Ελλάδα: To Κέντρο Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων-ΚΕΔΙΣΑ διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2019 εκδήλωση με θέμα: «Η Γεωπολιτική σκακιέρα της Ενέργειας και ο ρόλος της Ελλάδος».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Ξενοδοχείο Amalia Athens σε μία αίθουσα κατάμεστη από κόσμο. Χορηγοί επικοινωνίας της εκδήλωσης ήταν οι ενημερωτικές ιστοσελίδες ενεργειακών θεμάτων energia.gr και energypress.gr
Συντονίστρια της εκδήλωσης ήταν η Δημοσιογράφος κα Ηρώ Ράντου.Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν: Ο κ. Κωστής Σταμπολής (Πρόεδρος & Εκτελεστικός Διευθυντής ΙΕΝΕ), ο κ.Νικόλαος Φαραντούρης, (Καθηγητής της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet του Πανεπιστημίου Πειραιώς) και η Δρ. Μαρίκα Καραγιάννη (Ειδική Επιστήμων σε Ευρωπαϊκά & Διεθνή Ενεργειακά Θέματα, ΠΕΔιΣ-Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου).
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους πλήθος κόσμου ανάμεσά τους Στρατηγοί ε.α., εκπρόσωποι του Ελληνικού Διπλωματικού Σώματος, των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι και φοιτητές. Ιδιαίτερη τιμή για το ΚΕΔΙΣΑ αποτέλεσε η παρουσία του κ. Ιωάννη Μπαλτζώη (Αντιστρατήγου ε.α. & Μέλος Δ.Σ. ΕΛΙΣΜΕ), του κ. Ιπποκράτη Δασκαλάκη (Αντιστρατήγου ε.α. & Δ/ντη Μελετών ΕΛΙΣΜΕ), της κας Αικατερίνης Παπαθανασίου (Προέδρου του Ελληνικού Τμήματος των Republicans Abroad), του κ. Georgi Shopov (Συμβούλου της Πρεσβείας της Βουλγαρίας στην Αθήνα) και της κας Lucie Kuligova (Δ/ντριας του Τσεχικού Κέντρου της Αθήνας).
Ο Ιδρυτής & Πρόεδρος Δ.Σ. του ΚΕΔΙΣΑ κ. Ανδρέας Γ.Μπανούτσος στην εισαγωγική του ομιλία αναφέρθηκε στο γεωπολιτικό ενεργειακό ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας με επίκεντρο την Ευρώπη. Ανέφερε ότι οι ΗΠΑ και η ΕΕ επιθυμούν τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και τόνισε πως η πολιτική της διαφοροποίησης των πηγών και των οδεύσεων προμήθειας φυσικού αερίου είναι ορθή. Ωστόσο επισήμανε πως με τα σημερινά δεδομένα οι εναλλακτικές πηγές προμήθειας φυσικού αερίου δεν επαρκούν για να καλύψουν το σύνολο των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης και εκ των πραγμάτων το ρωσικό φυσικό αέριο λόγω επάρκειας ποσοτήτων και ανταγωνιστικών τιμών θα παραμείνει η σημαντικότερη πηγή τροφοδοσίας φυσικού αερίου της Γηραιάς Ηπείρου για το προβλεπτό μέλλον. Ειδικότερα για την περίπτωση της Ελλάδος επισήμανε ότι βασικός προμηθευτής της χώρας μας είναι η ρωσική Gazprom, η οποία καλύπτει το 60% περίπου των αναγκών της ελληνικής αγοράς σε φυσικό αέριο. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλό και ανέφερε πως είναι επιθυμητό και εφικτό να μειωθεί η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο σε ένα επίπεδο του 40% περίπου αλλά τόνισε πως η περαιτέρω μείωση θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στην ομαλή τροφοδοσία της ελληνικής αγοράς καθώς η Gazprom θα εξακολουθεί να παραμένει ο βασικός προμηθευτής. Συμπλήρωσε ότι αυτό το ποσοστό της τάξης του 20% της μείωσης θα μπορούσε να καλυφθεί από εισαγωγές Αμερικανικού σχιστολιθικού φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή (LNG Shale gas) ή από την μελλοντική αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο. Αναφέρθηκε επίσης στην αναγκαιότητα να προχωρήσουν ενεργειακά projects που θα ενισχύσουν το στόχο της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας (αναβάθμιση του σταθμού LNG της Ρεβυθούσας, κατασκευή πλωτού σταθμού αποθήκευσης επαναεριοποίησης στην Αλεξανδρούπολη, ολοκλήρωση της κατασκευής του διασυνδετήριου αγωγού Ελλάδος-Βουλγαρίας, του γνωστού IGB και του Διαδρατικού αγωγού TAP που θα μεταφέρει αζέρικο φυσικό αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές) καθώς επίσης και τη διαφοροποίηση των οδεύσεων (κατασκευή του ITGI-Poseidon που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο μέσω Ελλάδος στην Ιταλία). Στη συνέχεια της ομιλίας του διερωτήθηκε αν η ματαίωση του σχεδιαζόμενου αγωγού South Stream με ευθύνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ο οποίος θα μετέφερε ρωσικό φυσικό αέριο μέσω Βουλγαρίας και Ελλάδος στην Ιταλία) ζημίωσε εν τέλει τα ελληνικά συμφέροντα καθώς η Ρωσία στράφηκε στην Τουρκία για να κατασκευαστεί ο Turkish Stream ο οποίος και πάλι θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές, μόνο που αυτή τη φορά αναβαθμίζεται η Τουρκία σε ενεργειακό κόμβο. Κλείνοντας την ομιλία του επισήμανε πως η Ελλάδα πρέπει να υποστηρίξει την ολοκλήρωση όλων των προαναφερόμενων ενεργειακών projects χωρίς αποκλεισμούς και γεωπολιτικές σκοπιμότητες και με μοναδικό κριτήριο την εξυπηρέτηση των οικονομικών της συμφερόντων.
