Εορτολόγιο: Πελαγής, Πελάγιος, Πελαγία, Πελαγούλα, Πελαγίνα, Πελαγίτσα, Πελαγιώ * Ιλάριος * Μελής, Μέλος, Μέλιος, Μέλας, Μέλια, Μελίτσα Λαμπροτρίτη Ραφαήλ, Ραφαήλος, Ραφαέλος, Ραφαέλα, Ραφαέλλα, Ραφαήλα, Ραφαηλία * Νικόλαος, Νικόλας, Νίκος, Νικολός, Νικολής, Νικολάκης, Νικολέττα, Νικολούδα, Νικολίτσα, Νικολίνα, Νικολέτα, Νικόλ * Ειρήνη, Ρένα, Ρήνα, Ρηνιώ, Ρηνούλα, Ειρήνα, Ειρήνγκω, Ρένια.
4 Μαΐου: Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος, Ειρήνη και οι συν αυτοίς – Οι Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη συγκαταλέγονται στη χορεία των Νεοφανών Αγίων και μάλιστα εκείνων που μαρτύρησαν σχεδόν αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Σχετικά με τον βίο τους γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Οι πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη των Αγίων ιστορούνται με θαυματουργικό και αποκαλυπτικό τρόπο από το έτος 1959 μ.Χ.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Από μία ανασκαφή που έγινε στη Θερμή της Λέσβου, ανακαλύφθηκε ο τάφος ενός αγνώστου προσώπου, που όπως αποκαλύφθηκε σε συνεχή οράματα, ανήκε στον Άγιο Ιερομάρτυρα Ραφαήλ, ο οποίος μαρτύρησε μαζί με τον Άγιο Οσιομάρτυρα Νικόλαο και την Αγία Ειρήνη. Ο τάφος και το λείψανο του Αγίου Νικολάου ανακαλύφθηκε στις 13 Ιουνίου 1960 μ.Χ.
Ο Άγιος Ραφαήλ καταγόταν από τους Μύλους της Ιθάκης και γεννήθηκε το έτος 1410 μ.Χ. Το κοσμικό του όνομα ήταν Γεώργιος Λάσκαρης ή Λασκαρίδης και ο πατέρας του ονομαζόταν Διονύσιος. Πριν γίνει κληρικός είχε σταδιοδρομήσει στο βυζαντινό στρατό και έφθασε μάλιστα σε μεγάλο βαθμό. Σε ηλικία τριάντα πέντε ετών γνώρισε ένα ασκητικό και σεβάσμιο γέροντα, τον Ιωάννη, ο οποίος τον προσείλκυσε στην εν Χριστώ ζωή. Κάποια Χριστούγεννα ο γέροντας κατέβηκε από τον τόπο της ασκήσεώς του, για να εξομολογήσει και να κοινωνήσει τους στρατιώτες και κήρυξε τον λόγο του Θεού. Τότε ο αξιωματικός Γεώργιος, όταν ο γέροντας κατέβηκε πάλι τα Θεοφάνεια, αποχαιρέτισε τους στρατιώτες και τον ακολούθησε.
Μετά την κουρά του σε μοναχό, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, αλλά τιμήθηκε και με το οφίκιο του αρχιμανδρίτη και του πρωτοσύγκελου. Μαζί δε με τις άλλες αποκαλύψεις, ο Άγιος Ραφαήλ αποκάλυψε ότι απεστάλη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην Εσπερία, στην πόλη της Γαλλίας που ονομάζεται Μορλαί, για να εκπληρώσει την εντολή που του ανατέθηκε. Το γεγονός αυτό έλαβε χώρα λίγο πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Ακόμη απεκάλυψε ότι κήρυξε τον λόγο του Ευαγγελίου στην Αθήνα, στο λόφο που είναι το μνημείο του Φιλοπάππου.
Λίγα χρόνια πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, περί το έτος 1450 μ.Χ., ο Άγιος βρέθηκε μετά από περιπλανήσεις στην περιοχή της Μακεδονίας και μόναζε εκεί.
