Βασιλόπιτα: Η αντίστροφη μέτρηση για την Πρωτοχρονιά έχει ξεκινήσει και οι νοικοκυρές ήδη «ξεσκονίζουν» τα τετράδια των συνταγών τους για να κάνουν την προετοιμασία τους για την βασιλόπιτα που θα κόψουν μόλις «μπει» το 2017, με την ευχή και την ελπίδα ο νέος χρόνος να φέρει τύχη και υγεία σε αφθονία, όπως άφθονα είναι και τα υλικά για την παρασκευή της.
Το έθιμο της βασιλόπιτας ήρθε στην Ελλάδα πολλά χρόνια πριν κι από πολύ μακριά. Όπως μας εξήγησε η Αργυρώ Μπαρμπαρίγου, όλα ξεκίνησαν από την Καισάρεια, όταν ο Μέγας Βασίλειος σε μια προσπάθεια να σωθεί η φτωχή αυτή πόλη όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με μια απειλή, συγκέντρωσε από τους κατοίκους ό,τι τιμαλφή είχαν, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού. Τελικά η πόλη σώθηκε και ο Μέγας Βασίλειος θέλησε να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, όμως μη γνωρίζοντας σε ποιόν ανήκει τι, σκέφτηκε να ζυμώσει ψωμιά γλυκά, κάτι σαν την βασιλόπιτα-τσουρέκι.
Μέσα σε αυτά έβαλε κι από ένα από τα πολύτιμα αντικείμενα που είχε συγκεντρώσει και στη συνέχεια μοίρασε τους μικρούς αυτούς άρτους, που «έκρυβαν» μέσα τους κι από έναν μικρό «θησαυρό», στους κατοίκους της πόλης.
Το φλουρί, για το οποίο σε κάθε σπίτι γίνεται… μάχη κάθε χρόνο, συμβολίζει την καλοτυχία και την έναρξη της νέας χρονιάς με αγαθά.
Μάλιστα, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, το έθιμο θέλει ως φλουρί να μπαίνει στην βασιλόπιτα, αντί για νόμισμα ένα φασόλι ή κάποιος άλλος καρπός που καλλιεργείται εκεί, συμβολίζοντας την αφθονία και την καλή σοδειά για την νέα χρονιά, ενώ δεν είναι λίγα τα μέρη της Ελλάδας, κυρίως σε Ήπειρο, Θεσσαλία και Μακεδονία, όπου το βράδυ της Πρωτοχρονιάς κόβουν αλμυρή βασιλόπιτα, δηλαδή πίτα με κοτόπουλο, χοιρινό, ή με κιμά και βάζουν και το φλουρί τους μέσα σε αυτήν.
Η Αργυρώ Μπαρμπαρίγου, μοιράζεται μαζί μας δύο μοναδικές συνταγές για απίθανες βασιλόπιτες, πλούσιες σε γεύσεις και αρώματα, που θα κάνουν την φετινή Πρωτοχρονιά ξεχωριστή.
Special tip: Όποια βασιλόπιτα αποφασίσετε να φτιάξετε, μην ξεχάσετε να βάλετε το φλουρί, τυλιγμένο σε αλουμινόχαρτο, πριν βάλετε το ταψί στο φούρνο.
Βασιλόπιτα τύπου κέικ
Υλικά
250γρ βούτυρο σε θερμοκρασία δωματίου
350γρ ζάχαρη
5 μεγάλα αυγά σε θερμοκρασία δωματίου (χωρισμένα τα ασπράδια από τους κρόκους)
200γρ χυμό από φρέσκο πορτοκάλι
100γρ κονιάκ
1 κουταλιά της σούπας κανέλα, γαρύφαλλο, μοσχοκάρυδο ανάμικτα
150γρ καρυδόψιχα χοντροκομμένη
2 βανίλιες
ξύσμα από 2 πορτοκάλια ακέρωτα
1 πρέζα αλάτι
500γρ αλεύρι που φουσκώνει μόνο του
Εκτέλεση
Χτυπάμε το βούτυρο με την ζάχαρη στο μίξερ για 5-6 λεπτά να αφρατέψει καλά. Προσθέτουμε έναν έναν τους κρόκους, να απορροφούνται κάθε φορά από το μείγμα. Χτυπάμε τα ασπράδια με το αλάτι, δηλαδή κάνουμε μια ελαφριά μαρέγκα, μέχρι να σχηματιστούν απαλές κορυφές. Ρίχνουμε στο μείγμα βουτύρου, εναλλάξ το αλεύρι και τον χυμό.
