ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Η αντίστροφη μέτρηση για την εκκαθάριση των αναδρομικών έχει αρχίσει. Ο e-ΕΦΚΑ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, εξετάζει σχέδιο σταδιακής καταβολής των επιστροφών που ξεπερνούν τα 420 εκατ. ευρώ, καλύπτοντας περίπου 855.000 συνταξιούχους.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
News: Οι επιστροφές αυτές προκύπτουν από τέσσερις μεγάλες πηγές: την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), τις περικοπές του 11μήνου των Μνημονίων, τις επικουρικές συντάξεις και τους επανυπολογισμούς βάσει του Νόμου Βρούτση.
Την ίδια ώρα, στο τραπέζι βρίσκεται η προετοιμασία νέου πλαισίου για τη λεγόμενη «νέας ΕΑΣ», μια εισφορά με κοινωνικά κριτήρια και μειωμένους συντελεστές, που θα αντικαταστήσει το παλιό σύστημα από το 2026, μετά την οριστική κατάργηση της αντισυνταγματικής επιβολής της διετίας 2017–2018.
Οι τέσσερις βασικές κατηγορίες δικαιούχων
1. Αναδρομικά ΕΑΣ (Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων)
Περίπου 350.000 συνταξιούχοι του Δημοσίου περιμένουν επιστροφές λόγω της ακύρωσης της ΕΑΣ από το Ελεγκτικό Συνέδριο, που έκρινε ότι η παρακράτηση για τα έτη 2017–2018 ήταν αντισυνταγματική. Το ποσό που πρέπει να επιστραφεί ξεπερνά τα 420 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με στελέχη του ΕΦΚΑ, τα χρήματα δεν είναι δυνατό να καταβληθούν άπαξ, αλλά σε δόσεις μέσα στο 2026.
Οι επιστροφές αφορούν όλους ανεξαιρέτως τους συνταξιούχους του Δημοσίου, ανεξάρτητα από το αν προσέφυγαν ή όχι στη Δικαιοσύνη. Ενδεικτικά:
• Καθηγητής ΑΕΙ με σύνταξη 1.828 ευρώ δικαιούται 8.556 ευρώ.
• Απόστρατος με σύνταξη 1.734 ευρώ δικαιούται 8.027 ευρώ.
Οι νέοι συνταξιούχοι μετά τις 13 Μαΐου 2016 δεν περιλαμβάνονται, καθώς οι περικοπές ενσωματώθηκαν στον επανυπολογισμό του Νόμου Κατρούγκαλου. Το Υπουργείο Εργασίας επιβεβαιώνει ότι εξετάζει νέο σύστημα «νέας ΕΑΣ», το οποίο θα είναι προοδευτικό, θα επιβάλλεται μόνο σε πολύ υψηλές συντάξεις και θα κατευθύνεται σε Ταμείο Αλληλεγγύης για τους χαμηλοσυνταξιούχους.
2. Αναδρομικά 11μήνου 2015–2016
Περίπου 370.000 συνταξιούχοι αναμένουν την εκδίκαση των προσφυγών τους για το διάστημα 11 Ιουνίου 2015 – 12 Μαΐου 2016, που αφορά τις περικοπές σε κύριες, επικουρικές συντάξεις και δώρα. Οι αποφάσεις βασίζονται στην Ολομέλεια του ΣτΕ, η οποία το 2020 έκρινε τις περικοπές αντισυνταγματικές.
Οι αποζημιώσεις φτάνουν έως 4.000 ευρώ ανά δικαιούχο, ενώ προστίθενται και τόκοι 6%. Ο ΕΦΚΑ δεν ασκεί εφέσεις, κάτι που επιταχύνει τη διαδικασία πληρωμών, ωστόσο η γραφειοκρατία έχει οδηγήσει σε καθυστερήσεις που φτάνουν και τα 3 έτη.
Περίπου 20.000 δικαιούχοι έχουν ήδη λάβει 2.500–3.000 ευρώ, ενώ χιλιάδες άλλοι περιμένουν τον οριστικό πίνακα δικαιούχων. Υπενθυμίζεται ότι με ρύθμιση του Νόμου Βρούτση, μετά το 2020 χάνεται το δικαίωμα νέων προσφυγών για την ίδια περίοδο.
3. Αναδρομικά επικουρικών συντάξεων
Η πιο σύνθετη υπόθεση αφορά περίπου 100.000 συνταξιούχους που διεκδικούν αναδρομικά από επικουρικές συντάξεις, υποστηρίζοντας ότι ο ΕΦΚΑ δεν υπολόγισε σωστά την προσαύξηση 0,075% για πρόσθετες εισφορές άνω του 6% μετά τον Μάιο του 2016. Πρόκειται κυρίως για εργαζομένους σε τράπεζες, ΔΕΗ, ΕΡΤ, καθώς και για ασφαλισμένους σε βαρέα ΙΚΑ και ΤΕΑΧ.
