ΟΠΕΚΕΠΕ: Με τροποποιητική απόφαση που αναρτήθηκε στη Διαύγεια, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μεταθέτει την έναρξη της υποχρεωτικής υποβολής δηλώσεων συγκομιδής ελαιοκάρπου για την 1η Οκτωβρίου 2026, δίνοντας στους ελαιοκαλλιεργητές ένα σημαντικό περιθώριο προσαρμογής.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης-tilegrafimanews.gr
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
News: Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση επαναβεβαιώνει τον σχεδιασμό για καταβολές της προκαταβολής της Βασικής Ενίσχυσης και του Μέτρου 23 μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα ανακύψουν νέες τεχνικές ή κανονιστικές εκκρεμότητες στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Στο κάδρο μπαίνει και η τελική αξιολόγηση του Action Plan 2 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τον Επίτροπο Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν να υπογραμμίζει ότι η ευθύνη των πληρωμών παραμένει στα κράτη-μέλη. Στο πρακτικό επίπεδο, συνεργαζόμενοι φορείς, όπως το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, στηρίζουν την εφαρμογή εργαλείων ιχνηλασιμότητας, ελέγχου και κατάρτισης.
Δηλώσεις συγκομιδής: το νέο χρονοδιάγραμμα και γιατί έχει σημασία
Η απόφαση παρατείνει την υποχρέωση υποβολής δηλώσεων συγκομιδής ελαιοκάρπου έως 1/10/2026, μεταθέτοντας και την έναρξη επιβολής κυρώσεων για μετά την 1/10/2027. Στην πράξη, το 2025–2026 λειτουργεί ως μεταβατική περίοδος προσαρμογής: οι παραγωγοί μπορούν να οργανώσουν εσωτερικές διαδικασίες, συνεργασίες με ελαιοτριβεία και λογιστικές ροές χωρίς τον κίνδυνο άμεσων προστίμων.
Τι κερδίζουν οι ελαιοπαραγωγοί:
• Χρόνο για να ενσωματώσουν την υποχρέωση στην καθημερινή τους πρακτική (ιδίως όσοι δραστηριοποιούνται σε μικρού μεγέθους ή οικογενειακές εκμεταλλεύσεις).
• Δυνατότητα δοκιμής εργαλείων ψηφιακής καταγραφής (ERP/αγροτικά app) πριν η διαδικασία γίνει υποχρεωτική.
• Καλύτερη προετοιμασία για τη διασταύρωση στοιχείων με ΟΣΔΕ, ΕΛΓΟ, ελαιοτριβεία και φορολογικές δηλώσεις.
Η ρύθμιση συνδέεται με την ανάγκη ιχνηλασιμότητας σε όλη την αλυσίδα (ελαιόκαρπος → ελαιοτριβείο → τυποποίηση/εμπορία), ώστε να ενισχυθεί η αξιοπιστία του ελληνικού ελαιολάδου στις διεθνείς αγορές και να θωρακιστούν τα ΠΟΠ/ΠΓΕ σχήματα. Παράλληλα, μειώνεται το περιθώριο «γκρίζων ζωνών» που στο παρελθόν δημιουργούσαν στρεβλώσεις στην αγορά και αθέμιτο ανταγωνισμό.
Τι αλλάζει στη συμμόρφωση και ποιες κυρώσεις θα ισχύσουν από το 2027
Οι κυρώσεις δεν ενεργοποιούνται πριν την 1/10/2027. Από εκεί και μετά, η μη υποβολή ή η πλημμελής υποβολή δήλωσης θα επισύρει διοικητικές πράξεις που μπορεί να επηρεάζουν:
• την πρόσβαση σε ενισχύσεις (π.χ. συνδεδεμένες/οικολογικά σχήματα όπου απαιτείται συμμόρφωση σε ιχνηλασιμότητα),
• την καταχώριση στις σχετικές βάσεις για εμπορία προϊόντος,
• και, όπου προβλέπεται, χρηματικά πρόστιμα.
Είναι κρίσιμο οι παραγωγοί να οργανώσουν από τώρα τη ροή δεδομένων: ημερομηνίες συγκομιδής, ποσότητες, ελαιοποιήσεις ανά παρτίδα, παραστατικά, καθώς και αντιστοίχιση αγροτεμαχίων με παραγόμενες ποσότητες.
Βασική προκαταβολή και Μέτρο 23: ο «οδικός χάρτης» έως το τέλος Νοεμβρίου
Σύμφωνα με τις δημόσιες τοποθετήσεις του ΥΠΑΑΤ, ο σχεδιασμός προβλέπει:
• Προκαταβολή Βασικής Ενίσχυσης ύψους 500–600 εκατ. ευρώ ως το τέλος Νοεμβρίου.
• Καταβολή Μέτρου 23 (στήριξη ρευστότητας λόγω αυξημένου κόστους παραγωγής) περίπου 178 εκατ. ευρώ, εφόσον ολοκληρωθούν ο έλεγχος δικαιολογητικών και οι ανειλημμένες δεσμεύσεις.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει προτεραιοποιήσει τις εκκρεμότητες που σχετίζονται με τεχνικούς ελέγχους και διασταυρώσεις σε ΟΣΔΕ/monitoring, ώστε οι πληρωμές να «τρέξουν» εντός του παραθύρου. Η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι κάθε κύμα πληρωμών εξαρτάται από δύο συνιστώσες: τεχνική ετοιμότητα (καθαρά data) και δημοσιονομική ροή (διαθεσιμότητα πίστωσης).