Τέλος, προσθέτουμε τη μισή μαρέγκα να αραιώσει το μείγμα. Ρίχνουμε την καρυδόψιχα και την υπόλοιπη μαρέγκα και ανακατεύουμε. Διπλώνουμε απαλά με σπάτουλα μέχρι το μείγμα να ομογενοποιηθεί. Το αδειάζουμε σε ταψί 35 εκατοστών βουτυρωμένο και στρωμένο με λαδόκολλα.
Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170ο C στις αντιστάσεις στην τελευταία σχάρα μέχρι να φουσκώσει, να ξεκολλήσει από τα τοιχώματα και να ροδίσει καλά, δηλαδή περίπου μία ώρα. Ελέγχουμε αν είναι ψημένη με την λάμα του μαχαιριού. Αν βγαίνει καθαρή είναι έτοιμη.
Την αφήνουμε να σταθεί 10’ στο ταψί. Ξεφορμάρουμε, αφαιρούμε την λαδόκολλα. Αχνίζουμε με άχνη και γράφουμε με λιωμένη σοκολάτα ευχές για την χρονιά.
Βασιλόπιτα τσουρέκι
Υλικά
Υγρά υλικά
250γρ βούτυρο λιωμένο, χλιαρό
6 μεγάλα αυγά σε θερμοκρασία δωματίου
100γρ χλιαρό γάλα
Στερεά υλικά
700γρ αλεύρι για τσουρέκι
2 φακελάκια μαγιά
140γρ ζάχαρη
2 βανίλιες
Υλικά για τη γέμιση
2-3 κουταλιές της σούπας κονιάκ
2 κουταλιές της σούπας νερό
1 φλιτζάνι σταφίδες
¾ φλιτζανιού ψιλοκομμένο γλυκό κουταλιού ή κόντιτα
ξύσμα από λεμόνι
ξύσμα από πορτοκάλι ή περγαμόντο
1 κουταλιά της σούπας βούτυρο λιωμένο
1 κουταλιά της σούπας βούτυρο κρύο
Εκτέλεση
Για τη γέμιση
Βάζουμε τις σταφίδες σε κατσαρόλα και περιχύνουμε με ρούμι ή κονιάκ και νερό. Φέρνουμε σε σημείο βρασμού. Σβήνουμε τη φωτιά. Σκεπάζουμε τα υλικά και τα αφήνουμε στην άκρη να μουλιάσουν και να φουσκώσουν, αφού κρυώσουν τελείως. Στραγγίζουμε καλά τις σταφίδες και τις αφήνουμε σε απορροφητικό χαρτί για λίγα λεπτά να τραβήξει την υγρασία τους. Τις βάζουμε σε μπολ. Προσθέτουμε την κόντιτα κίτρινων φρούτων, το ξύσμα λεμόνι και περγαμόντο, περιχύνουμε με το λιωμένο βούτυρο και ανακατεύουμε καλά όλα τα υλικά. Τα προσθέτουμε στη ζύμη μετά το πρώτο φούσκωμά της.
Για την βασιλόπιτα
Βάζουμε στον κάδο του μίξερ το αλεύρι, τη μαγιά και τη ζάχαρη και τα ανακατεύουμε. Βάζουμε όλα τα υγρά υλικά σε μπολ, το βούτυρο, τα αβγά, το γάλα και τη βανίλια, τα ανακατεύουμε και τα προσθέτουμε στο αλεύρι. Ζυμώνουμε για 1′-2′ σε χαμηλή ταχύτητα και δυναμώνουμε το μίξερ στο δυνατό. Συνεχίζουμε το ζύμωμα για 8′-10′ μέχρι το μείγμα να γίνει ελαστικό και πολύ μαλακό. Σαν μεγάλη τσίχλα. Βουτυρώνουμε ελαφρά τα δάχτυλά μας και πιάνουμε τη ζύμη. Τη βάζουμε σε μπολ, τη σκεπάζουμε και την αφήνουμε να φουσκώσει.
