Μόλις πέντε λεπτά από τη κεντρική πλατεία της Ομβριακής και έξι χιλιόμετρα από το Δομοκό, στη μέση ενός καταπράσινου λόφου, βρίσκεται κτισμένη η Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου Ομβριακής.
Πρόκειται για ναό βυζαντινού ρυθμού με διακόσμηση κατά το σύστημα των βυζαντινών.
Ο ναός, αν και στο παρελθόν είχε υποστεί σοβαρές ζημιές (είχε πυρποληθεί από τους Τούρκους τον Μάιο του 1897 και είχε καταστραφεί μέρος αυτού από τον μεγάλο σεισμό της 30ης Απριλίου 1954) ακόμη και σήμερα ξεχωρίζει για τη μεγαλοπρέπεια και τον σεβασμό που εμπνέει ο εσωτερικός του χώρος.
Σύμφωνα με το χρονικό της Μoνής το οποίο συνέγραψε ο Επίσκοπος Θαυμακού Αθανάσιος καί το οποίο ανεύρε καί αντέγραψε δύο ημέρες πριν πυρποληθεί η Μονή από τούς Τούρκους, ο αρχαιολόγος Ν. Ι. Γιαννόπουλος, η Μονή, πού πριν ήταν Σκήτη, εκτίσθη υπό τινός Μοναχού Μετεωρίτου, Αθανασίου ονόματι το έτος 1565.
Ο Επίσκοπος Θαυμακού Ιάκωβος το έτος 1619 βελτίωσε το κτιριακό συγκρότημά της καθώς επίσης καί το έτος 1750 το ίδιο έπραξε καί ο Ηγούμενός της Δαβίδ.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο νάρθηκας του ναού, ο οποίος αναπαριστά τη δευτέρα παρουσία και άλλα ιστορικά και θρησκευτικά γεγονότα της Αγίας Γραφής, καθώς και οι τοιχογραφίες του εσωτερικού του ναού, έργα των αγιογράφων, Γεωργίου, Γεωργίου και Ιωάννου εκ κώμης Μαυρίλου όπως μαρτυρεί η επιγραφή άνωθεν της εισόδου, εσωτερικά του ναού.
Στη Μονή φυλάσσονται πολλά άγια Λείψανα, σε τρεις χειροποίητες Λειψανοθήκες .
Στη Α’ Λειψανοθήκη (Επί Ιακώβου Καιτσης, 1840) φυλάσσονται τα οστά: των Αγίων Στυλιανού, Αγ. Φωτίου, Χαραλάμπους, Προκοπίου, του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, Αγίου Λουκά, Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα και του Αγίου Παντελεήμονα.
Στη Β’ Λειψανοθήκη (Επί Αμβροσίου, 1891) φυλάσσονται τα οστά: του Αγίου Σεραφείμ, της Αγίας Παρασκευής, των Αγίων Αναργύρων, Αγ. Μόδεστου και Αγ. Πολυκάρπου σε τρεις Λειψανοθήκες.
Στην Γ΄ Λειψανοθήκη φυλάσσεται η Κάρα και τα οστά του οσίου Ιωάννου Του Ερημίτου ή Κρητός. Για τον τρόπο που περιήλθε στην ιδιοκτησία της μονής, η Κάρα του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτου, αναφέρονται στο βιβλίο Χρονικά της επαρχίας Δομοκού, του Λ.Γαλλή, τα εξής:
Ένας από τους τελευταίους Μοναχούς και ηγούμενος της ιεράς μονής υπήρξε ο π. Αρσένιος, άνθρωπος του σχολαρχείου εκείνης της εποχής και πολύ ενεργητικός, που η καταγωγή του ήταν από το Πουρνάρι Δομοκού, κατά κόσμο Απόστολος Παπατριανταφύλλου. Αυτός λοιπόν ο ηγούμενος πληροφορήθηκε ότι με την απελευθέρωση της Κρήτης ο Σουλτάνος πήρε πολλά λάφυρα μαζί του και μαζί μ’αυτά και την Κάρα του Ιωάννη του Ερημίτη.
Κατά την αναχωρησή του ο Σουλτάνος πέρασε από το δρόμο Λαμία – Δομοκό. Τότε το μοναστήρι βρισκόταν σε μεγάλη ακμή, είχε κτήματα, πολλά αμπέλια και διατηρούσε κοπάδια από πρόβατα και γίδια. Ο π. Αρσένιος αφού έψησε μερικά αρνιά βγήκε στο δρόμο από όπου θα περνούσε ο Σουλτάνος και στη θέση Καλαματαίικα του παράθεσε τραπέζι και του έκανε μεγάλη υποδοχή. Τότε του ζήτησε την Κάρα του Αγίου και αφού πλήρωσε ένα σημαντικό ποσό, την αγόρασε. Έφτιαξαν δε και ένα φιρμάνι, δηλαδή συμβόλαιο αγοράς, και έκτοτε η Κάρα του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη παραμένει στο μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου Ομβριακής. Μετά από αρκετό καιρό το έμαθαν οι Κρήτες και ήρθαν στην Ομβριακή να πάρουν τη κάρα.
Οι Ομβριακίτες ομολογούν ότι πρώτη φορά είδαν Κρητικούς με την ντόπια ενδυμασία τους και τους άρεσε πολύ. Ο π. Αρσένιος αντέδρασε στους Κρητικούς και δεν έδινε την Κάρα του Αγίου Ιωάννου και τότε οι Κρητικοί διαμαρτυρυθήκαν στην αστυνομία . Ο αστυνόμος διάβασε το φιρμάνι και έπεισε τους κρητικούς ότι η κάρα αγοράστηκε και ανήκει πλέον στο Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου Ομβριακής. Αυτό το φιρμάνι δεν υπάρχει σήμερα λόγω της μεγάλης καταστροφής που υπέστη το Μοναστήρι από το σεισμό του 1954.
Σήμερα η Ιερά Μονή λειτουργεί με τη Μοναχή Μακαρία, η οποία με πολλές προσπάθειες και έχοντας τη βοήθεια των κατοίκων της Τ.Κ. Ομβριακής αλλά και της ευρύτερης περιοχής καθώς και με τη συμπαράσταση αρκετών φορέων, έχει καταφέρει να ανοικοδομήσει τόσο τον Ιερό Ναό όσο και τον υπόλοιπο χώρο του Μοναστηριού, με την κατασκευή σύγχρονου ξενώνα, τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου, τη κατασκευή εκθεσιακού κέντρου και πλέον, σε συνδυασμό με την ιερότητα του τόπου, ο επισκέπτης, μπορεί να απολαύσει σ’ένα ειδυλλιακό και ταυτόχρονα ήσυχο φυσικό περιβάλλον, στιγμές χαλάρωσης και ανανέωσης.
Το μοναστήρι εορτάζει την 18η Ιανουαρίου καί την 2α Μαΐου.
Τηλ. Ιεράς Μονής: 22320 31332 (Μοναχή Μακαρία)
Τηλ. Τ.Κ. Ομβριακής: 22320 31111, 22320 31333
Τηλ. Δήμου Δομοκού: 22323 50200
