Εορτολόγιο: Γρηγόριος.
10 Ιανουαρίου: Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Νύσσης – Ο Άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου το 332 μ.Χ. και ήταν αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου.
Παίρνει την ίδια μόρφωση με τον μεγάλο του αδελφό, ξεχωρίζει δε κι αυτός για την ευφυΐα του, την επιμέλεια του και την φιλοσοφικότατη ιδιοφυΐα του και είχε χειροτονηθεί αναγνώστης.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Ο Γρηγόριος νυμφεύεται τη Θεοσέβεια, (πραγματικά αγία γυναίκα), που γρήγορα την αρπάζει ο θάνατος. Ισχυρός χαρακτήρας καθώς ήταν, δεν απελπίζεται, και στα σαράντα του χρόνια γίνεται επίσκοπος Νύσσης (σήμερα Νεμσεχίρ), μιας κωμοπόλεως της Καπαδοκίας. Οι Αρειανοί, όμως, του έφεραν μεγάλες ενοχλήσεις. Αντιλαμβανόμενοι, ότι στο πρόσωπό του η αίρεσή τους θα είχε σπουδαιότατο πολέμιο, σχεδίασαν να τον εξοντώσουν. Τον κατηγόρησαν λοιπόν, ότι εξελέγη Επίσκοπος αντικανονικά και σφετερίσθηκε χρήματα της Εκκλησίας. Τις κατηγορίες υπέβαλε κάποιος με το όνομα Φιλόχαρης, όργανο των Αρειανών, προς τον διοικητή του Πόντου Δημοσθένη, προς τον οποίο ο Μέγας Βασίλειος έγραψε και επιστολή. Για την κατηγορία της καταχρήσεως παρακάλεσε να γίνει ο έλεγχος για να δειχθεί η συκοφαντία, για την αντικανονική χειροτονία λέγει ότι η ευθύνη είναι δική του, διότι αυτός χειροτόνησε και ότι, σε κάθε περίπτωση, δεν είναι σωστό να δικάσει επί της υποθέσεως αυτής σύνοδος Επισκόπων, των οποίων η εκκλησιαστική θέση δεν ήταν σε κανονική τάξη.
Η επίκληση του Βασιλείου απέβη άκαρπη. Ο αυτοκράτορας Ουάλης ήθελε να αποφευχθεί το θέμα. Το 376 μ.Χ. ο Γρηγόριος καθαιρείται ερήμην από σύνοδο Αρειανών Επισκόπων του Πόντου και της Γαλατίας. Και ο Γρηγόριος, καταδιωκόμενος, αναγκαζόταν να πλανάται και να κρύβεται. Η περιπέτεια έληξε τον Αύγουστο του έτους 378 μ.Χ., όταν απέθανε ο Ουάλης. Ο Γρηγόριος επανήλθε στη Νύσσα, όπου του επιφυλάχθηκε θριαμβευτική υποδοχή.
Κατά το φθινόπωρο του 379 μ.Χ. έλαβε μέρος στη Σύνοδο της Αντιόχειας, η οποία συνήλθε ιδίως για την αίρεση του Απολλιναρίου. Ο Απολλινάριος, ερμηνεύοντας κατά γράμμα χωρίο της Αγίας Γραφής (κατά Ιωάννη α’ 14), υποστήριζε ότι ο Θεός Λόγος έγινε σάρκα, όχι σάρκα και ψυχή. Αρνήθηκε τον ανθρώπινο νου, την ανθρώπινη ψυχή και θέληση του Ιησού Χριστού ως στοιχεία διασπαστικά της ενότητός Του και αντίθετα προς την τελειότητά Του και αντικατέστησε τα στοιχεία αυτά με τη θεία επενέργεια. Δίδασκε, δηλαδή, στην ουσία, ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είναι τέλειος Θεός ούτε τέλειος άνθρωπος. Πολλοί νόμιζαν ότι ο Απολλινάριος δέχθηκε την επίδραση της πλατωνικής και νεοπλατωνικής φιλοσοφίας, αλλά το πιθανότερο είναι, καθώς πιστεύει ο Γρηγόριος Νύσσης, ότι αφετηρία στη χριστολογική του διδασκαλία είναι χωρίο επιστολής του Αποστόλου Παύλου (προς Θεσσαλονικείς Α’, ε’ 23). Στη Σύνοδο ο Άγιος ανασκεύασε τις κακόδοξες θεωρίες του Απολλιναρίου. Επίσης, η Σύνοδος του ανέθεσε αποστολή για την Εκκλησία της Βαβυλωνίας και με την ευκαιρία αυτή επισκέφθηκε και τους Αγίους Τόπους.
