Η γραμμική ιεραρχία και η πυραμιδική οργάνωση ήταν μέχρι σήμερα θεμελιώδης δομή για τις Ένοπλες Δυνάμεις, με τις ρίζες αυτής της δομής να εκτείνονται στον ρωμαϊκό στρατό.
Ωστόσο τα τελευταία χρόνια το μοντέλο αυτής της οργάνωσης βάλλεται τόσο λόγω των νέων μορφών πολέμου που έχουν αναδυθεί μαζικά κυρίως μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Οι τορμοκρατικές οργανώσεις έχουν ευέλικτα μικρά και κυρίως μη ιεραρχικά σχήματα. Η αντιμετώπισή τους από τακτικούς στρατούς αποδεικνύεται αμφίβολη. Όπως παρατηρεί ο Αμερικανός καθηγητής John Arquilla “χρειάζεσαι δίκτυο για να αντιμετωπίσεις δίκτυα” (It Takes a Network to Defeat a Network).
Πέραν του πεδίου της μάχης, η γραμμική ιεραρχία δημιουργεί πλέον σήμερα και πρακτικά προβλήματα., καθώς πολλοί αναγκάζονται να φύγουν από το στράτευμα χωρίς να το έχουν ζητήσει, αλλά επειδή το επιβάλλει η “ιεραρχία”. Χαρκατηριστικό παράδειγμα είναι η πρόταση του ΣΕΕΝΣΑ για τους υπαξιωματικούς, να παραμένουν στο στράτευμα για άλλα πέντε χρόνια πέραν της 35ετίας, μετά από αίτησή τους.
Παρόμοια πρόταση κάνει μέσω του Onalert και πρόσφατα αποστρατευθείς Αρχιπλοίαρχος, ο οποίος υπηρέτησε ως Χειρουργός Ουρολόγος στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών και διαθέτει πολλέ περγαμηνές. Η άποψη που διατύπωσε με επιστολή του και προς τον υπουργό Εθνικής Άμυνας χωρίς προς το παρόν να έχει λάβει κάποια απάντηση, είναι πως σήμερα, ο τρόπος της πυραμιδικής δομής και οργάνωσης αντιμετωπίζει πρόβλημα.
Δείτε την επιστολή:
Οι «παράπλευρες απώλειες» της «πυραμιδικής δομής και οργάνωσης» της Στρατιωτικής Διοίκησης στις ανώτατες βαθμίδες.
Στο παρόν κείμενο, παρατίθενται υπό την μορφή βραχείας βιωματικής αφήγησης, προσωπικές σκέψεις, απόψεις και σχόλια που διαμορφώθηκαν με αφορμή την από μέρους μου εκλαμβανόμενη ως άδικη τακτική ετήσια κρίση (Μάρτιος 2015), προσχηματική διαδικασία επανάκρισης και την αναγκαστικά επακόλουθη συνέπεια τους, την κατάθεση ακυρωτικής αγωγής στα Διοικητικά Δικαστήρια, που κλείνει την πρώτη φάση του φαύλου κύκλου εμπλοκής μου σε χρονοβόρα συστημική αντιπαράθεση.
Τα αναφερόμενα στην συνέχεια, θεωρώ και πιστεύω ότι αποτελούν την ελάχιστη, ηθικά επιβαλλόμενη απότιση φόρου τιμής στην αιφνίδια και αναπάντεχα ανακοπείσα μακρά πορεία μου στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και το τιμημένο Πολεμικό Ναυτικό καθώς, και τον πλέον αρμόζοντα «αποχαιρετισμό στα όπλα» αντί άλλης εκδήλωσης, του τύπου των «προσφιλών» υπηρεσιακών δεξιώσεων.
