Εορτολόγιο: Νήφων.
23 Δεκεμβρίου: Άγιοι Δέκα Μάρτυρες που μαρτύρησαν στην Κρήτη – Οι άγιοι Δέκα μάρτυρες μαρτύρησαν τον 3ο αιώνα μ.Χ., όταν αυτοκράτορας ήταν ο Δέκιος.
Από αυτούς, οι μεν Θεόδουλος, Σατορνίνος, Εύπορος, Γελάσιος και Ευνικιανός, ήταν από τη Γορτυνία της Κρήτης. Ο Ζωτικός, από την Κνωσό. Ο Αγαθόπους από το λιμένα Πανούρμου. Ο Βασιλειάδης (ή Βασιλείδης) από την Κυδωνιά. Ο Ευάρεστος και ο Μόβιος (ή Πόμπιος, ή Πόντιος) από το Ηράκλειο.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Και οι δέκα με πολύ ζήλο εργάζονταν για τη διάδοση του Ευαγγελίου στο νησί. Καταγγέλθηκαν στον έπαρχο Κρήτης, που ήταν συνώνυμος του αυτοκράτορα, ονομαζόταν δηλαδή κι αυτός Δέκιος. Ο έπαρχος, όταν είδε την ανθηρή νεότητά τους και το αρρενωπό τους παράστημα, προσπάθησε να τους παρασύρει με πολλές υποσχέσεις εγκόσμιων απολαύσεων και ηδονών. Αλλά όταν είδε ότι τίποτα δεν πετύχαινε, διέταξε να τους μαστιγώσουν, και κατόπιν τους λιθοβόλησαν.
Οι γενναίοι μάρτυρες του Χριστού υπέμειναν ηρωικά τα βασανιστήρια, ενθυμούμενοι τα λόγια του ψαλμωδού: «Ἀνδρίζεσθε καὶ κραταιούσθω ἡ καρδία ὑμῶν, πάντες οἱ ἐλπίζοντες ἐπὶ Κύριον» (Ψαλμός Λ’ στ. 25). Δηλαδή, να έχετε γενναίο και ανδρείο φρόνημα, και η καρδιά σας ας γίνεται κραταιά και ατρόμητη, όλοι εσείς που ελπίζετε στον Κύριο. Κατόπιν, με διαταγή του έπαρχου, οι στρατιώτες έκοψαν με τα ξίφη τους τις τίμιες κεφαλές των δέκα χριστιανών Αγίων.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Τὴν πολυθαύμαστον Κρήτην τιμήσωμεν, τὴν ἐξανθήσασαν ἄνθη τὰ τίμια, τοὺς μαργαρίτας τοῦ Χριστοῦ, Μαρτύρων τοὺς ἀκρέμονας. Δέκα γὰρ ὑπάρχοντες, ἀριθμῷ οἱ μακάριοι, δύναμιν μυρίοπλον τῶν δαιμόνων κατήσχυναν· διὸ καὶ τοὺς στεφάνους ἐδέξαντο, Μάρτυρες Χριστοῦ οἱ καρτερόψυχοι.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ήχος γ’. Την ωραιότητα.
Κρήτης τα εύοσμα άνθη τιμήσωμεν, τα διαπνέοντα, οσμήν την ένθεον, Θεόδουλον και Ζωτικόν, Γελάσιον, Σατορνίνον, Εύπορον Ευάρεστον, Αγαθόποδα Πόμπιον, Ευνικιανόν ομού, Βασιλειάδην τε ένδοξον, βοώντες αυτούς αυτούς ομοφρόνως, χαίρε Δεκάς η των μαρτύρων.
Κάθισμα
Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Τῆς Κρήτης οἱ λαμπροί, καὶ σεπτοὶ πολιοῦχοι, ἀθλήσαντες στερρῶς, ἐτροπώσαντο πίστει, τὸν ὄφιν τὸν ἀρχέκακον, καὶ νομίμως ἐστέφθησαν, τούτων σήμερον, τήν ἀξιέπαινον μνήμην, ἑορτάζοντες, μεγαλοφώνως τὸν πάντων, δοξάζομεν Κύριον.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
484 – Ο Χουνέρικ πεθαίνει και τον διαδέχεται ο ανιψιός του, Γκούνθαμουντ, ο οποίος γίνεται βασιλιάς των Βανδάλων. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, οι χριστιανοί προστατεύονται από τις διώξεις.
