Οι ειδικοί σημαίνουν συναγερμό για το σύνδρομο Long Covid, τον μεγάλο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία μετά την πανδημία κορωνοιού – Καινούργια ή εμμένοντα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε ασθενείς με COVID ανεξάρτητα από τη βαρύτητα της αρχικής λοίμωξη
Πισωγύρισμα στον περασμένο Απρίλιο έχει διαγράψει όπως αναφέρει το protothema η επιδημία κορωνοιού στη χώρα μας. Η…τρελή πορεία του κορωνοιού στην επικράτεια, με συμμάχους τις υπέρμεταδοτικές υποπαραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5 και τη χαλάρωση στη συμπεριφορά των πολιτών, ιδίως ως προς τη χρήση της μάσκας, οδήγησε χθες μετά από συνεχή άνοδο στα 23.748 θετικά κρούσματα, εκ των οποίων τα 3.664 είναι επαναλοιμώξεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), ο χθεσινός αριθμός των νέων κρουσμάτων αποτελεί ρεκόρ τριμήνου, παραπέμποντας στα κρούσματα της 1ης Απριλίου – τότε οι ημερήσιες λοιμώξεις είχαν ανέλθει σε 21.102. Μάλιστα, από το χθεσινό επιδημιολογικό δελτίο προκύπτει η δυναμική της επιδημίας και στον ανήλικο πληθυσμό, καθώς σχεδόν 1 στα 5 κρούσματα αφορούν σε παιδιά και εφήβους (καταγράφηκαν 3.900 κρούσματα).
Η ροή σοβαρών περιστατικών Covid προς τα νοσοκομεία αυξάνεται. Το περασμένο 24ωρο έγιναν άλλες 268 εισαγωγές ασθενών, και με τους νοσηλευόμενους να αγγίζουν πλέον τους 1.360. Μικρή αύξηση αρχίζει να αποτυπώνεται και στις διασωληνώσεις – οι διασωληνωμένοι έπειτα από υποχώρηση στους 88 προ τεσσάρων ημερών ανεβαίνουν συνεχώς εχοντας φτάσει τους 95. Συνολικά στις Μονάδες νοσηλεύονται σχεδόν 340 ασθενείς με Covid.
Υπό αυτό το φόντο, πραγματοποιήθηκε χθες, νωρίτερα κατά μία ημέρα, η συνεδρίαση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας με θέμα την αξιολόγηση της επιδημιολογικής κατάστασης της χώρας και τις όποιες, βραχυπρόθεςμες κυρίως, προβλέψεις του θερινού κύματος.
Οι ειδικοί επιμένουν στο ζήτημα της ατομικής ευθύνης συστήνοντας στους ευάλωτους και ηλικιωμένους να κάνουν χρήση της μάσκας σε εσωτερικούς χώρους αλλά και όπου υπάρχει συγχρωτισμός και στους νεότερους να προστατεύουν τους μεγαλύτερους φορώντας μάσκα και πραγματοποιώντας τεστ όταν πρόκειται να τους συναντήσουν. Στην παρούσα φάση και με βάση την ελεγχόμενη εικόνα των νοσοκομείων τα μέλη της Επιτροπής δεν έχουν ανοίξει τη συζήτηση για το θέμα των τυχόν μέτρων για την επιδημία.
Η υγειονομική βόμβα του συνδρόμου Long Covid
Ενώ η χώρα αντιμετωπίζει ένα ακόμη επιδημικό κύμα, οι ειδικοί σημαίνουν συναγερμό για το σύνδρομο Long Covid, τον μεγάλο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία μετά την πανδημία κορωνοιού.
Το σύνδρομο αυτό ως μια καινούργια οντότητα που απαιτεί ολιστική διεπιστημονική προσέγγιση, με εκπαίδευση του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού αναλύθηκε εκτενώς σε χθεσινη εκδήλωση του νοσοκομείου “Ευαγγελισμός”, με αφορμή την παρουσίαση των δεδομένων λειτουργίας του Πρότυπου διεπιστημονικού κέντρου αναφοράς για ασθενείς με Long Covid.