Ανέκαθεν, από της oρκωμοσίας μου ως Σημαιοφόρου Ιατρού το 1983 και της εντάξεως μου στα στελέχη του Υγειονομικού Σώματος του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) – αποτέλεσμα επίμονων και επίπονων προσπαθειών και θυσιών κατά την διάρκεια των σπουδών μου στην Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ) οπου μετά απόκτηση της τιμητικής πρώτης θέσης Αρχηγού τάξεων αλλά και Αρχηγού Σχολής κατέστη εφικτό, υπήρξα προσηλωμένος και βαθειά αφοσιωμένος στις αρχές και παραδόσεις του ΠΝ και ακολουθούσα πιστά και απαρέγκλιτα τα προβλεπόμενα από τις Διατάξεις και τους Στρατιωτικούς Κανονισμούς.
Κύριοι κατευθυντήριοι άξονες των ενεργειών μου υπήρξαν πάντοτε, αφενός η κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο διαχείριση, φροντίδα και θεραπεία των ψυχοσωματικών διαταραχών και νόσων των ασθενών που ανελάμβανα και αφετέρου, η εύρυθμη υπηρεσιακή λειτουργία σε όλους τους χώρους με στόχο την διασφάλιση των συμφερόντων του Πολεμικού Ναυτικού.
Έχοντας από μικρό παιδί ταυτιστεί οικογενειακά με το Πολεμικό Ναυτικό (πολλά άμεσα συγγενικά μου πρόσωπα υπήρξαν Αξιωματικοί, πολυετής διαμονή στον Ναύσταθμο Κρήτης όπου υπηρετούσε ο αξιωματικός πατέρας μου), γαλουχηθεί με τις αρχές και αξίες του και θεωρώντας το απόλυτα οικείο μου χώρο, από την αρχή της καριέρας μου διαμόρφωσα την ισχυρή πεποίθηση και επιθυμία, να διέλθω όλες τις υπηρεσιακές βαθμίδες και, εί δυνατόν, να εξαντλήσω την ιεραρχία, καταλαμβάνοντας επαξίως και δικαίως ύπατα προβλεπόμενα αξιώματα.
Προς την επίτευξη του ευγενούς κατ’ εμέ αυτού στόχου, κατέβαλλα κάθε δυνατή προσπάθεια όλα τα χρόνια που προσέφερα τις υπηρεσίες μου τηρώντας αυστηρά, πιστά και απαρέγκλιτα τους κανόνες ηθικής, δικαίου και πειθαρχίας που προβλέπονται και καθορίζουν τον στρατιωτικό βίο κάθε Έλληνα αξιωματικού καθώς, και τις Ιπποκρατικές αρχές ανθρωπισμού, ανιδιοτελούς προσφοράς και ενδελεχούς αντιμετώπισης των προβλημάτων υγείας των πασχόντων σύμφωνα με τους απαράβατους κανόνες της Ιατρικής Επιστήμης, που διέπουν τους ιατρούς.
Προσπάθησα να είμαι αμερόληπτος, αυστηρός και σχολαστικός ή μειλίχιος και επιεικής όπου κατά κρίσιν απαιτείτο, υπάκουος, συνεπής και κατά το δυνατόν τελεσφόρος στην διεκπεραίωση των διαταγών-εντολών των ανωτέρων μου, δίκαιος, προσηνής, συγκαταβατικός και αντικειμενικός στις κρίσεις προς τους υφισταμένους μου τους οποίους πάντοτε συνέδραμα κατάλληλα για την επίλυση των προβλημάτων τους, πρωτίστως με γνώμονα το συμφέρον των ασθενών και της Υπηρεσίας.
Αναφορικά με την φροντίδα των ασθενών που με εμπιστεύθηκαν, θεωρώ ότι τους προσέφερα επιστημονικά άρτιες υπηρεσίες, εγκύπτοντας με περισσή προσοχή και αμέριστο ενδιαφέρον στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας τους, μη φειδόμενος χρόνου και κόπων (όπως αλλωστε επιβάλλεται να πράττει κάθε ιατρός), πάρα πολλές φορές εις βάρος προσωπικών μου δραστηριοτήτων και υποχρεώσεων καθώς, τους έβλεπα ως μέλη της ναυτικής οικογενείας μου, υπό την ευρεία έννοια.
