TO ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΤΗΣ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ
Απειλές, εκβιασμοί, πιέσεις, αψιμαχίες και ύβρεις στο παρασκήνιο των εργασιών… καταγγέλλονται ακόμη και από επίσημα χείλη!
Γράφει ο Διονύσης Μακρής
Αποτελεί άραγε εγγύηση για την Εκκλησία της Ελλάδας η γραπτή διαβεβαίωση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου ότι σέβεται τον πατριαρχικό τόμο του 1928 με τον οποίο καθορίζεται το καθεστώς διοίκησης των Μητροπόλεων της Βορείου Ελλάδας και του Βορείου Αιγαίου (Ν. Χωρών);
Η διαβεβαίωση αυτή δίδει άραγε οριστικό τέλος στην ενδόμυχη αλλά ολοφάνερη από πράξεις και αποφάσεις επιδίωξη αμφισβήτησης του πατριαρχικού τόμου εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου; Λύνονται δηλαδή διά παντός τα προβλήματα που προκαλούν οξύτητες και έριδες στις σχέσεις Κωνσταντινούπολης και Αθήνας; Η γραπτή αυτή διαβεβαίωση δικαιολογεί τους βεβιασμένους «πανηγυρισμούς» των πρώτων ημερών των εργασιών της συναθροίσεως του Κολυμπαρίου εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου που ουσιαστικά απέβλεπαν στον εντυπωσιασμό του χριστεπώνυμου ποιμνίου;
Η ταπεινή μας άποψη είναι κατηγορηματικά όχι. Κι αυτό γιατί εκλαμβάνουμε την γραπτή αυτή διαβεβαίωση σεβασμού του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου ως έναν ακόμη φαναριώτικο ελιγμό. Ως μία κίνηση που αποσκοπούσε κυρίως στην δημιουργία κατάλληλου κλίματος, ώστε να επιτευχθούν οι μύχιες επιδιώξεις και προσδοκίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου από τη Σύνοδο του Κολυμπαρίου. Επιδιώξεις που είχαν να κάνουν με την αναγνώριση των αιρετικών δοξασιών ως Εκκλησίες, κάτι που θα άνοιγε διάπλατα τον δρόμο του οικουμενισμού. Άλλωστε ανάλογη διαβεβαίωση είχε δοθεί και κατά τις συνομιλίες που είχαν γίνει το 1998 στο πλαίσιο τότε της προσπάθειας προσέγγισης με το Φανάρι του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου.
Ακολούθησαν ωστόσο γεγονότα στην συνέχεια που απέδειξαν ευθαρσώς ότι εκείνες οι διαβεβαιώσεις σεβασμού ήταν απλά λόγια του αέρα. Ταπεινή μας άποψη λοιπόν ήταν πως θα έπρεπε η αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ελλάδος να εμμείνει στην απόφαση της Ιεραρχίας και να συμπεριλάβει την τροποποίηση περί μη χορηγήσεως αυτονομίας σε εκκλησιαστικές επαρχίες που το καθεστώς τους καθορίζεται με πατριαρχικούς τόμους, όπως είχε εξουσιοδοτηθεί από την συνεδρίαση της Ιεραρχίας της 26ης Μαίου. Αυτό αν συνέβαινε θα έλυνε διά παντός τα προβλήματα που κατά καιρούς παρατηρούνται και ανακύπτουν μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Αθήνας.