Ο Θεός τον αξιώνει επίσης, να γίνει το κυριότερο όργανο Του στη Β’ Οικουμενική σύνοδο, το 381 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη, και κατατροπώνει στην κυριολεξία τους πνευματομάχους του Μακεδονίου, με «… τη μάχαιρα που δίνει το Πνεύμα και η οποία είναι ο λόγος του Θεού» (Προς Έφεσίους στ’ 17). Στις συζητήσεις εκείνες, ο Γρηγόριος ο Νύσσης τόσο πολύ είχε διακριθεί, ώστε ονομάστηκε «Πατήρ Πατέρων και Νυσσαέων Φωστήρ». Ο δε Μέγας Θεοδόσιος τον ονόμασε στύλο της Ορθοδοξίας. Πέθανε ειρηνικά, αφού άφησε πολύ αξιόλογα έργα: ερμηνευτικά, δογματικά, κατηχητικά, λόγους ηθικούς, εορταστικούς, εγκωμιαστικούς, επιταφίους και έναν επιμνημόσυνο στον αδελφό του Μέγα Βασίλειο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θεῖον γρήγορσιν, ἐνδεδειγμένος, στόμα σύντονον, τῆς εὐσέβειας, ἀνεδείχθης Ἱεράρχα Γρηγόριε τὴ γὰρ σοφία τῶν θείων δογμάτων σου, τῆς Ἐκκλησίας εὐφραίνεις τὸ πλήρωμα. Πάτερ ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὴν ἐν πρεσβείαις.
Τὸ ὄμμα τῆς ψυχῆς, γρηγορῶν Ἱεράρχα, ὡς γρήγορος Ποιμήν, ἀνεδείχθης τῷ κόσμῳ, καὶ ράβδω τῆς σοφίας σου, παμμακάριστε Ὅσιε, πάντας ἤλασας, τοὺς κακοδόξους ὡς λύκους, ἀδιάφθορον, διατηρήσας τὴν ποίμνην, Γρηγόριε πάνσοφε.
Έτερον Κοντάκιον
Ἦχος α’. Χορός Ἄγγελικός
Τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἔνθεος Ἱεράρχης, καί τῆς σοφίας σεβάσμιος μυστολέκτης, Νύσσης ὁ γρήγορος νοῦς Γρηγόριος, ὁ σὺν Ἀγγέλοις χορεύων, καί ἐντρυφών τῷ θείῳ φωτί, πρεσβεύει ἀπαύστως ὑπέρ πάντων ἡμῶν.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
49 π.Χ. – Ο Ιούλιος Καίσαρ διαβαίνει τον Ρουβίκωνα, σηματοδοτώντας την έναρξη του εμφυλίου πολέμου.
9 – Τερματίζεται η δυναστεία των δυτικών Χαν όταν ο Ουάνγκ Μανγκ ισχυρίζεται ότι η θεία Εντολή του Ουρανού ζήτησε το τέλος της δυναστείας και την αρχή της δικής του, της δυναστείας Σιν.
69 – Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Γάλβας ορίζει ως διάδοχό του τον Γάιο Πίσωνα Λικιανό.
236 – Ο Πάπας Φαβιανός διαδέχεται τον Πάπα Ανθηρό ως ο εικοστός Πάπας της Ρώμης.