Από το 2020 έως και σήμερα λειτουργούν 132 ιατρεία post COVID, τα 82 σε νοσοκομεία και τα 50 σε κέντρα Υγείας και στις 7 υγειονομικές περιφέρειες ενώ 24.500 ασθενείς έχουν λάβει την απαραίτητη ιατρική φροντίδα. Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας, κ. Θάνο Πλεύρη, το υπουργείο σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς, βάσει των ευρωπαϊκών κατευθυντήριων οδηγιών, στοχεύει στη θεσμοθετημένη αντιμετώπιση του συνδρόμου Long Covid, με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου, ώστε ο ασθενής να γνωρίζει τον οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση και διαχείριση του συνδρόμου.
Η κ. Αναστασία Κοτανίδου, Καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ, Διευθύντρια Α’ ΚΕΘ ΓΝΑ «Ευαγγελισμός» μεταξύ άλλων τόνισε ότι “το σύνδρομο αυτό χαρακτηρίζεται ως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με μελέτες το 30% των ασθενών που θα νοσήσουν από κορονοϊό θα αντιμετωπίσουν το σύνδρομο LONG COVID, δηλαδή 1 στους 5 θα παρουσιάσει κάποιες υπολειμματικές βλάβες σε ζωτικά όργανα όπως οι πνεύμονες, η καρδιά, το ήπαρ, οι ενδοκρινείς αδένες, το κεντρικό νευρικό σύστημα”.
O κ. Θεοκλής Ζαούτης, Πρόεδρος ΕΟΔΥ, αναφέρθηκε στη σημασία της λειτουργίας του πρότυπου διεπιστημονικού κέντρου αναφοράς ασθενών με Long COvid και των δεδομένων που πλέον διαθέτει για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου κέντρων αναφοράς στη χώρα με στόχο την αντιμετώπιση του συνδρόμου καθώς αποτελεί επείγουσα ανάγκη για τη δημόσια υγεία.
Η κ. Παρασκευή Κατσαούνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Υπεύθυνη για τις λοιμώξεις ως Μέλος ΔΣ της Ελληνικής Πνευμονικής Εταιρείας και συντονίστρια του διεπιστημονικού κέντρου αναφοράς Long Covid του Ευαγγελισμού αναφέρθηκε στην αναγνώριση του Συνδρόμου “ως εμμένοντα ή εμφανιζόμενα συμπτώματα 12 εβδομάδες μετά τη νόσηση από κορονοϊό”.
Καινούργια ή εμμένοντα συμπτώματα (πάνω από 200) μπορεί να εμφανιστούν σε ασθενείς με COVID ανεξάρτητα από τη βαρύτητα της αρχικής λοίμωξης. Επιπρόσθετα των συμπτωμάτων από το αναπνευστικό σύστημα, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν κόπωση, διαταραχές ύπνου, άγχος, κατάθλιψη, ταχυκαρδίες και νευρολογικά συμπτώματα (δυσαυτονομία, γνωστικά ελλείμματακλπ). Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι υποτροπιάζοντα και να εκλύονται μετά από στρες, αφυδάτωση, σωματική κόπωση.
“Οι Έλληνες ασθενείς που δεν έχουν νοσηλευτεί έχουν παρόμοια συμπτώματα με τους νοσηλευόμενους, τα οποία όμως υποτροπιάζουν» επισήμανε η κυρία Κατσαούνου. Επίσης ανέφερε ότι τους τελευταίους έξι μήνες δημιουργήθηκε πλέον ένα διεπιστημονικό κέντρο με 16 ιατρούς και 12 επαγγελματίες υγείας, με τη συμμετοχή νευρολόγων, ψυχιάτρων, ΩΡΛ, δερματολόγων, νευροψυχολόγων, εργοφυσιολόγων και φυσιοθεραπευτών.