Φρόντιζα να είμαι πάντοτε συνεπής και ακριβής με τα προβλεπόμενα ωράρια εργασίας, την εφαρμογή των οποίων και απαιτούσα από τους υφισταμένους μου, δεν χρησιμοποιούσα καταχρηστικά τον υπηρεσιακό χρόνο για ιδιωτικές, εξωνοσοκομειακές επαγγελματικές ενασχολήσεις, έχοντας ως μόνη τέτοια δραστηριότητα την λειτουργία του ιδιωτικού μου ιατρείου κατά τις απογευματινές ώρες και πάλι όμως, όταν οι αυξημένες ανάγκες του Νοσοκομείου (έκτακτα περιστατικά, εφημερίες κλήσεως, απογευματινές επισκέψεις, διατεταγμένες υπηρεσίες κλπ) το επέτρεπαν.
Παρά το ότι υπήρξαν πλείστες ευκαιρίες για κατάληψη θέσεως σε ιδιωτικά νοσοκομεία, στο Πανεπιστήμιο αλλά και στο εξωτερικό (ΗΠΑ), ουδέποτε εγκατέλειψα τον αρχικό μου στόχο και δεν απεμπόλησα τις ιδέες και τους ισχυρούς δεσμούς μου με την οικογένεια του Πολεμικού Ναυτικού, συνεχίζοντας να διαφυλάττω τα συμφέροντα του ΠΝ. Ανέλαβα αγόγγυστα και ανταπεξήλθα με επιτυχία στα ποικίλα καθήκοντα, υποχρεώσεις και αρμοδιότητες που μου ανατέθηκαν και θεωρώ ότι κάλυψα ικανά και επάξια κρίσιμες θέσεις του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών (Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής, Διευθυντής Χειρουργικού Τομέα ΝΝΑ, αντικαταστάτης Διευθυντού Ιατρικής Υπηρεσίας ΝΝΑ) για μακρύ χρονικό διάστημα, καθώς και άλλες κατά την σταδιοδρομία μου.
Εξίσου όμως σημαντικό θεωρώ ότι είναι και το πολυετές επιστημονικό και εκπαιδευτικό μου έργο που εξαντλείται όχι μόνο στην ιατρική εκπαίδευση και στήριξη στα πρώτα τους κλινικά και χειρουργικά βήματα ως ειδικών χειρουργών ουρολόγων πολυάριθμων νεώτερων συναδέλφων – υφισταμένων μου, αλλά και κυρίως, εκτείνεται στην ιδιαίτερα πλούσια ερευνητική δραστηριότητα που ανέπτυξα και προς την οποία παρότρυνα τόσο τους ανωτέρους όσο και τους υφισταμένους μου στην Ουρολογική Κλινική του ΝΝΑ, στους οποίους φρόντιζα συστηματικά να μεταγγίζω τις επιστημονικές μου ανησυχίες, οραματιζόμενος την αυτοδύναμη και κατά το δυνατόν μεγαλύτερη επιστημονική καταξίωση και προβολή τόσο της Ουρολογικής κλινικής όσο και του ΝΝΑ ως Νοσηλευτικού Ιδρύματος, καθιστώντας το εν δυνάμει πρότυπο σε πολλούς τομείς της Ιατρικής στον Ελλαδικό χώρο.