Ο ΕΦΚΑ θεωρεί ότι δεν υπάρχουν οφειλές, επικαλούμενος τη νομοθεσία που ενοποίησε τα Ταμεία, ωστόσο ήδη κατατίθενται μαζικές προσφυγές στα Διοικητικά Πρωτοδικεία. Αν επιβεβαιωθούν οι ενστάσεις των συνταξιούχων, τα αναδρομικά θα υπολογιστούν μεσοσταθμικά από 1.200 έως 3.000 ευρώ ανά δικαιούχο και θα συνοδευτούν από αυξήσεις στις επικουρικές.
4. Αναδρομικά από επανυπολογισμό κύριων συντάξεων (Ν. 4670/2020)
Περίπου 35.000 συνταξιούχοι που αποχώρησαν μετά τον Μάιο του 2016 δικαιούνται αναδρομικά λόγω μη εφαρμογής των αυξημένων ποσοστών αναπλήρωσης του Νόμου Βρούτση (Ν. 4670/2020). Οι αυξήσεις ισχύουν αναδρομικά από Οκτώβριο 2019 και φτάνουν τα 3.000–5.000 ευρώ, ενώ για 40 χρόνια ασφάλισης μπορεί να ξεπεράσουν τα 8.500 ευρώ.
Η διαδικασία γίνεται αυτόματα χωρίς αίτηση, καθώς ο ΕΦΚΑ έχει ήδη ξεκινήσει διασταυρώσεις ασφαλιστικού χρόνου από τα πρώην Ταμεία. Τα ποσά αναμένεται να καταβληθούν σταδιακά ως τον Φεβρουάριο του 2026, μαζί με τις νέες αυξήσεις των συντάξεων.
Τι θα ισχύσει με τη νέα ΕΑΣ
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να αντικαταστήσει την παλιά Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων με μια «νέα ΕΑΣ», η οποία θα έχει διαφορετική φιλοσοφία:
• Θα επιβάλλεται μόνο σε συντάξεις άνω των 2.000 ευρώ.
• Θα λειτουργεί ως προοδευτικός μηχανισμός στήριξης των χαμηλότερων συντάξεων, μέσα από έναν ειδικό λογαριασμό στον ΕΦΚΑ.
• Θα υπολογίζεται σε πραγματικά καθαρά ποσά και όχι επί του αθροίσματος κύριας και επικουρικής, ώστε να μην τιμωρεί δυσανάλογα τις μεσαίες συντάξεις.
• Θα επανεξετάζεται κάθε χρόνο με βάση τα δημοσιονομικά περιθώρια και την πορεία των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης που παρακολουθεί το Υπουργείο Οικονομικών.
Το σχέδιο της νέας ΕΑΣ έχει λάβει το «πράσινο φως» σε επίπεδο αρχών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπό τον όρο ότι δεν θα προκαλέσει αύξηση των συνολικών κρατικών δαπανών.
Αναδρομικά και αυξήσεις μαζί από τον Δεκέμβριο
Τα αναδρομικά, οι νέες αυξήσεις και οι ρυθμίσεις της ΕΑΣ αναμένεται να αποτυπωθούν στις συντάξεις Ιανουαρίου (πληρωμή Δεκεμβρίου 2025).
Οι συνταξιούχοι που έχουν ανοιχτές υποθέσεις θα δουν σταδιακά τις πρώτες δόσεις αναδρομικών, ενώ όσοι έχουν κλείσει εκκρεμότητες θα ενταχθούν στην πρώτη φάση πληρωμών.
Η συνολική επιβάρυνση για τον κρατικό προϋπολογισμό εκτιμάται σε πάνω από 450 εκατ. ευρώ για το 2026, χωρίς να υπολογίζεται η επίδραση των νέων δικαστικών αποφάσεων που αναμένονται ως τα τέλη του έτους.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να κλείσει όλες τις εκκρεμότητες της τελευταίας δεκαετίας στο ασφαλιστικό πεδίο, επαναφέροντας σταδιακά τη νομιμότητα και αποκαθιστώντας τις απώλειες από τις μνημονιακές περικοπές. Οι συνταξιούχοι που για χρόνια περίμεναν απαντήσεις, βλέπουν πλέον μια σταδιακή δικαίωση μέσω αναδρομικών και αυξήσεων – έστω και σε δόσεις.
Το στοίχημα για το 2026 είναι διπλό: να υλοποιηθεί ομαλά η καταβολή των επιστροφών, χωρίς να επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός, και ταυτόχρονα να εφαρμοστεί η «νέα ΕΑΣ» με δίκαιη κατανομή, ώστε να μπει τέλος σε μια μακροχρόνια ανισότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