“Οι εξωνοσοκομειακοί ασθενείς με Long Covid που έχουν ολοκληρώσει όλο τον έλεγχο είναι 55 και ποσοστό πάνω από 50% έχει προσβολή του νευρικού συστήματος. Καταγράφουμε, ερευνούμε, διαγιγνώσκουμε και αντιμετωπίζουμε ολιστικά τους ασθενείς με Long COvid ενώ παράλληλα προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό και την Πολιτεία ώστε να μπορέσουμε συνεχίσουμε και να διευρύνουμε το έργο μας, καθώς ήδη πάνω από 200 ασθενείς είναι σε αναμονή. Αν και η παραλλαγή Όμικρον φαίνεται αρχικά να σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο για Long COvid σε σύγκριση με τη Δέλτα, επειδή αφορά σε μεγάλο πληθυσμό ατόμων, οι τελικοί αριθμοί ανθρώπων με το σύνδρομο μπορεί να είναι αυξημένοι συνολικά. Οι επιπτώσεις μπορεί να αποτελέσουν σημαντικότατο πρόβλημα δημόσιας υγείας με σημαντικότατη επιβάρυνση στην οικονομία” είπε η καθηγήτρια.
Ο κ. Στέργιος – Στυλιανός Γκατζώνης, Καθηγητής Νευρολογίας & Χειρουργικής Θεραπείας Νευρολογικών Νοσημάτων ΕΚΠΑ αναφέρθηκε στην προσβολή του νευρικού συστήματος από τον κορονοϊό. Συγκεκριμένα, το νευρικό σύστημα προσβάλλεται άμεσα μόνο σε σχετικά μικρό ποσοστό στην οξεία φάση νόσησης από Covid-19. Ωστόσο αυτό δεν ισχύει στο βεβαιωμένο πλέον μεταλοιμώδες σύνδρομο από το οποίο πάσχει σημαντικό ποσοστό όσων νόσησαν.
” Στην πρώτη δεκάδα των συμπτωμάτων του συνδρόμου ή στα συμπτώματα που εμφανίζει πάνω από 50% των πασχόντων, η συντριπτική πλειοψηφία αποτελείται από αιτιάσεις σχετιζόμενες με δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος. Δεδομένου του επιπολασμού και της σοβαρότητας των νευρολογικών επιπλοκών που σχετίζονται με τον COVID-19, απαιτείται μεγαλύτερη έμφαση σε αυτές” είπε ο κ. Γκατζώνης.
Η διεθνής βιβλιογραφία, όπως τόνισε, προσπαθεί να λύσει αυτό το γρίφο που μοιάζει να είναι δύσκολος, πολυπαραγοντικός, να περιέχει ίσως νέες παθολογίες ή ακόμη ενδέχεται και να μην είναι απαραίτητα αποτέλεσμα παθολογίας του COVID-19.
Ο κ. Παντελής Γουνόπουλος Επιμελητής Α’, Β’ Καρδιολογική Κλινική, Υπεύθυνος Καρδιολογικού Ιατρείου Λιπιδίων του Ευαγγελισμού αναφέρθηκε στην καρδιακή βλάβη, η οποία στην οξεία λοίμωξη είναι πολυπαραγοντική: ” Γνωρίζουμε ότι μπορούν να προκληθούν μεταξύ άλλων περικαρδίτιδα και μυοκαρδίτιδα οι οποίες μερικές φορές δε διαγιγνώσκονται στα αρχικά στάδια. Η διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση αυτών κρίνεται απαραίτητη, με στόχο να μην παραμείνει βλάβη στο μυοκάρδιο καθώς η προσβολή της καρδίας σχετίζεται με χειρότερη πρόγνωση. Κάποια συμπτώματα του Συνδρόμου LONG COVID όπως θωρακικό άλγος, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία, δύσπνοια και άλλα μη ειδικά συμπτώματα, χρειάζονται εξειδικευμένη και διεπιστημονική συνεργασία καθώς οφείλονται σε προσβολή του νευρικού συστήματος που νευρώνει την καρδιά, σε ανοσολογικούς μηχανισμούς, μικροθρομβωσεις και άλλα άγνωστα ακόμη αίτια και μηχανισμούς”.