Απόρροια των πολύχρονων, επίμονων και επίπονων αυτών προσπαθειών είναι πλούσιο συγγραφικό έργο τόσο υπό την μορφή επιστημονικών ανακοινώσεων και διαλέξεων μου σε ιατρικά συνέδρια Ελληνικά και Διεθνή οσο και υπό την μορφή πολύ μεγάλου αριθμού δημοσιεύσεων σε έγκριτα και υψηλού επιστημονικού κύρους ιατρικά περιοδικά Ελληνικά και Διεθνή, καινοτόμων-πρωτοποριακών και πρωτότυπων μελετών, που έλαβαν και τιμητικές διακρίσεις–βραβεία. Ενδεικτικά αναφέροντας, πρόσφατες διεθνείς επιστημονικές συμμετοχές αποτελούν:
α) παρουσίαση στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ουρολογικής Ενωσης που έλαβε χώρα στην Νέα Ορλεάνη, Λουιζιάνα, ΗΠΑ την 15-19 Μαίου 2015, της καινοτόμου μελέτης (Abstract ID:15-2024) Abstract Title: PCP-SMART study and PCRD Index: Introduction and results of a novel mathematical simulation modeling method, devised to predict the outcome of prostate biopsy. και
β) παρουσίαση στο 35ο Συνέδριο της Société Internationale d’Urologie, που έλαβε χώρα στην Μελβούρνη, Αυστραλία την 15-18 Οκτωβρίου 2015, της μελέτης: «Preliminary Results of a Questionnaire-Based Cross-Sectional Study of the Problem of Genital “Dysmorphophobia” in Adult Males in Greece: Exploring Perceptions of Males Regarding Their Sex Organs Image».
Αποτέλεσμα όλων αυτών των ενεργειών είναι ότι σήμερα, η Ουρολογική κλινική του ΝΝΑ είναι επιστημονικά καταξιωμένη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, τα στελέχη της τυγχάνουν ευρείας αναγνώρισης και σεβασμού μεταξύ των μελών της Ουρολογικής κοινότητας το δε Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, έχει τύχει ευρείας προβολής και διεθνούς αναγνώρισης. Επιπλέον του αμιγώς επιστημονικού έργου, θα πρέπει να αναφερθεί και η πολυσχιδής ενεργός συμμετοχή σε δραστηριότητες και θέσεις της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας κύριες μεταξύ των οποίων είναι, Ειδικός Γραμματέας (διετέλεσα) καθώς και Πρόεδρος του τμήματος Ουροδυναμικής/Νευρο-Ουρολογίας/Γυναικολογικής Ουρολογίας [ΟΝΟΓΟ] (θητεία την διετία 2016-2017).
Παρ’ όλες όμως τις προσπάθειες και οράματα και παρά το γεγονός ότι, από όσο γνωρίζω, η έως τότε πορεία μου στο Πολεμικό Ναυτικό δεν είχε σημαδευτεί από γεγονότα ή αξιόποινα συμβάντα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν λόγο δυσμενούς μου κρίσεως, το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο Κρίσεων της 3ης Συνεδρίασης, κατά την τακτική κρίση στο βαθμό του Πλοιάρχου έτους 2015-2016, με έκρινε ως «ευδοκίμως τερματίσαντα» την σταδιοδρομία μου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά την συνεδρίαση αυτή, η πολύχρονη εντατική μου προσπάθεια, κρίθηκε με συνοπτική διαδικασία και χωρίς να αναλυθούν–συζητηθούν διεξοδικά τα αντικειμενικά κριτήρια, με βάση την «αποψη» που είχε για εμένα ο πρόεδρος του Ανωτάτου Ναυτικού Συμβουλίου (ΑΝΣ) και τότε Αρχηγός ΓΕΝ, με τον οποίο όμως ποτέ δεν συναντήθηκα άμεσα κατά την πολύχρονη καριέρα μου και ως εκ τούτου, θεωρώ ότι δεν θα μπορούσε να έχει μορφώσει αντικειμενικά ορθή, συμπαγή και αδιάβλητη γνώμη για την προσωπικότητα, τον χαρακτήρα και το έργο μου. Επιπλέον, μάλλον δεν ελήφθησαν υπόψη οι θετικές υπέρ εμού γνώμες ανωτάτων Αξιωματικών κατά την συνεδρίαση του ΑΝΣ, οπως των άμεσων προισταμένων μου Αξιωματικών(ΥΙ) (απερχόμενος και παραλαμβάνων ΔΥΓ/ΓΕΝ), αλλά, όπως φαίνεται, ούτε και το περιεχόμενο του ατομικού μου φακέλου (χαρακτηρίσθηκε «πάλλευκος» από συμμετέχοντα υψηλόβαθμο αξιωματικό) και τα φύλλα ποιότητας με τις διαχρονικά άριστες βαθμολογίες της επίδοσης μου, που από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, ουδέν το μεμπτό είχαν να καταδείξουν.
