άποψη, δεν πρέπει να τιμώνται οι κοινωνίες που δηλώνουν ανθρώπους που υπηρετούσαν το φασισμό ως «εθνικούς ήρωες», αλλά οι κοινωνίες που προσελκύουν την προσοχή ως παράδειγμα ανοχής.
Η κοινωνία του Αζερμπαϊτζάν, αναπτυσσόμενη με ανθρώπινες ιδέες, που συνέβαλαν στη νίκη επί του φασισμού, αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα. Με πλούσιες παραδόσεις ανοχής και συνύπαρξης διαφόρων εθνικοτήτων, εθνικών ομάδων, εκπροσώπων διαφόρων θρησκειών για πολλά χρόνια, η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν μπορεί να αποτελεί ένα πρότυπο τόσο για την περιοχή όσο και για ολόκληρο τον κόσμο.
Η συμβολή του Αζερμπαϊτζάν στη νίκη επί του φασισμού τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πολύ σημαντική. Ο λαός του Αζερμπαϊτζάν, που έχει ένα τεράστιο μερίδιο σε αυτή τη λαμπρή νίκη, έστειλε πάνω από 600.000 πολίτες του στο μέτωπο του πολέμου. Περίπου οι μισοί από αυτούς δεν επέστρεψαν ποτέ στα σπίτια τους. Στρατιωτικά τμήματα που σχηματίστηκαν εξ ολοκλήρου από στρατιώτες και εθελοντές του Αζερμπαϊτζάν, έχουν φθάσει από τον Καύκασο μέχρι το Βερολίνο. Γενναίοι γιοι του Αζερμπαϊτζάν έδωσαν τη ζωή τους για την απελευθέρωση της Μόσχας, του Λένινγκραντ, του Κιέβου, του Στάλινγκραντ, της Συμφερούπολης, της Οδησσού και άλλων πόλεων. Οι Αζέροι που διέφυγαν από τη φασιστική αιχμαλωσία, συμμετείχαν στον αγώνα ενάντια στο φασισμό με την ένταξή τους στα εθνικά απελευθερωτικά κινήματα και αντάρτικες ομάδες στη Γαλλία, στην Ιταλία και στη Γιουγκοσλαβία.
Μία από τις σημαντικές συνεισφορές του Αζερμπαϊτζάν στη νίκη επί του φασισμού ήταν η δραστηριότητα εκτός του πεδίου της μάχης. Μεταξύ των ετών 1941-1945, περισσότερο από το 70% του πετρελαίου, το 80% της βενζίνης και το 90% των λαδιών για κινητήρες που χρησιμοποιήθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση ήταν Αζερικής προέλευσης.
Τα χρόνια αυτά το Αζερμπαϊτζάν ήταν επίσης ένα καταφύγιο για τους πολίτες που διέφυγαν τον πόλεμο. Ο άμαχος πληθυσμός, οι τραυματίες, τα ορφανά, που ξέφυγαν από τις περιοχές που κατείχαν οι Ναζί, βρήκαν παρηγοριά στην φιλοξενία του λαού του Αζερμπαϊτζάν. Ο λαός του Αζερμπαϊτζάν έδειξε το μεγαλείο και το χαρακτήρα του προς τους στρατιωτικούς κρατούμενους που βρίσκονταν στο Αζερμπαϊτζάν μετά τον πόλεμο. Η συμπεριφορά των Αζέρων προς τους αιχμαλώτους πολέμου από Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία περιεγράφηκε αργότερα στα απομνημονεύματα πολλών από αυτούς.
Έτσι είναι η νοοτροπία των Αζέρων. Όλες οι εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες εξακολουθούν να ζουν δίπλα η μια στην άλλη στο Αζερμπαϊτζάν. Μαζί με εκπροσώπους διαφόρων κλάδων της ισλαμικής θρησκείας, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, Καθολικοί, Εβραίοι και άλλοι ζουν στο Αζερμπαϊτζάν χωρίς καμία διάκριση. Τα τζαμιά, οι εκκλησίες και οι συναγωγές λειτουργούν ελεύθερα και υποστηρίζονται από το κράτος.
Γιορτάζοντας το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, την κοινή νίκη των λαών ενάντια στον φασισμό, για να μην ξαναζήσουμε μια παρόμοια τραγωδία, είναι πολύ σημαντικό να λάβουμε θέση εναντίον μιας τέτοιας απειλής όπως η ξενοφοβία,η φυλετική και θρησκευτική μισαλλοδοξία, οι εξτρεμιστικές ιδέες και κινήματα. Σε αυτό το πλαίσιο, η μορφή ανοχής και συγκατοίκησης που παρουσιάζει ο λαός του Αζερμπαϊτζάν είναι μια ελπίδα για το μέλλον της περιοχής και ένα εξαιρετικό παράδειγμα για ολόκληρο τον κόσμο.