Ο κ.Κωστής Σταμπολής, Πρόεδρος & Εκτελεστικός Δ/ντης του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης(ΙΕΝΕ) στην πολύ ενδιαφέρουσα εισήγησή του ανέφερε ότι το φυσικό αέριο θα διαδραματίσει κομβικό ρόλο στα χρόνια της λεγόμενης ενεργειακής μετάβασης (σταδιακή μείωση της χρήσης υδρογονανθράκων και αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας). Σε αυτό το πλαίσιο το φυσικό αέριο διεκδικεί εξέχουσα θέση λόγω των μικρότερων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, των μεγάλων αποθεμάτων του και των σημαντικών υποδομών σε κατασκευασμένους αγωγούς. Επέκρινε μάλιστα έντονα χαρακτηρίζοντάς την αδιανόητη την «πολιτική» απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων να «παγώσει» κάθε χρηματοδότηση έργων που σχετίζονται με το φυσικό αέριο από το 2021. Συνεχίζοντας την ομιλία του ανέφερε πως παρά την ενεργειακή μετάβαση η χρήση των υδρογονανθράκων ως φορτίων βάσης είναι απολύτως απαραίτητη για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του παγκόσμιου πληθυσμού ο οποίος αυξάνεται δραματικά. Αναφέρθηκε επίσης ότι το LNG τα προσεχή χρόνια θα αποκτήσει ένα μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά φυσικού αερίου (σε σχέση με το φυσικό αέριο που μεταφέρεται με αγωγούς) και σημείωσε ότι προς το παρόν η Ελλάδα έχει μόνο ένα σταθμό LNG(στη Ρεβυθούσα) ενώ η Τουρκία έχει ήδη τέσσερις. Στη συνέχεια αναφερόμενος στην προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας, σημείωσε ότι ένας από τους λόγους που εξηγεί τη συμπεριφορά αυτή είναι οι τεράστιες ενεργειακές της ανάγκες και το άγχος της να της καλύψει αποκτώντας και αυτή μερίδιο στον ενεργειακό πλούτο της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου πελάγους. Τέλος ανέφερε ότι η Ελλάδα αν δράσει έξυπνα θα ωφεληθεί στο εγγύς μέλλον από την αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου που αναμένεται να εξευρεθούν τόσο στο Ιόνιο πέλαγος όσο και νοτίως της Κρήτης.
Ο κ.Νικόλαος Φαραντούρης, Καθηγητής της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς στην εισήγησή του αναφέρθηκε ότι το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ για την Ενέργεια ήταν ελλιπές μέχρι το 2009 οπότε και τέθηκε σε ισχύ η συνθήκη της Λισαβόνας. Μετά το 2009 η ΕΕ χάρη στις προβλέψεις της συνθήκης της Λισαβόνας για τα ενεργειακά θέματα απέκτησε τα νομικά εργαλεία που της επιτρέπουν να ορίζει εκείνη του κανόνες του παιχνιδιού, ενώ τέθηκαν και οι βάσεις για την οικοδόμηση της ενεργειακής συνεργασίας. Περάσαμε δηλαδή από την πλήρη απουσία της ΕΕ στο ενεργειακό πεδίο στο επίπεδο που η Ένωση αποκτά ρόλο και λόγο στα ζητήματα ενέργειας. Ο κ.Φαραντούρης ανέφερε επίσης ότι οι ανακαλύψεις ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο συνεπάγονται πως για πρώτη φορά η ΕΕ δύναται να αξιοποιήσει ενεργειακούς πόρους στο έδαφός της καθώς μέχρι σήμερα καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών της αναγκών με εισαγωγές από τρίτες χώρες (Ρωσία, Αλγερία, Νορβηγία).
Η Δρ.Μαρίκα Καραγιάννη, Ειδική σε Ευρωπαϊκά & Διεθνή Ενεργειακά θέματα στην εισήγησή της ανέφερε ότι τα ενεργειακά κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται ως επί το πλείστον σε μεγάλα βάθη με αποτέλεσμα η έρευνα και η εξόρυξή τους να απαιτούν ακριβές και μακροχρόνιες επενδύσεις με υψηλό επενδυτικό ρίσκο και πολιτική δέσμευση των κρατών της περιοχής. Ανέφερε επίσης ότι σύμφωνα με το Energy World Outlook της ΒΡ για το 2018 τα μέχρι σήμερα βεβαιωμένα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο δεν ξεπερνούν το 2.5-3% των παγκόσμιων αποθεμάτων και συμπλήρωσε ότι παρά τη πρόοδο που σημειώνεται στην έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, συνολικά η περιοχή δεν μπορεί ακόμη να χαρακτηριστεί ως μία αξιόπιστη και ρεαλιστική πηγή προμήθειας φυσικού αερίου για την ΕΕ. Κλείνοντας την ομιλία της ανέφερε ότι τα επιβεβαιωμένα αποθέματα φυσικού αερίου που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής στην Κύπρο δεν είναι επαρκή έτσι ώστε να εξασφαλίσουν μία ή περισσότερες οδούς προς την Ευρώπη( Αγωγός East Med ή σταθμοί LNG) και ως εκ τούτου το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον παραμένει μέχρι στιγμής υποτονικό και αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η αντίδραση της ΕΕ στο πρόγραμμα γεωτρήσεων της Τουρκίας είναι χαλαρή.
Μετά το πέρας των ομιλιών ακολούθησε μία πολύ ζωντανή και ενδιαφέρουσα συζήτηση μεταξύ του ακροατηρίου και των ομιλητών.