Από όλα τα ανωτέρω διαμειφθέντα, την επίσημη αιτιολογία της αποστρατείας μου («η πυραμιδική οργάνωση της Στρατιωτικής Διοίκησης στις ανώτατες βαθμίδες, δεν επιτρέπει εκ των πραγμάτων την οριζόντια προαγωγή όλων των ομοιόβαθμων Αξιωματικών, αλλά την προαγωγή ορισμένου αριθμού από το σύνολο των κρινόμενων κάθε φορά, Αξιωματικών») και την τελική διαμόρφωση της επετηρίδας, προκύπτει εύλογα το συμπέρασμα, ότι οι επιλογές που έγιναν με την παραμονή στην ενέργεια αρχαιότερων μου Αξιωματικών Ιατρών, σίγουρα δεν διασφάλισαν κατά δίκαιο και συμμετρικό τρόπο την «πολυπόθητη» ισορροπία της «πυραμιδικής δομής» της ιεραρχίας του Πολεμικού Ναυτικού. Ισως, το μόνο που επιτεύχθηκε να είναι η «ποινολόγηση μου» για μη αρεστή/ές στην Διοίκηση – αν και καθ’όλα νομότυπες- ενέργεια/ες μου, στην προσπάθεια και μέριμνα να διασφαλίσω κατά το δυνατόν καλύτερα την εύρυθμη λειτουργία του Νοσοκομείου κατά την άσκηση των καθηκόντων μου ως Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής και Χειρουργικού Τομέα ΝΝΑ, αντιτιθέμενος σφόδρα σε πρακτικές που δεν συνάδουν με τις αξίες, πεποιθήσεις και τον κώδικα τιμής μου, σύμφωνα με τις αρχές της καλής Ιατρικής και το Στρατιωτικό πνεύμα και ήθος.
Η κατά γενική ομολογία, άδικη, απρόσμενη, ασύμμετρη και ακατανόητη αυτή απόφαση, είχε ως αποτέλεσμα την βίαιη ανακοπή όλων των ανωτέρω διαλαμβανομένων, την αναχαίτιση και αναγκαστικό τερματισμό μεγάλου πλήθους προοπτικά προγραμματισμένων διεργασιών στην Ουρολογική κλινική του ΝΝΑ, και, κυρίως, την δημιουργία αισθημάτων βαθειάς πικρίας, απογοήτευσης, απαξίωσης καθώς και γένεση ερωτημάτων και αμφισβητήσεων ως προς την ορθότητα των έως τώρα αποφάσεων και ενεργειών μου σε σχέση με την απόλυτη ενσωμάτωση και λειτουργία μου ως ιατρού στα πλαίσια του Πολεμικού Ναυτικού. Φυσικά, ουδείς αναντικατάστατος.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η εξέλιξη αυτή, δημιουργεί απορίες και προβληματισμό στους νεώτερους αξιωματικούς ιατρούς, αναφορικά με την ευθυκρισία και την αξιοκρατική λήψη αποφάσεων που αφορούν την υπηρεσιακή τους εξέλιξη και γενικότερα, με την τελική μεταχείριση που επιφυλάσσεται σε υψηλόβαθμα στελέχη που αποδεδειγμένα προσέφεραν πολλαπλώς για πάρα πολλά χρόνια τις υπηρεσίες τους με μονομερή προσήλωση στην ιδέα, αρχές και αξίες του Υγειονομικού Σώματος του Πολεμικού Ναυτικού.