Το ερμαφρόδιτο άλλωστε καθεστώς των συγκεκριμένων εκκλησιαστικών επαρχιών που καθορίζεται από τον πατριαρχικό τόμο του 1928, όπως είναι διαμορφωμένο, πάντα θα δημιουργεί προβλήματα και θα πυροδοτεί τις σχέσεις των δύο Ορθοδόξων Εκκλησιών. Τα όσα προηγήθηκαν της επίσκεψης του Πάπα Φραγκίσκου στην Λέσβο αλλά και η πρόσκληση του Μητροπολίτη Εδέσσης Ιωήλ να συμμετάσχει στην αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποτελούν σαφέστατα δείγματα των πραγματικών διαθέσεων της Κωνσταντινούπολης, τα οποία δεν επιλύονται με προφορικές διακηρύξεις και γραπτές ανακοινώσεις… Οι δε τακτικές επισκέψεις του Οικουμενικού Πατριάρχη στις συγκεκριμένες εκκλησιαστικές επαρχίες, όπως η πρόσφατη στην Μητρόπολη Βεροίας που ακολούθησε της Συνόδου του Κολυμπαρίου, πέραν των οιανδήποτε ιδιοτελών αμιγώς σκοπιμοτήτων (οικονομικές ενισχύσεις, ανταλλαγή πολύτιμων δώρων), αποβλέπουν κυρίως στην δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών, που θα συμβάλλουν, ώστε στην οιανδήποτε μελλοντική αλλαγή του πατριαρχικού τόμου του 1928 –λόγω και των ραγδαίων γεωπολιτικών αλλαγών στην περιοχή μας- οι παράλληλες απώλειες για το Φανάρι να είναι όσον το δυνατόν λιγότερες ή και μηδαμινές.
Μυστική συνάντηση Βαρθολομαίου-Ιερωνύμου
Η αξιόπιστη πληροφορία που φέρει μάλιστα τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να επιρρίπτει ευθέως ευθύνες προσωπικά στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο για την απουσία των τεσσάρων Πατριαρχείων Αντιοχείας, Ρωσίας, Γεωργίας και Βουλγαρίας από την ψευτο- Σύνοδο του Κολυμπαρίου ουσιαστικά δείχνει το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Η καλά ενημερωμένη πηγή μας υποστηρίζει ότι υπήρξε ιδιαίτερη συνάντηση των δύο Προκαθημένων, στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου. Η συνάντηση αυτή προηγήθηκε της σύναξης της αντιπροσωπείας της Ελλαδικής Εκκλησίας κατά την προτελευταία ημέρα των συνεδριάσεων, όπου και διαφοροποιήθηκε τελικώς η θέση της ελλαδικής Εκκλησίας σε σχέση με την απόφαση που έλαβε η Ιεραρχία στην έκτακτη σύγκλησή της τον περασμένο Μάιο. Από τη συνάντηση αυτή άλλαξε θέση και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, πιθανόν λόγω των αφόρητων πιέσεων που δέχθηκε, έτσι ώστε αν και δεν ήταν εξουσιοδοτημένος από την Ιεραρχία να συναινέσει στην συμβιβαστική πρόταση του Οικουμενικού Πατριάρχη, η οποία υποκρύπτει όπως ορθά επισήμανε ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου θεολογική αντίφαση.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης πιθανόν στην προσπάθειά του να μεταπείσει τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο του επέρριψε βαρύτατες ευθύνες για το ότι ως επικεφαλής της Εκκλησίας της Ελλάδος όχι μόνο δεν έπεισε τους Ελλαδίτες Αρχιερείς για την «ιστορική αξία και σημασία» της Συνόδου αλλά επιπλέον δεν έκανε τις δέουσες κινήσεις, ώστε να αποτρέψει την εκδήλωση αντιδράσεων κλήρου και λαού, με κορυφαία αυτή της ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στις 23 Μαρτίου. Αντιθέτως εκ των έσω την τορπίλιζε…