Action Plan 2: τι περιλαμβάνει και τι (δεν) εγγυάται
Το Action Plan 2 που διαπραγματεύεται η χώρα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει σε:
• νέο ψηφιακό γεωχωρικό χάρτη για διαχωρισμό επιλέξιμων/μη επιλέξιμων εκτάσεων,
• ενίσχυση βιοασφάλειας/ιχνηλασιμότητας στην κτηνοτροφία (ηλεκτρονικός «βώλος»/σήμανση),
• περισσότερους, στοχευμένους ελέγχους από μικτά κλιμάκια,
• διασταυρώσεις με Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες κρατικές βάσεις.
Καθοριστική παρατήρηση του Επιτρόπου Χάνσεν: η έγκριση ενός σχεδίου δράσης δεν ισοδυναμεί αυτομάτως με πληρωμές. Το Βρυξελλιώτικο «πράσινο φως» αφορά τη συμμόρφωση συστήματος και όχι την πίστωση στους λογαριασμούς· αυτή παραμένει ευθύνη του κράτους-μέλους. Για τους δικαιούχους, αυτό σημαίνει ότι ο σωστός φάκελος και η επάρκεια των δεδομένων είναι απαραίτητες προϋποθέσεις, αλλά όχι από μόνες τους επαρκείς αν δεν έχουν ολοκληρωθεί οι σχετικοί εθνικοί έλεγχοι.
Πώς να προετοιμαστούν οι ελαιοπαραγωγοί ως το φθινόπωρο του 2026
1. Χαρτογράφηση εκμετάλλευσης: ενημέρωση ΟΣΔΕ, επικαιροποίηση αγροτεμαχίων, ταυτοποίηση ποικιλιών/στρεμμάτων.
2. Ροή παραστατικών: συμφωνίες με ελαιοτριβεία για ανταλλαγή δεδομένων (παρτίδες, αποδόσεις, ημερομηνίες).
3. Ψηφιακά εργαλεία: επιλογή εφαρμογής που επιτρέπει εξαγωγή στοιχείων σε μορφή αποδεκτή από τις υπηρεσίες.
4. Εκπαίδευση/συμβουλευτική: παρακολούθηση οδηγιών ΥΠΑΑΤ/ΔΑΟΚ και ενημερωτικών δράσεων από ινστιτούτα όπως το Μπενάκειο.
5. Συμμόρφωση με ιχνηλασιμότητα: εξοικείωση με τις απαιτήσεις για να αποφευχθούν μελλοντικές κυρώσεις.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τη ρευστότητα στην ύπαιθρο
Η μετάθεση της υποχρεωτικότητας στις δηλώσεις συγκομιδής δεν παγώνει την ανάγκη για τήρηση δεδομένων — απλώς αγοράζει χρόνο. Η ρευστότητα, ωστόσο, θα κριθεί από την πραγματική εκτέλεση των πληρωμών της Βασικής και του Μέτρου 23 έως τέλη Νοεμβρίου. Αν ο κύκλος αυτός ολοκληρωθεί ομαλά, η αγορά εφοδίων (λιπαντικά, φυτοπροστατευτικά, ελαιοσυλλεκτικά) θα ανασάνει. Αν υπάρξει ολίσθηση, πολλοί παραγωγοί θα αναγκαστούν να μετακυλίσουν υποχρεώσεις σε ακριβό βραχυπρόθεσμο δανεισμό.
Ρίσκα, «γκρίζες ζώνες» και πώς αποφεύγονται
• Τεχνικές αποκλίσεις στο monitoring: διαφορές μεταξύ δηλωμένων και δορυφορικών ευρημάτων πρέπει να κλείσουν νωρίς (φωτοτεκμηρίωση, επιτόπιοι έλεγχοι).
• Ανεπαρκείς δηλώσεις από τρίτους κρίκους (ελαιοτριβεία): συμφωνήστε από τώρα format ανταλλαγής δεδομένων.
• Συσχέτιση με φορολογικά: η ιχνηλασιμότητα «κουμπώνει» με παραστατικά — φροντίστε οι ποσότητες να «δένουν» με τις δηλώσεις.
• Αβεβαιότητα Ε.Ε.: ακόμη και με θετική αξιολόγηση του Action Plan 2, τυχόν οριζόντιοι ευρωπαϊκοί έλεγχοι μπορεί να φέρουν πρόσθετες διευκρινίσεις/διορθώσεις.
Η παράταση στις δηλώσεις συγκομιδής ελαιοκάρπου συνιστά ανάσα προσαρμογής και ευκαιρία να στηθεί σωστά η ψηφιακή ιχνηλασιμότητα πριν τις κυρώσεις του 2027. Την ίδια στιγμή, ο Νοέμβριος είναι μήνας-κλειδί για τη ρευστότητα: η ομαλή καταβολή της προκαταβολής της Βασικής και του Μέτρου 23 θα καθορίσει αν οι παραγωγοί θα κλείσουν τη χρονιά με λειτουργικό μαξιλάρι. Η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο του ελληνικού διοικητικού μηχανισμού: καθαρά δεδομένα, ολοκληρωμένοι έλεγχοι και συντονισμός φορέων — από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το ΥΠΑΑΤ έως τους συνεργαζόμενους επιστημονικούς οργανισμούς — είναι προϋποθέσεις για να περάσουμε από τις υποσχέσεις στις πραγματικές πιστώσεις.