Στο τέλος όμως, βλέποντας το θέμα από μία άλλη οπτική γωνία, μάλλον θα πρέπει να ευχαριστήσω τους εμπλεκομένους στην διαδικασία κρίσης μου που, ενεργητικά ή παθητικά συνέβαλλαν στο τελικό αποτέλεσμα, αναγκάζοντας με έτσι να δώ καθαρά όλα όσα στρεβλά δεν είχα δεί ή απέφευγα να βλέπω στα τόσα χρόνια της υπηρεσίας μου και να «απομυθοποιήσω» πρόσωπα, θεσμούς και καταστάσεις, που σχεδόν «τυφλά» υπηρετούσα.
Επιπλέον, αισθάνομαι απαλλαγμένος από υποχρεωτικές ενέργειες και συμπεριφορές που αναγκαστικά επιφυλάσσουν υψηλές διοικητικές θέσεις στο Υγειονομικό, και που ενίοτε επιβάλλουν την έως και υπερβατική εξυπηρέτηση προσώπων και καταστάσεων, αναγκαία προυπόθεση, σύμφωνα με την περιρρέουσα αντίληψη, προκειμένου να είναι και να παραμένει κάποιος «αρεστός» στο σύστημα.
Αξίζει επιπλέον να σημειωθεί και ίσως έχει ιδιαίτερη κατ’ εμέ βαρύτητα, ότι ούτε το ΓΕΝ αλλά ούτε και η Υγειονομική Υπηρεσία του ΠΝ, προέβησαν σε κάποιας μορφής αποχαιρετιστήρια ενέργεια προκειμένου να τιμηθεί η μακρόχρονη προσφορά των πολλών αποστρατευομένων Αξιωματικών Ιατρών και να απονεμηθούν αναμνηστικά που, στους δύσκολους καιρούς που διέρχεται η Πατρίδα μας, θεωρώ ότι έχουν, συμβολικά, βαρύνουσα ηθική σημασία.
Μετά όλα τα ανωτέρω, και έχοντας πλέον από πολλών μηνών απέλθει της ενεργού υπηρεσίας στο Υγειονομικό Σώμα του Πολεμικού Ναυτικού, διακατέχομαι από έντονα και ανάμικτα συναισθήματα. Από την μία πλευρά, αισθάνομαι βαθειά πικρία και απογοήτευση που απορρέει από άδικες, άστοχες και μη προσηκόντως αιτιολογημένες ενέργειες αναφορικά με την διαδικασία κρίσης της ιεραρχικής εξέλιξης αξιωματικών με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια.
Από την άλλη, είμαι έμπλεος ευγνωμοσύνης απέναντι στο Πολεμικό Ναυτικό που μου προσέφερε πολλές και σημαντικές δυνατότητες, ευοδωτικές της επιστημονικής και επαγγελματικής μου καταξίωσης, στους συναδέλφους Αξιωματικούς, Υγειονομικούς και μη, στο εξαίρετο νοσηλευτικό προσωπικό, στους υπαξιωματικούς του ΠΝ που αποτελούν την ισχυρή βάση του συστήματος που ποικιλοτρόπως με στήριξαν κατά την πολυετή θητεία μου και τέλος, αλλά όχι τελευταία, στους αναρίθμητους ασθενείς μου που με εμπιστεύθηκαν για επίλυση των υγειονομικών τους προβλημάτων αποθέτοντας σε εμένα προσωπικά αλλά και στην Ουρολογική κλινική ΝΝΑ που είχα την τιμή να διευθύνω επί σειρά ετών, τις ελπίδες τους και που είναι αυτοί που με ανέδειξαν ως επιστήμονα ιατρό και που θα έπρεπε πρώτοι να ερωτηθούν από την Διοίκηση, προτού αυτή λάβει συγκυριακές, απρόσωπες και απλά διαχειριστικού τύπου αποφάσεις .
Ευάγγελος Α. Σπυρόπουλος
Αρχιπλοίαρχος (ΥΙ) ΠΝ εα
Χειρουργός Ουρολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών
τ. Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών
τ. Διευθυντής Χειρουργικού Τομέα Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών.