558 – Ο Χλωτάριος Α΄ γίνεται βασιλιάς των Φράγκων.
679 – Δολοφονείται ο βασιλιάς Δαγοβέρτος Β΄ κατά τη διάρκεια κυνηγιού.
962 – Αραβοβυζαντινοί Πόλεμοι: Υπό τη διοίκηση του μετέπειτα αυτοκράτορα Νικηφόρου Β΄ Φωκά, τα βυζαντινά στρατεύματα εισβάλουν στο Χαλέπι.
1688 – Ένδοξη Επανάσταση: Ο βασιλιάς Ιάκωβος Β΄ της Αγγλίας διαφεύγει από την Αγγλία στο Παρίσι της Γαλλίας, αφού καθαιρέθηκε υπέρ του ανιψιού του, Γουλιέλμου Γ’ της Αγγλίας, και της κόρης του, Μαρίας Β΄ της Αγγλίας.
1783 – Ο Τζορτζ Ουάσινγκτον παραιτείται από διοικητής του Ηπειρωτικού Στρατού στην Αννάπολις.
1793 – Μάχη του Σαβενέ: Οι βασιλικοί αντεπαναστάτες γνωρίζουν την ήττα στον πόλεμο της Βανδέας κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης.
1815 – Δημοσιεύεται για πρώτη φορά το μυθιστόρημα Έμμα της Τζέιν Όστεν.
1876 – Πρώτη ημέρα της Διάσκεψης της Κωνσταντινούπολης για τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις στα Βαλκάνια.
1893 – Παρουσιάζεται για πρώτη φορά η όπερα Χάνσελ και Γκρέτελ του Ένγκελμπερτ Χούμπερντινκ.
1913 – Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Γούντροου Ουίλσον υπογράφει νόμο με τον οποίο ιδρύεται η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.
1941 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Μετά από 15 ημέρες συγκρούσεων, ο Αυτοκρατορικός Ιαπωνικός Στρατός καταλαμβάνει τη νήσο Ουέηκ.
1948 – Επτά Ιάπωνες στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες που καταδικάστηκαν για εγκλήματα πολέμου εκτελούνται στο Τόκιο από τις συμμαχικές αρχές κατοχής.
1960 – Εκατό μέλη της Εθνικής Κοινωνικής Οργάνωσης Φοιτητών (ΕΚΟΦ) καταστρέφουν τα γραφεία της εφημερίδας Μακεδονία στη Θεσσαλονίκη.
1967 – Παραδίδεται το σχέδιο Συντάγματος του Γεωργίου Παπαδόπουλου. Το σχετικό δημοψήφισμα θα διεξαχθεί μεταξύ της 21ης Απριλίου και της 15ης Σεπτεμβρίου 1968.
1968 – Οι 82 ναύτες του αμερικανικού πλοίου Pueblo απελευθερώνονται μετά από έντεκα μήνες εγκλεισμού στη Βόρεια Κορέα.
1970 – Ο Βόρειος Πύργος του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης φτάνει σε ύψος τα 417 μέτρα και γίνεται το ψηλότερο κτίριο στον κόσμο.
1972 – Σεισμός μεγέθους 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ χτυπά την πρωτεύουσα της Νικαράγουας Μανάγουα σκοτώνοντας περίπου 20.000 κατοίκους.
1975 – Η Επαναστατική Οργάνωση 17 Νοέμβρη δολοφονεί τον σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα Ρίτσαρντ Γουέλς.
1990 – Σε δημοψήφισμα στη Σλοβενία, το 88,5% του συνολικού εκλογικού σώματος της Σλοβενίας ψηφίζει υπέρ της ανεξαρτησίας από τη Γιουγκοσλαβία.
2002 – Ένα αμερικανικό MQ-1 Predator καταρρίπτεται από ένα ιρακινό Mikoyan-Gurevich MiG-25 στην πρώτη μάχη μεταξύ ενός μη επανδρωμένου και ενός συμβατικού αεροσκάφους.