Κοντά στον Άγιο Ραφαήλ βρισκόταν εκείνο το διάστημα ο Άγιος Νικόλαος ως υποτακτικός. Ο Νικόλαος εκάρη μοναχός και στη συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος. Θεωρείται Θεσσαλονικεύς στην καταγωγή, αν και αναφέρεται ότι γεννήθηκε στους Ράγους της Μηδίας της Μικράς Ασίας. Ωστόσο μεγάλωσε και ανδρώθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Μόλις έπεσε η Κωνσταντινούπολη στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι εισέβαλαν ορμητικά στη Θράκη και καταλύθηκε οριστικά η βυζαντινή αυτοκρατορία, ο φόβος για γενικούς διωγμούς κατά των Χριστιανών στάθηκε ως αφορμή να καταφύγει ο Άγιος Ραφαήλ με την συνοδεία του από το λιμάνι της Αλεξανδρουπόλεως, στη Μυτιλήνη. Εκεί εγκαταστάθηκε μαζί με άλλους μοναχούς στην παλαιά μονή του Γενεσίου της Θεοτόκου, η οποία στο παρελθόν ήταν γυναικεία και ήταν χτισμένη στο λόφο Καρυές, κοντά στο χωριό Θέρμη. Ηγούμενος της μονής εξελέγη στην συνέχεια ο Άγιος Ραφαήλ.
Έπειτα από μερικά χρόνια, το έτος 1463 μ.Χ., η Λέσβος έπεσε στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι σε μια επιδρομή τους στο μοναστήρι, συνέλαβαν τον Άγιο Ραφαήλ και τον Άγιο Νικόλαο, τη Μεγάλη Πέμπτη του ιδίου έτους. Ακολούθησαν σκληρά και ανηλεή βασανιστήρια και ο Άγιος Ραφαήλ μαρτύρησε διά σφαγής με πολύ σκληρό τρόπο. Τον έσυραν βιαίως τραβώντας τον από τα μαλλιά και την γενειάδα, τον κρέμασαν από ένα δένδρο, τον χτύπησαν βάναυσα, τον τρύπησαν με τα πολεμικά τους όργανα, αφού προηγουμένως τα πυράκτωσαν σε δυνατή φωτιά και τελικά τον έσφαξαν πριονίζοντάς τον από το στόμα.
Σε μερικές εμφανίσεις του ο Άγιος Ραφαήλ φαίνεται να συνοδεύεται από πολλούς, δορυφορούμενους τρόπον τινά, οι οποίοι διάνυσαν πριν από αυτόν τον ασκητικό βίο στη μονή των Καρυών, όπως είπε σε εκείνους που τα έβλεπαν αυτά. Αποκάλυψε επίσης, ότι η μονή αυτή, η οποία είναι γυναικεία, υπέστη επιδρομή από τους αιμοχαρείς πειρατές κατά το έτος 1235 μ.Χ. Κατά την επιδρομή εκείνη αγωνίσθηκε μαζί με τις άλλες μοναχές τον υπέρ του Χριστού καλό αγώνα η καταγόμενη από την Πελοπόννησο ηγουμένη Ολυμπία και η αδελφή της Ευφροσύνη. Η Ολυμπία τελειώθηκε αθλητικώς στις 11 Μαΐου του έτους 1235 μ.Χ., εμφανίσθηκε δε μαζί με τον μεγάλο και θαυματουργό Άγιο Ραφαήλ.
Ο Άγιος Νικόλαος πέθανε μετά από βασανισμούς, από ανακοπή καρδιάς, δεμένος σε ένα δένδρο.
Μαζί με τους Αγίους συνάθλησε και η μόλις δώδεκα χρονών νεάνιδα Ειρήνη, θυγατέρα του Βασιλείου, προεστού της Θέρμης, η οποία και εμφανίζεται μαζί τους. Αυτή μαρτύρησε ως εξής: Οι ασεβείς αλλόθρησκοι της απέκοψαν το ένα χέρι και ακολούθως την έβαλαν σε ένα πιθάρι και κατέκαυσαν την αγνή αυτή παρθένο, υπό τα βλέμματα των δύστυχων γονέων της, οι οποίοι και θρηνούσαν γοερά για τον φρικτό θάνατο του παιδιού τους.
Με τους Αγίους συνεμαρτύρησαν ο μνημονευθείς πατέρας της Αγίας Ειρήνης, Βασίλειος, η σύζυγός του Μαρία, το μόλις πέντε ετών παιδί τους Ραφαήλ, η ανεψιά τους Ελένη, ο δάσκαλος Θεόδωρος και ο ιατρός Αλέξανδρος, των οποίων τα οστά βρέθηκαν κοντά στους τάφους των Αγίων, μέσα σε ξεχωριστούς τάφους. Το μαρτύριό τους συνέβη την Τρίτη της Διακαινησίμου, στις 9 Απριλίου του έτους 1463 μ.Χ.