1072 – Ο Ροβέρτος Γυισκάρδος κατακτά το Παλέρμο.
1475 – Ο Στέφανος Γ΄ ο Μέγας νικά το στρατό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στη Μάχη του Βασλούι.
1776 – Ο Τόμας Πέιν εκδίδει το φυλλάδιο «Κοινή Λογική».
1806 – Οι Ολλανδοί άποικοι του Κέιπ Τάουν παραδίδονται στους Βρετανούς.
1812 – Το πρώτο ατμόπλοιο στον ποταμό Μισσισσιππή φτάνει στη Νέα Ορλεάνη, 82 ημέρες μετά την αναχώρησή του από το Πίτσμπεργκ.
1861 – Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: Η Φλόριντα αποσχίζεται από την Ένωση.
1863 – Ανοίγει το Μετρό του Λονδίνου, ο παλαιότερος υπόγειος σιδηρόδρομος του κόσμου, μεταξύ του σταθμού Πάντινγκτον και του σταθμού Φάρινγκντον.
1870 – Ο Τζον Ντ. Ροκφέλερ ιδρύει την Standard Oil.
1901 – Ανακαλύπτεται στο Σπίντλτοπ η πρώτη μεγάλη πετρελαιοπηγή του Τέξας.
1920 – Επικυρώνεται η συνθήκη των Βερσαλλιών
1941 – Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Κλεισούρα.
1989 – Τρομοκράτες της «17 Νοέμβρη» τραυματίζουν σοβαρά έξω από το σπίτι του στου Ζωγράφου τον εισαγγελέα Κωνσταντίνο Ανδρουλιδάκη, ο οποίος υπέκυψε στα τραύματά του ένα μήνα μετά (10 Φεβρουαρίου).
2015 – Η τρομοκρατική οργάνωση Μπόκο Χαράμ επιτίθεται στην πόλη Μπάγκα, στην βορειοανατολική επαρχία του Μπόρνο και δολοφόνούν εκατοντάδες άτομα και εκτελεί 2000 πολίτες της Νιγηρίας.[1]
Γεννήσεις
291 – Φιλομένα, Ελληνίδα πριγκίπισσα
1283 – Οσίν, βασιλιάς της Αρμενικής Κιλικίας
1480 – Μαργαρίτα, πριγκίπισσα των Αστουριών
1573 – Σίμων Μάγερ, Γερμανός αστρονόμος
1769 – Μισέλ Νεΰ, Γάλλος στρατάρχης
1829 – Επαμεινώνδας Δεληγεώργης, Έλληνας πολιτικός
1843 – Φρανκ Τζέιμς, Αμερικανός κακοποιός
1859 – Αλέξανδρος Κοντούλης, Έλληνας στρατιωτικός
1880 – Μανουέλ Αθάνια, Ισπανός πολιτικός
1882 – Εζέν Ντελπόρτ, Βέλγος αστρονόμος
1886 – Ρομάν φον Ούνγκερν-Στέρνμπεργκ, Αυστριακός στρατιωτικός
1908 – Πολ Χένριντ, Αυστριακός ηθοποιός
1909 – Γιεβγκένι Βουτσέτιτς, Σοβιετικός καλλιτέχνης
1911 – Αθανάσιος Καραμάνης, Έλληνας ψάλτης
1913 – Μεχμέτ Σέχου, Πρωθυπουργός της Αλβανίας
1918 – Άρθουρ Τσουνγκ, πρόεδρος της Γουιάνας
1921 – Τασσώ Καββαδία, Ελληνίδα ηθοποιός
1924 – Μπόμπο Μπραζίλ, Αμερικανός παλαιστής
1931 – Μάσιμο Βινιέλι, Ιταλός γραφίστας