Γεννήσεις
1525 – Ιωάννης Αλβέρτος Α΄, δούκας του Μεκλεμβούργου
1634 – Μαριάννα της Αυστρίας, βασίλισσα της Ισπανίας
1732 – Ρίτσαρντ Άρκραϊτ, Άγγλος βιομήχανος
1750 – Φρειδερίκος-Αύγουστος Α΄, βασιλιάς της Σαξωνίας
1777 – Αλέξανδρος Α΄, τσάρος της Ρωσίας
1790 – Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν, Γάλλος λόγιος και φιλόλογος
1793 – Ντοστ Μοχαμάντ Χαν, Εμίρης του Αφγανιστάν
1805 – Τζόζεφ Σμιθ, Αμερικανός θρησκευτικός ηγέτης
1887 – Τζον Κρόμγουελ, Αμερικανός σκηνοθέτης
1887 – Αναστάσιος Ορλάνδος, Έλληνας αρχιτέκτονας
1896 – Τζουζέππε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα, Ιταλός συγγραφέας
1901 – Θράσος Καστανάκης, Έλληνας συγγραφέας
1902 – Αντίοχος Ευαγγελάτος, Έλληνας συνθέτης
1908 – Παντελής Ζερβός, Έλληνας ηθοποιός
1908 – Γιουσούφ Καρς, Αρμένιος φωτογράφος
1910 – Μαρία δε λας Μερθέδες των Βουρβόνων-Δύο Σικελιών, ινφάντα της Ισπανίας
1918 – Χέλμουτ Σμιτ, Γερμανός πολιτικός
1928 – Χρόνης Αηδονίδης, Έλληνας τραγουδιστής
1929 – Τσετ Μπέικερ, Αμερικανός τρομπετίστας και τραγουδιστής
1933 – Ακιχίτο, αυτοκράτορας της Ιαπωνίας
1933 – Ιωάννης Κουτσογιάννης, Έλληνας στρατιωτικός
1942 – Κουέντιν Μπράις, Αυστραλή πολιτικός
1947 – Γκράχαμ Μπονέτ, Άγγλος τραγουδιστής (Rainbow)
1956 – Ντέιβ Μάρεϊ, Άγγλος κιθαρίστας (Iron Maiden)
1958 – Πόλα-Μέι Γουίκς, πολιτικός από το Τρινιντάντ και Τομπάγκο
1962 – Μπερτράν Γκασό, Βελγο – Γάλλος παλαίμαχος οδηγός αγώνων
1967 – Κάρλα Μπρούνι, Ιταλίδα τραγουδίστρια και μοντέλο
1975 – Χριστόφορος Παπακαλιάτης, Έλληνας ηθοποιός
1975 – Θανάσης Σεντεμέντες, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1976 – Τζέιμι Νομπλ, Αμερικανός παλαιστής
1988 – Θωμαή Απέργη, Ελληνίδα τραγουδίστρια
Θάνατοι
558 – Χιλδεβέρτος Α΄, βασιλιάς των Φράγκων
679 – Δαγοβέρτος Β΄, βασιλιάς της Αυστρασίας
918 – Κορράδος Α΄ της Γερμανίας, βασιλιάς της ανατολικής Φραγκίας
1332 – Φίλιππος Α΄, πρίγκιπας του Τάραντα
1383 – Βεατρίκη των Βουρβόνων, βασίλισσα της Βοημίας
1384 – Θωμάς Β΄ Πρελούμπος, δεσπότης της Ηπείρου
1392 – Ισαβέλλα της Καστίλης, δούκισσα της Υόρκης
1588 – Ερρίκος Α΄, δούκας του Γκιζ
1709 – Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (ο εξ απορρήτων), Έλληνας διπλωμάτης
1931 – Γουίλσον Μπέντλεϊ, Αμερικανός φωτογράφος
1943 – Δημήτρης Γληνός, Έλληνας εκπαιδευτικός και συγγραφέας
1948 – Τότζο Χιντέκι, Ιάπωνας στρατιωτικός και πολιτικός
1953 – Λαβρέντι Μπέρια, Σοβιετικός πολιτικός
1973 – Γκέραρντ Κάιπερ, Ολλανδός αστρονόμος
1975 – Ρίτσαρντ Γουέλς, Αμερικανός στέλεχος της CIA
1976 – Ντουάρτε Β΄, δούκας της Μπραγκάνσα
1997 – Στάνλι Κορτέζ, Αμερικανός κινηματογραφιστής
2001 – Δημήτριος Ομπολένσκυ, Ρώσος ιστορικός
2013 – Χρύσα, Ελληνίδα γλύπτρια
2013 – Μιχαήλ Καλάσνικωφ, Ρώσος στρατιωτικός και σχεδιαστής όπλων
2015 – Μπουλέντ Ουλουσού, Τούρκος ναύαρχος και πολιτικός