Έπειτα από θαυματουργικές υποδείξεις των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, έγινε γνωστή η ύπαρξη των λειψάνων τους και υποδείχθηκαν τα σημεία όπου βρίσκονταν οι τάφοι τους.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
(Τοῦ Ἁγίου Ῥαφαήλ)
Τῆς Ἰθάκης τὸν γόνον καὶ τῆς Λέσβου τὸ καύχημα, Ὀσιομαρτύρων τὴν δόξαν, Ῥαφαὴλ εὐφημήσωμεν, ἀρτίως γὰρ ἡμῖν φανερωθείς, ἰάματα πηγάζει τοῖς πιστοῖς, καὶ κατ’ ὄναρ καὶ καθ’ ὕπαρ ὑπερφυῶς ὀπτάνεται τοῖς κράζουσι· Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐκπληροῦντι διὰ σοῦ, ἡμῶν τὰ αἰτήματα.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Τὴ τῶν Μαρτύρων θαυμαστὴ προστασία, τῶν ἐν Θερμῇ ἠμὶν ἀρτίως φανέντων, ἀπὸ ψυχῆς προσπέσωμεν κραυγάζοντες· Ραφαὴλ μακάριε, καὶ Νικόλαε θεῖε, καὶ Εἰρήνη πάνσεμνε, πάσης ρύσασθε βλάβης, καὶ ἀναγκῶν καὶ πάσης ἀπειλῇς, τοὺς τὴ πρεσβεία ὑμῶν καταφεύγοντας.
Έτερον Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἐν Λέσβῳ, ἀθλήσαντες, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, αὐτὴν ἡγιάσατε, τῇ τῶν Λειψάνων ὑμῶν, εὑρέσει μακάριοι. Ὅθεν ὑμᾶς τιμῶμεν, Ῥαφαὴλ θεοφόρε, ἅμα σὺν Νικολάῳ καὶ παρθένῳ Εἰρήνῃ, ὡς θείους ἡμῶν προστάτας καὶ πρέσβεις πρὸς Κύριον.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Οἱ ἐμφανῶς ὑπὲρ Χριστοῦ ἠθληκοτες, καὶ ὑπὸ γῆν χρόνοις πολλοῖς κεκρυμμένοι, ξενοπρεπῶς ἡμῖν ἐφανερωθησαν, Ῥαφαὴλ Νικόλαος, καὶ Εἰρήνη ἡ θεία, καὶ οἱ συναθλήσαντες, μετ’ αὐτῶν θεοφρόνως, οὓς ὡς προστάτας καὶ θαυματουργούς, Ὁσιομαρτυρας, πάντες τιμήσωμεν.
Μεγαλυνάριον
Τοὺς Ὁσιομάρτυρας τοῦ Χριστοῦ, Ῥαφαὴλ τὸν θεῖον, καὶ Νικόλαον τὸν σεπτόν, ἅμα σὺν Εἰρήνῃ, τῆς Λέσβου τοὺς προστάτας, ὡς πᾶσι βοηθοῦντας, ὕμνοις τιμήσωμεν.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
589 Συνέρχεται στο Τολέδο η Τρίτη Σύνοδος της τοπικής Εκκλησίας, που καταδικάζει τον Αρειανισμό, αλλά εισαγάγει στο Σύμβολο της Πίστεως το filioque, που θα προκαλέσει αρκετά αργότερα το Σχίσμα, ανάμεσα στον Ανατολικό και Δυτικό Χριστιανισμό.
1655 Γεννιέται ο Μπαρτολομέο Κριστοφόρι, ιταλός οργανοποιός, που θεωρείται ότι εφηύρε το πιάνο. (Θαν. 27/1/1731)
1825 Γεννιέται ο βιολόγος Τόμας Χάξλεϊ, ένθερμος υποστηρικτής της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου.
