Πούτιν: Το φθινόπωρο του 2025 βρίσκει την Ουκρανία και την Ευρώπη μπροστά σε ένα από τα πιο επικίνδυνα σταυροδρόμια από την έναρξη της ρωσικής εισβολής.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Η πρόσφατη «χειραψία» Τραμπ – Πούτιν, η οικονομική αγκαλιά της Κίνας προς τη Μόσχα και οι στρατιωτικές συμφωνίες με Ιράν και Βόρεια Κορέα διαμορφώνουν ένα σκηνικό που, όπως μεταδίδουν τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, μπορεί να οδηγήσει σε έναν «μαύρο» χειμώνα για το Κίεβο, ίσως τον σκληρότερο από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η «κάρτα νομιμοποίησης» και το διπλωματικό σοκ
Η διμερής συνάντηση Τραμπ – Πούτιν τον Αύγουστο σηματοδότησε, σύμφωνα με το Reuters, μια εντελώς νέα σελίδα στις σχέσεις ΗΠΑ – Ρωσίας. Ο πρώην «αντίπαλος» της Μόσχας εμφανίζεται τώρα να δίνει χώρο στον Ρώσο πρόεδρο, προσφέροντάς του ένα «διαβατήριο νομιμοποίησης» μετά από τρία χρόνια απομόνωσης.
Δυτικοί αξιωματούχοι που μίλησαν στο BBC αναφέρουν ότι η Μόσχα αισθάνεται πλέον απελευθερωμένη να προχωρήσει σε επιθετικές κινήσεις, γνωρίζοντας ότι ο Λευκός Οίκος δύσκολα θα την αντιμετωπίσει με την αποφασιστικότητα των προηγούμενων ετών.
Η σιωπηλή συμμαχία με Πεκίνο – Τεχεράνη – Πιονγκγιάνγκ
Πέρα από τις πολιτικές χειρονομίες, ο Πούτιν έχει ήδη εξασφαλίσει χειροπιαστή στήριξη. Το CNNαποκαλύπτει ότι οι νέες συμφωνίες με την Κίνα αφορούν τόσο ενεργειακά συμβόλαια όσο και τραπεζική ρευστότητα που επιτρέπουν στη Ρωσία να χρηματοδοτήσει μακροπρόθεσμα τον πόλεμο. Παράλληλα, drones και βαλλιστικά συστήματα που αποδίδονται σε Ιράν και Βόρεια Κορέα έχουν εντοπιστεί σε πεδία μαχών στην ανατολική Ουκρανία.
Αυτή η τριγωνική ενίσχυση καθιστά τη ρωσική στρατηγική ανθεκτική ακόμη και απέναντι σε νέες δυτικές κυρώσεις. Όπως σημειώνει το Bloomberg, η Μόσχα έχει ήδη «χτίσει» παράλληλους εμπορικούς διαύλους που μειώνουν την εξάρτησή της από το δολάριο και τα ευρωπαϊκά συστήματα πληρωμών.
Το ενεργειακό όπλο και η Ευρώπη
Η ΕΕ εισέρχεται σε έναν χειμώνα όπου η ενεργειακή εξάρτηση παραμένει ευάλωτη. Παρά τις επενδύσεις σε LNG και ανανεώσιμες, η Ρωσία διατηρεί ακόμη δυνατότητες πίεσης. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρώπη καλύπτει μεν το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της μέσω εναλλακτικών προμηθευτών, αλλά η παραμικρή διαταραχή θα μπορούσε να προκαλέσει νέο ενεργειακό σοκ.
Η ανησυχία δεν αφορά μόνο το φυσικό αέριο αλλά και τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με Ουκρανία και Μολδαβία. Μια στοχευμένη επίθεση σε υποδομές θα μπορούσε να αφήσει εκατομμύρια χωρίς θέρμανση, σε μια περίοδο που η πολιτική συνοχή της ΕΕ δοκιμάζεται.
Η Ουκρανία στο όριο αντοχής
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης προειδοποιεί ότι το Κίεβο έχει επείγουσα ανάγκη τόσο από στρατιωτική τεχνική βοήθεια όσο και από άμεση χρηματοδότηση για να καλύψει τις βασικές κρατικές δαπάνες. Το δημόσιο έλλειμμα αυξάνεται, ενώ ο πληθυσμός δοκιμάζεται από εσωτερικές μετακινήσεις και ενεργειακές ελλείψεις.