Κι αυτό ακριβώς είχε ως αποτέλεσμα να παρατηρηθεί το φαινόμενο των αλλεπάλληλων παραιτήσεων Μητροπολιτών. Μάλιστα αρκετοί εκ των παραιτηθέντων Μητροπολιτών τεκμηριώνοντας γραπτώς τις παραιτήσεις τους αρνούμενοι να πλαισιώσουν την αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ελλάδος θεολογούσαν κατά της Συνόδου τορπιλίζοντάς την… ( βλ. κοινοποίηση εκ της Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος επιστολών παραιτήσεων όπως αυτή λ.χ. του Μητροπολίτη Ν. Σμύρνης Συμεών)! Όλα αυτά συνέβαλαν σημαντικά σύμφωνα με το σκεπτικό του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, όπως προσθέτει η ίδια πηγή, στην ενίσχυση του προβληματισμού των τεσσάρων τελικά απόντων Πατριαρχείων και οδήγησαν στις συνοδικές αποφάσεις αποχής από τις εργασίες της εν λόγω Συνόδου. Θα ήταν μάλιστα κατά πολύ μεγαλύτερος ο αριθμός των απόντων Εκκλησιών αν δεν είχαν ασκηθεί αφόρητες πιέσεις από πολιτικούς κι άλλους εξωγενείς παράγοντες…
Οι τεκμηριωμένες θέσεις επίσης της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Ελλάδος περί τροποποιήσεως ιδιαιτέρως των συγκεκριμένων προτάσεων που αναφέρονταν στις σχέσεις με τον Παπισμό και τις λοιπές χριστιανικές κοινότητες της Δύσης, οι οποίες προκάλεσαν διαξιφισμούς, αψιμαχίες και έντονους διαλόγους κατά τις συζητήσεις, που ορισμένες είδαν και το φως της δημοσιότητας, όπως λ. χ. η αντιπαράθεση σε υψηλούς τόνους του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο συνέβαλαν, ώστε όχι μόνο να μην υιοθετηθούν, όπως επεδίωκε το Φανάρι, τα προσυνοδικά κείμενα περί των σχέσεων με τον χριστιανικόν κόσμον αλλά να μην υπογράψουν το κείμενο αυτό και επτά από τους παρόντες Μητροπολίτες.
«Δεν μπορείτε να κρατάτε “αιχμάλωτη” τη Σύνοδο», φέρεται να είπε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο. «Να διαγραφεί από τα πρακτικά. Δεν μπορεί να λέγονται αυτά» απάντησε ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος. «40 χρόνια συζητείται αυτό το κείμενο. Πέρασαν διαπρεπείς, κορυφαίοι και σεπτοί ιεράρχες από τις προσυνοδικές συνεδριάσεις και ουδέποτε έθεσαν ζήτημα και τώρα τα ανατρέπεται όλα» επέμεινε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου. Επρόκειτο για τα κείμενα έμμεσης νομιμοποίησης της αίρεσης του Οικουμενισμού. (βλ. σελ 26-27)! Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ανακοίνωση που εξέδωσε ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος δικαιολογώντας γιατί δεν υπέγραψε το κείμενο καταγγέλλει ύβρεις και απειλές που δέχθηκαν οι Αρχιερείς της αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος, κάτι που επιβεβαιώνει το κλίμα που επικράτησε το κλίμα που επικράτησε την προτελευταία ημέρα της συναθροίσεως του Κολυμπαρίου.
«Ένας ακόµη λόγος, που δεν είναι βέβαια και ουσιαστικός, αλλά έχει ένα ειδικό βάρος είναι ότι ασκήθηκε έντονη λεκτική κριτική προς την Εκκλησία της Ελλάδος για την απόφασή της. Βέβαια, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυµος απέρριψε µε πολύ σηµαντικό λόγο την υβριστική αυτή τοποθέτηση. Τελικά, οµως, η αντίδραση αυτή έπαιξε έναν ψυχολογικό ρόλο στην διαµόρφωση της άλλης πρότασης. Τουλάχιστον εγώ προσωπικά δέχθηκα σοβαρή πίεση και υβριστική αντιµετώπιση από Ιεράρχες για την στάση µου, πληροφορήθηκα δε ότι πιέσεις δέχθηκαν και άλλοι Αρχιερείς της Εκκλησίας µας. Και επειδή πάντοτε ενεργώ µε ψυχραιµια, νηφιαλιότητα και ελευθερία, δεν µπορούσα να αποδεχθώ τέτοιες υβριστικές πρακτικές», γράφει χαρακτηριστικά. Αυτό το απόσπασμα της ανακοίνωσης του Μητροπολίτη Ναυπάκτου είναι ενδεικτικό άλλωστε του όλου κλίματος που επικράτησε ιδιαίτερα τις δύο τελευταίες ημέρες και ουσιαστικά συμβάλει στο να καταλογισθεί η συνάθροιση του Κολυμπαρίου, ως ψευτο-σύνοδος και ληστρική.