1904 Σε συμφωνία καταλήγουν ο Τσαρλς Ρολς, του οποίου η ομώνυμη εταιρία πούλαγε ανταλλακτικά αυτοκινήτων, και ο Χένρι Ρόις, που ήταν η κινητήρια δύναμη της ομώνυμης εταιρίας ηλεκτρολογικών μηχανών. Η νέα φίρμα ονομάζεται Ρολς-Ρόις.
1905 Ηλεκτροφωτίζεται για πρώτη φορά η οδός Αθηνάς.
1912 Η Οθωμανική Αυτοκρατορία παραχωρεί τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία.
1924 Πραγματοποιείται η έναρξη των 8ων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι.
1927 Ιδρύεται στο Χόλυγουντ η Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών των ΗΠΑ. Από το 1929 και μετά θα απονέμει κάθε χρόνο τα κινηματογραφικά βραβεία Όσκαρ.
1928 Γεννήθηκε ο Χόσνι Μουμπάρακ, πολιτικός και πρόεδρος της Αιγύπτου
1929 Γεννήθηκε η βρετανοβελγίδα ηθοποιός, Όντρεϊ Χέμπορν
1930 Η βρετανική αστυνομία συλλαμβάνει τον Μαχάτμα Γκάντι και τον φυλακίζει στην κεντρική φυλακή της Γιεβάρδα.
1931 Η τουρκική Εθνοσυνέλευση επανεκλέγει Πρόεδρο τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
1932 Αντώνης Παπαδόπουλος, κωμικός ηθοποιός, γνωστός για τη συμμετοχή του σε ταινίες με τον Θανάση Βέγγο. (Θαν. 9/10/1983)
1949 Η πρώτη αεροπορική τραγωδία στην ιστορία του αθλητισμού. Αεροπλάνο που μεταφέρει την ομάδα της Τορίνο συντρίβεται στο λόφο Σουπέργκα στην Ιταλία. Σκοτώνονται 31 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 18 είναι παίκτες της ”Τόρο” με τους 10 διεθνείς.
1959 Ανακοινώνονται τα πρώτα μουσικά Βραβεία Γκράμι: Άλμπουμ της Χρονιάς: Χένρι Μαντσίνι, «The Music from Peter Gunn». Τραγούδι της Χρονιάς: Ντομένικο Μοντούνιο, «Nel Blu Dipinto di Blu».
1970 Η εθνοφρουρά του Οχάιο ανοίγει πυρ, σκοτώνει τέσσερις φοιτητές και τραυματίζει εννιά στο Πανεπιστήμιο του Κεντ, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ.
1975 Η Νάντια Κομανέντσι σε ηλικία μόλις 13 ετών ανακηρύσσεται πρωταθλήτρια Ευρώπης στους Πανευρωπαϊκούς της Νορβηγίας.
1979 Η Μάργκαρετ Θάτσερ ορκίζεται πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου με το κόμμα των Συντηρητικών. Είναι η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας.
1980 πέθανε ο Γιόζιπ Μπροζ Τίτο, κομμουνιστής ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας και Πρόεδρος της χώρας
1990 Στην Ελλάδα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέγεται για δεύτερη φορά Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
1994 Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν και ο ηγέτης της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης Γιάσερ Αραφάτ επικυρώνουν, στο Κάιρο της Αιγύπτου, τη Συμφωνία του Όσλο, για την περιορισμένη αυτοδιοίκηση των Παλαιστινίων στα Κατεχόμενα της Δυτικής Όχθης, στη Γάζα και στην Ιεριχώ, μετά από 27 χρόνια ισραηλινής κατοχής.
1996 Το Λαϊκό Κόμμα της Ισπανίας αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση, ύστερα από 13 χρόνια παρουσίας των Σοσιαλιστών στην εξουσία. Πρωθυπουργός της χώρας αναλαμβάνει ο Χοσέ Μαρία Αθνάρ.
2001 Ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ επισκέπτεται την Ελλάδα, ικανοποιώντας την επιθυμία του να προσκυνήσει στην Πνύκα, τον τόπο όπου ο Απόστολος Παύλος κήρυξε το χριστιανικό λόγο. Είναι η πρώτη επίσκεψη προκαθημένου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας μετά το Σχίσμα του 1054.
2006 Πέθανε ο σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας, Αλέξης Δαμιανός, οι ταινίες του οποίου «Μέχρι το πλοίο» και «Ευδοκία» σηματοδότησαν την ιστορία του νέου ελληνικού κινηματογράφου.
