ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Η πραγματική εικόνα του ασφαλιστικού δεν αποτυπώνεται στις εξαγγελίες, αλλά στα ενημερωτικά σημειώματα, στους χρόνους απονομής και στις κρατήσεις που «ροκανίζουν» τις αυξήσεις πριν φτάσουν στον λογαριασμό.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
News: Το tilegrafimanews.gr ανοίγει τον «Φάκελο Συντάξεις» με πλήρη χαρτογράφηση: από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς και την ΕΑΣ, έως τις εκκρεμείς αιτήσεις και τους λόγους που πιέζουν προς τα κάτω τις νέες συντάξεις μετά το 2028.
Δύο ταχύτητες αυξήσεων από το 2026
Από 1/1/2026 η προσωπική διαφορά μειώνεται κατά 50% και από 1/1/2027 μηδενίζεται. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι συνταξιούχοι θα πάρουν αύξηση το 2026, αλλά σε διαφορετικό ποσοστό: όσοι δεν έχουν ή έχουν ελάχιστη προσωπική διαφορά θα λάβουν το 100% της ετήσιας αναπροσαρμογής, ενώ όσοι διατηρούν μεγάλο υπόλοιπο θα δουν το 50% το 2026 και την πλήρη ωφέλεια το 2027. Επειδή οι συντάξεις Ιανουαρίου πληρώνονται πριν από τα Χριστούγεννα, η πρώτη «νέα» σύνταξη θα πιστωθεί ήδη τον Δεκέμβριο του 2025, δίνοντας χειροπιαστή εικόνα του μέτρου πολύ πριν αλλάξει το ημερολόγιο.
Παραδείγματα «στην τσέπη»
Συνταξιούχος με 1.000€ κύρια και προσωπική διαφορά 50€ βλέπει το 2026 να ενσωματώνονται 25€ στη σύνταξη και, με την ετήσια αύξηση, να μηδενίζεται το υπόλοιπο. Σε σύνταξη 1.753€ με διαφορά 85€, ενσωματώνονται 43€ το 2026 και το υπόλοιπο κλείνει οριστικά έως το 2027. Για όσους έχουν «βαριές» διαφορές άνω των 120–150€, το 2026 είναι μισό βήμα και το 2027 η τελική αποκατάσταση. Η διετία 2026–2027 επαναφέρει την κανονικότητα των αυξήσεων, αλλά με διαφορετική ταχύτητα ανά φάκελο.
Η ΕΑΣ απειλεί να «φάει» την αύξηση
Η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων είναι κλιμακωτή παρακράτηση σε κύριες συντάξεις πάνω από συγκεκριμένα όρια και λειτουργεί σαν «δεύτερη σκάλα» μετά τον φόρο. Αν τα κλιμάκια δεν αναπροσαρμοστούν, χιλιάδες συντάξεις μπορεί να μετακινηθούν ψηλότερα και να χάσουν σημαντικό μέρος της ωφέλειας. Στο τραπέζι του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης εξετάζεται «τιμαριθμοποίηση» των ορίων για το 2026–2027, ώστε οι καθαρές αυξήσεις να μην εξανεμιστούν. Παράλληλα, μελετάται μεταβατικός κανόνας που θα «παγώνει» την αναρρίχηση κλιμακίων για χαμηλομεσαίες συντάξεις, περιορίζοντας τον κίνδυνο «λογιστικών αυξήσεων».
Εκκρεμείς συντάξεις: πού «κολλάει» η απονομή
Παρά τη σημαντική πρόοδο, ο «στενός πυρήνας» των καθυστερήσεων επιμένει σε σύνθετες περιπτώσεις: διαδοχική ασφάλιση, αναγνώριση χρόνου πριν το 2002, στρατιωτική θητεία, προσαυξήσεις τέκνων, βαρέα και εξαγορές ειδικού χρόνου.
Η ψηφιακή απονομή μέσω «Άτλαντα» έλυσε τις εύκολες αιτήσεις, αλλά στα δύσκολα απαιτείται ανθρώπινος έλεγχος από εξειδικευμένα κλιμάκια. Στόχος που τίθεται είναι εκκαθάριση των ιστορικών φακέλων έως το πρώτο τρίμηνο του 2026, με ενίσχυση προσωπικού και επανυπολογισμούς στοχευμένων κατηγοριών. Οι προσωρινές συντάξεις παραμένουν ασφαλιστική «βαλβίδα», όμως χρειάζονται ταχύτερη μετατροπή σε οριστικές για να κλείσει οριστικά ο κύκλος της αναμονής.
Γιατί οι νέες συντάξεις συγκλίνουν στα 700–800€ μετά το 2028
Ο μέσος μισθός και ο συντάξιμος μισθός απέχουν, η μερική απασχόληση και τα κενά ανεργίας τραβούν προς τα κάτω τον μέσο όρο, ενώ πολλοί αυτοαπασχολούμενοι κι αγρότες επιλέγουν μόνιμα την 1η ασφαλιστική κατηγορία. Επιπλέον, ο νόμος 4387/2016 υπολογίζει τον μισθό ολόκληρου του εργασιακού βίου αντί για «καλύτερη πενταετία» ή «τελευταίο 12μηνο», άρα οι χαμηλές περίοδοι «βαραίνουν» την ανταποδοτική σύνταξη. Όσο το μοντέλο ωριμάζει, η νέα μέση κύρια σύνταξη τείνει να γραμμικοποιηθεί γύρω από τα 700–850€ μεικτά, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα.