1931 – Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας
1934 – Λεονίντ Κραβτσούκ, Ουκρανός πολιτικός
1938 – Ντόναλντ Κνουθ, Αμερικανός επιστήμονας πληροφορικής
1939 – Μπιλ Τούμι, Αμερικανός αθλητής
1944 – Φρανκ Σινάτρα Τζ., Αμερικανός τραγουδιστής, τραγουδοποιός, ηθοποιός και μαέστρος
1945 – Ροντ Στιούαρτ, Βρετανός τραγουδιστής και τραγουδοποιός
1947 – Πέερ Στάινμπρουκ, Γερμανός πολιτικός
1960 – Μπράιαν Κόουεν, Ιρλανδός πολιτικός
1974 – Γιάννης Στάνκογλου, Έλληνας ηθοποιός
1981 – Τάμτα, Γεωργιανή τραγουδίστρια
1983 – Αποστόλης Τότσικας, Έλληνας ηθοποιός
Θάνατοι
314 – Πάπας Μιλτιάδης
681 – Πάπας Αγάθων
976 – Ιωάννης Α΄ Τσιμισκής, Βυζαντινός αυτοκράτορας
1152 – Θεοβάλδος Β’, κόμης της Καμπανίας
1218 – Ούγος Α΄, βασιλιάς της Κύπρου
1276 – Πάπας Γρηγόριος Ι΄
1662 – Ονώριος Β΄, πρίγκιπας του Μονακό
1778 – Κάρολος Λινναίος, Σουηδός βοτανολόγος
1825 – Ιωάννης Βαρβάκης, Έλληνας ευεργέτης
1862 – Σάμουελ Κολτ, Αμερικανός εφευρέτης
1904 – Ζαν-Λεόν Ζερόμ, Γάλλος ζωγράφος και γλύπτης
1909 – Γεώργιος Βρούτος, Έλληνας γλύπτης
1934 – Μαρίνους βαν ντερ Λούμπε, Ολλανδός κομμουνιστής
1935 – Έντγουϊν Φλακ, Αυστραλός αθλητής
1951 – Σίνκλερ Λιούις, Αμερικανός συγγραφέας
1957 – Γκαμπριέλα Μιστράλ, Χιλιανή ποιήτρια
1961 – Ντάσιελ Χάμετ, Αμερικανός συγγραφέας
1970 – Πάβελ Μπελυάγιεφ, Σοβιετικός κοσμοναύτης
1971 – Κοκό Σανέλ, Γαλλίδα σχεδιάστρια μόδας
1974 – Κωνσταντίνος Τζιτζικώστας, Έλληνας γιατρός και πολιτικός
1976 – Howlin’ Wolf, Αμερικανός μουσικός
1984 – Δημήτριος Μπίτσιος, Έλληνας πολιτικός
1986 – Γιάροσλαβ Σάιφερτ, Τσέχος συγγραφέας
1987 – Μαίρη Μεταξά, Ελληνίδα ηθοποιός
1991 – Δημήτρης Μυράτ, Έλληνας ηθοποιός
1997 – Αλεξάντερ Τοντ, Σκωτσέζος χημικός
2001 – Σοφοκλής Τζανετής, Έλληνας στρατιωτικός
2001 – Νετζατί Τζουμαλέ, Τούρκος συγγραφέας
2006 – Κωνσταντίνος Σπανδάγος, Έλληνας ραδιοερασιτέχνης
2007 – Κάρλο Πόντι, Ιταλός κινηματογραφικός παραγωγός
2008 – Μιχαήλ Μίνιν, Ρώσος στρατιώτης
2013 – Μπα Μαμαντού Μπαρέ, Μαυριτανός πολιτικός
2013 – Κλωντ Νομπς, Ελβετός επιχειρηματίας
2016 – Ντέιβιντ Μπάουι, Άγγλος τραγουδιστής, παραγωγός και ηθοποιός
2017 – Κλαιρ Χόλινγκγουορθ, Αγγλίδα δημοσιογράφος
2020 – Θεόδωρος Νιτσιάκος, Έλληνας επιχειρηματίας
2022- Γκάρι Γουόλντχορν Άγγλος ηθοποιός