Για γρήγορο φούσκωμα
Αν θέλουμε η ζύμη να φουσκώσει γρήγορα τη βάζουμε σε χλιαρό φούρνο ή κοντά στο καλοριφέρ για μία ώρα και λίγα λεπτά μέχρι να διπλασιαστεί σε όγκο.
Αργό φούσκωμα ζύμης
Εναλλακτικά, αν έχουμε χρονικό περιθώριο αφήνουμε τη ζύμη σκεπασμένη καλά στον πάγκο σε θερμοκρασία δωματίου γύρω στις 15 ώρες μέχρι να πάρει τρεις φορές τον όγκο της.
Βουτάμε τα χέρια σε λίγο βούτυρο και αδειάζουμε τη ζύμη στον πάγκο. Την πατάμε να ξεφουσκώσει. Προσθέτουμε τη γέμιση. Ζυμώνουμε τη ζύμη να πάρει μέσα όλα τα υλικά. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε και στον κάδο του μίξερ, να ρίξουμε δηλαδή τη γέμιση μέσα τη ζύμη. Με το γάντζο ζυμώματος ζυμώνουμε για λίγο μέχρι να ρουφήξει η ζύμη όλα τα υλικά. Πιάνουμε τη ζύμη και τη φορμάρουμε σε μπάλα. Όλες οι ενώσεις πρέπει να είναι προς τα κάτω και η πάνω πλευρά που θα βλέπουμε να είναι λεία και φουσκωτή. Βουτυρώνουμε βαθύ ταψί 30 ή 32 εκ. και το ντύνουμε με λαδόκολλα. Κόβουμε λωρίδες λαδόκολλα και τις κολλάμε περιμετρικά στα τοιχώματα του ταψιού. Η ζύμη πρέπει να καλύπτει το σκεύος μέχρι τη μέση για να έχει περιθώριο να σηκωθεί στο φούσκωμα. Αλλιώς θα χυθεί έξω στο ψήσιμο. Ακουμπάμε τη ζύμη μέσα με τις ενώσεις προς τα κάτω. Πατάμε ελαφρά τη ζύμη μπάλας να πλατύνει. Μπήγουμε το φλουρί στη Βασιλόπιτα.
Γρήγορο φούσκωμα
Αν θέλουμε να φουσκώσει γρήγορα σκεπάζουμε με νωπή πετσέτα και αφήνουμε σε ζεστό σημείο, στο ζεστό σβηστό φούρνο ή κοντά στο καλοριφέρ για περίπου 45′ να διπλασιαστεί σε όγκο.
Αργό φούσκωμα
Αν έχουμε χρόνο σκεπάζουμε με διπλωμένη νωπή πετσέτα το ταψί και αφήνουμε τη βασιλόπιτα χωρίς να κουνάμε το ταψί για περίπου 4-5 ώρες να φουσκώσει με ηρεμία και να διπλασιαστεί.
Ψήνουμε σε καλά προθερμασμένο φούρνο στους 160 βαθμούς στον αέρα στη μεσαία σχάρα για περίπου 50′-μία ώρα να φουσκώσει κι άλλο, να ροδίσει και να κάνει κρούστα η επιφάνεια.
Αφού κρυώσει καλά την τυλίγουμε με μεμβράνη κουζίνας για να διατηρήσει τη φρεσκάδα της μέχρι να την παρουσιάσουμε στο τραπέζι. Αχνίζουμε τη βασιλόπιτα και γράφουμε ευχές με λιωμένη σοκολάτα.
Γεωργία Κουρουπάκη, cnn.gr