Τι μπορεί να κάνει εγκαίρως ο υποψήφιος συνταξιούχος
Πρώτον, προληπτικός έλεγχος ασφαλιστικού βιογραφικού και κλείσιμο οφειλών ή κενών χρόνου πολύ πριν από την αίτηση. Δεύτερον, για τους αυτοαπασχολούμενους, άνοδος ασφαλιστικής κατηγορίας για 3–5 έτη πριν την έξοδο, ώστε να βελτιωθεί ο συντάξιμος μισθός χωρίς υπέρμετρο κόστος. Τρίτον, στοχευμένες εξαγορές (στρατός, σπουδές) με καθαρό υπολογισμό κόστους-οφέλους. Τέταρτον, προέλεγχος δικαιολογητικών και χρόνων μέσω του e-ΕΦΚΑ, για να αποφευχθούν διορθώσεις την ύστατη στιγμή. Πέμπτον, όσοι συνεχίζουν εργασία ως συνταξιούχοι να υπολογίσουν εγκαίρως τις επιπτώσεις από τυχόν κρατήσεις, ώστε να μη βρεθούν προ εκπλήξεων στον πρώτο εκκαθαριστικό κύκλο.
Τα «νέα του μήνα» για τους συνταξιούχους
Παραμένει το μόνιμο βοήθημα των 250€ κάθε Νοέμβριο για άνω των 65 με εισοδηματικά όρια. Με τις πρόσφατες αλλαγές στους φορολογικούς συντελεστές, το καθαρό αποτέλεσμα των αυξήσεων μπορεί να βελτιωθεί για χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, αρκεί να υπάρξει συντονισμός με το Υπουργείο Οικονομικών ώστε η αύξηση να μη χαθεί από φόρους και ΕΑΣ. Παράλληλα, επεκτείνεται η ψηφιοποίηση αιτήσεων και διορθώσεων, με στόχο λιγότερα ραντεβού και ταχύτερες εκκαθαρίσεις, κάτι που αναμένεται να περιορίσει νέα «γενιά» καθυστερήσεων.
Τι ακούστηκε στη «Λέσχη» του Υπουργείου
Σε κλειστή ενημέρωση του φορέα πολιτικής, υπηρεσιακά στελέχη και ειδικοί συμφώνησαν ότι η εφαρμοστική εγκύκλιος είναι το κλειδί: καθαρά παραδείγματα ανά κλιμάκιο προσωπικής διαφοράς, έγκαιρη παγίωση ορίων ΕΑΣ για το 2026 και διαφανής αλγοριθμική απεικόνιση του καθαρού ποσού σε κάθε ενημερωτικό. Ειπώθηκε ρητά πως «η αγορά θα κρίνει στο εκκαθαριστικό, όχι στις εξαγγελίες», ενώ ζητήθηκε δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για τις παλιές εκκρεμότητες με σαφή κατανομή ευθυνών ανά διεύθυνση.
Checklist για να μη χαθεί η αύξηση
Ελέγξτε το υπόλοιπο προσωπικής διαφοράς στο ενημερωτικό· δείτε αν η αύξηση σάς ανεβάζει κλιμάκιο ΕΑΣ· ελέγξτε κρατήσεις υγείας και επικουρικής· διορθώστε λάθη πριν την εκκαθάριση· παρακολουθείτε εγκυκλίους σε gov.gr και στον e-ΕΦΚΑ. Αν προκύψει ασυμφωνία, καταθέστε εγκαίρως αίτημα επανεξέτασης με πλήρες αρχείο δικαιολογητικών. Και το σημαντικότερο: μην αφήνετε αδήλωτο χρόνο ή λάθη στο μητρώο, γιατί γίνονται «αόρατα» όταν η αίτηση κλειδώνει.
Η διετία 2026–2027 μπορεί να αποκαταστήσει μια αδικία δεκαετίας, αλλά η επιτυχία δεν θα κριθεί στο βήμα της πολιτικής, παρά στο καθαρό ποσό που θα δουν οι συνταξιούχοι στον λογαριασμό. Αν ο σχεδιασμός για την προσωπική διαφορά «κουμπώσει» με συνετές αλλαγές στην ΕΑΣ και αν ο ψηφιακός μηχανισμός απονομών δουλέψει χωρίς καθυστερήσεις, το «ναι» θα φανεί στα εκκαθαριστικά. Διαφορετικά, θα μιλάμε για λογιστικές αυξήσεις που χάνονται σε κλιμάκια και ουρές.
Ο ρόλος του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του e-ΕΦΚΑ είναι αποφασιστικός για να γίνει πράξη η υπόσχεση, ενώ η ομπρέλα πληροφόρησης του gov.gr και ο συντονισμός με το Υπουργείο Οικονομικών πρέπει να παραμείνουν σε πλήρη ευθυγράμμιση ώστε η χώρα να περάσει, επιτέλους, από τις εξαγγελίες στα αποτελέσματα.