Ο πρόεδρος Ζελένσκι σε πρόσφατο διάγγελμά του δήλωσε ότι «ο πόλεμος εισέρχεται σε φάση αντοχής, όπου κάθε μέρα χωρίς στήριξη ισοδυναμεί με χαμένο έδαφος».
Το «στοίχημα» του Πούτιν για το Κίεβο
Οι στρατηγικοί αναλυτές θεωρούν ότι η Μόσχα δεν θα επιχειρήσει μόνο να ελέγξει την ανατολική Ουκρανία, αλλά θα προσπαθήσει να προκαλέσει κατάρρευση της ουκρανικής κρατικής λειτουργίας. Η κατάληψη της πρωτεύουσας παραμένει το συμβολικό ζητούμενο.
Το Guardian γράφει ότι ο Πούτιν βλέπει την παρέλαση ρωσικών στρατευμάτων στην πλατεία Μαϊντάν ως το «τελικό κεφάλαιο» μιας ιστορικής εκδίκησης. Δεν είναι τυχαίο ότι η Μόσχα συνεχίζει να χρησιμοποιεί τη ρητορική της «απελευθέρωσης», ενώ ταυτόχρονα δοκιμάζει την αντοχή του ουκρανικού λαού με συνεχείς επιθέσεις σε υποδομές.
Η αβέβαιη στάση της Ουάσινγκτον
Η θέση των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ παραμένει ο πιο απρόβλεπτος παράγοντας. Όπως σημειώνει το Politico, ο Αμερικανός πρόεδρος αποφεύγει να δώσει ξεκάθαρες δεσμεύσεις στήριξης προς το Κίεβο, ενώ την ίδια στιγμή δηλώνει ότι «οι Ευρωπαίοι πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερο βάρος».
Η διγλωσσία αυτή δημιουργεί κενό στρατηγικής, το οποίο η Μόσχα εκμεταλλεύεται για να προωθήσει τα δικά της σχέδια. Η Ουκρανία γνωρίζει ότι χωρίς αμερικανική ομπρέλα η άμυνά της θα δοκιμαστεί σε οριακό βαθμό.
Ο φόβος για μια κρίση χωρίς τέλος
Αν οι εξελίξεις συνεχίσουν με τον ίδιο ρυθμό, οι επόμενοι πέντε μήνες μπορεί να αποδειχθούν οι πιο καθοριστικοί. Η διεθνής κοινότητα ανησυχεί ότι ο πόλεμος όχι μόνο δεν πλησιάζει στο τέλος του αλλά μπορεί να ξεπεράσει σε διάρκεια τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προειδοποιεί ήδη για νέο κύμα εκτοπισμένων, το οποίο θα δημιουργήσει επιπλέον πίεση στην Ευρώπη. Αν οι θερμοκρασίες πέσουν και οι ρωσικές επιθέσεις συνεχιστούν, εκατομμύρια Ουκρανοί μπορεί να αναζητήσουν καταφύγιο σε γειτονικές χώρες.
Ο χειμώνας του 2025–2026 αναμένεται να είναι κομβικός. Ο Πούτιν δείχνει να έχει συγκεντρώσει όλα τα εργαλεία για να δοκιμάσει τα όρια του Κιέβου και της Δύσης: διπλωματική κάλυψη, οικονομική τροφοδοσία, στρατιωτικά μέσα και κυρίως τον παράγοντα του χρόνου. Αντίθετα, η Ευρώπη εμφανίζεται διαιρεμένη και οι ΗΠΑ αμφίθυμες.
Η αίσθηση που μεταδίδουν τα διεθνή μέσα είναι πως η Μόσχα ετοιμάζει τον πιο σκληρό χειμώνα της Ουκρανίας, όχι μόνο στο πεδίο των μαχών αλλά και στο μέτωπο της ενέργειας, της οικονομίας και της κοινωνικής αντοχής. Και όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το New York Times, «η Ιστορία γράφεται ξανά με τον πιο σκοτεινό τρόπο, στην καρδιά της Ευρώπης».