Κι ακριβώς το γεγονός αυτό αποδυναμώνει ουσιαστικά και το συνοδικό κύρος που επεδίωκε να δώσει το Φανάρι στερώντας εν μέρει την δυνατότητα του πολυπόθητου βήματος περαιτέρω προσέγγισης με τις αιρετικές χριστιανικές δοξασίες της Δύσης, παρά το ότι αναγνωρίζονται de facto πως λογίζονται αν και αιρετικές δοξασίες «Εκκλησία»!!! Επιπλέον παρέχει το δικαίωμα στα απόντα τέσσερα Πατριαρχεία να επικαλούνται την άρνηση των επτά Μητροπολιτών, πέντε από την Κύπρο, Λεμεσού Αθανάσιο, Μόρφου Νεόφυτο, Αμαθούντος Νικόλαο, Λήδρας Επιφάνιο και Νεαπόλεως Πορφύριο, καθώς και τον Μητροπολίτη Μπάτσκας Ειρηναίο (από την αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Σερβίας), και να στηρίζουν την απόφαση της μη συμμετοχής τους.
Εν αναμονή της …τιμωρίας
Εκκλησιαστικοί ανώτατοι παράγοντες που γνωρίζουν πολύ καλώς τον χαρακτήρα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου υποστηρίζουν διακαώς ότι δεν πρόκειται να αφήσει «ατιμώρητη» την Αθήνα, θεωρώντάς την ως κύρια υπεύθυνη για την παταγώδη αποτυχία από πάσης απόψεως μίας ανούσιας θεολογικά, λόγω και της θεματογραφίας της, Συνόδου. Οι ίδιοι παράγοντες προσθέτουν ότι η μήνη του Πατριάρχη δεν αποκλείεται να εκδηλωθεί με την πρώτη αφορμή που θα του δοθεί. Πιθανόν μάλιστα τούτη να συνοδεύεται και με αποφάσεις που θα στρέφονται ευθέως κατά του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ήδη πληροφορίες προ της συνάθροισης του Κολυμπαρίου έκαναν λόγο για καθαιρέσεις κληρικών που πρωτοστάτησαν στις αντιδράσεις όπως λ.χ. του π. Θεοδώρου Ζήση κ.α. ακόμη και για επιτίμια ακοινωνησίας σε λαικούς (θεολόγους καθηγητές ακόμη και δημοσιογράφους)!
Μεταβίβαση ευθυνών…
Από την πλευρά του ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος φέρεται σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους να επιχείρησε, χωρίς επιτυχία να μεταβιβάσει τις ευθύνες που του επέρριπτε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος σε «ανεξέλεγκτους» Αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδος αλλά και εκκλησιαστικούς παράγοντες, καθηγητές Πανεπιστημίου, Αγιορείτες Πατέρες,ηγουμένους ακόμη και εκκλησιαστικά μέσα ενημέρωσης, κ.ο.κ. που αντιμάχονται με σφοδρότητα τον οικουμενισμό…
Η επόμενη ημέρα της Συνόδου του Κολυμπαρίου πάντως σκιαγραφείται πολύ δύσκολη από πάσης απόψεως και προμηνύει τέτοιες εξελίξεις που κάθε άλλο παρά θα διατρανώνουν την ενότητα στις σχέσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Δεν αποκλείεται δε το κλίμα που θα δημιουργηθεί στις τοπικές συνόδους των Εκκλησιών να σηματοδοτήσει αλλαγές και αποκλίσεις με δεδομένο στοιχείο την αυξανόμενη διόγκωση του αντιοικουμενιστικού ρεύματος, σε όλες ανεξαιρέτως τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, το οποίο μετά την αποτυχία της Συνόδου είναι βέβαιο πως θα αποκτήσει πανορθόδοξη αναγνώριση και ισχύ.
Εκείνο τέλος που διαφαίνεται από μία πρώτη εκτίμηση των αποτελεσμάτων της ψευτο-συνόδου του Κολυμπαρίου είναι η πρόκληση περαιτέρω διχαστικών ερίδων στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας και η διασάλευση της ενότητας. Ίσως αυτό να αποτελούσε και την μύχια επιδίωξη των διοργανωτών…
ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΤΕΥΧ 179 ΙΟΥΝΙΟΣ 2016