Στα πλαίσια του ιατρείου LONG COVID όλοι οι ασθενείς υποβάλλονται σε βασικό καρδιολογικό έλεγχο με κλινική εξέταση, ηλεκτροκαρδιογράφημα, υπερηχογράφημα καρδιάς, και ακολουθεί λεπτομερής έλεγχος του καρδιαγγειακού σκέλους του αυτονόμου νευρικού συστήματος.”Οι δοκιμασίες περιλαμβάνουν ενεργητική ορθοστάτηση, βαθιά εισπνοή-εκπνοή, ισομετρική χειρολαβή και δοκιμασία valsalva και μετρώνται οι επιδράσεις τους στην λειτουργία του καρδιαγγειακού. Μέχρι στιγμής έχουν εξεταστεί 40 ασθενείς με σημεία θετικότητας σε ποσοστά μέχρι και 50%. Αυτοί οι ασθενείς στη συνεχεια υποβάλλονται σε ακόμη περισσότερο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως Tilt test και holter ρυθμού” εξήγησε.
Η κ. Δήμητρα Βασιλειάδη Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι “το Ενδοκρινολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου μας συμμετείχε εξ αρχής στην ίδρυση και λειτουργία του Διεπιστημονικού ιατρείου LONGCOVID.
Παράλληλα, ως μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς για σπάνια ενδοκρινικά νοσήματα (ENDO-ERN), το Ενδοκρινολογικό τμήμα συμμετέχει και στη συντονισμένη ευρωπαϊκή προσπάθεια της βέλτιστης αντιμετώπισης ασθενών με σπάνια ενδοκρινικά νοσήματα που προσβάλλονται από COVID-19. Εξαρχής έγινε αντιληπτό ότι η COVID-19 είναι μια πολυσυστηματική νόσος καθώς ο κορονοϊός προσβάλει πολλά συστήματα και ιδίως το ενδοκρινικό εξαιτίας της παρουσίας του υποδοχέα του ιού σε αυτό”.
Ως προς τα Ενδοκρινικά νοσήματα, η κυρία Βασιλειάδη τόνισε ότι:«χαρακτηριστικά, ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί παράγοντα για βαρύτερη νόσο και δυσμενέστερη πρόγνωση. Επιπλέον, ένα ποσοστό ασθενών με COVID-19 διαγιγνώσκεται με Σακχαρώδη Διαβήτη τη στιγμή της λοίμωξης.
Περίπου το ένα τρίτο από αυτούς τους ασθενείς που δεν είχαν προηγουμένως διαβήτη θα συνεχίσουν να έχουν και μετά την αποδρομή της COVID-19. Εκτός όμως από τις διαταραχές της έκκρισης της ινσουλίνης (Σακχαρώδης Διαβήτης) και άλλες ορμόνες επηρεάζονται είτε από τον ίδιο τον ιό είτε από τις θεραπείες που έλαβε ένας ασθενής κατά τη διάρκεια της νόσου του. Ένα από τα πιο συχνά και επίμονα συμπτώματα που περιορίζει σημαντικά την καθημερινότητα των ατόμων αυτών είναι το αίσθημα χρόνιας κόπωσης, σε συνδυασμό με άλλα μη ειδικά συμπτώματα όπως μυϊκοί πόνοι, υπόταση, νοητική σύγχυση, διαταραχές ύπνου. Τα συμπτώματα αυτά παρατηρούνται και σε ασθενείς με ενδοκρινικές διαταραχές, κυρίως των επινεφριδίων και του θυρεοειδούς. Η μέχρι τώρα εμπειρία μας έχει δείξει ότι κάποιοι ασθενείς με LΟNG-COVID θα βρεθούν πράγματι να πάσχουν από ενδοκρινικές διαταραχές των επινεφριδίων ή του θυρεοειδή η αντιμετώπιση των οποίων εφόσον διαγνωσθούν έγκαιρα θα συμβάλει σημαντικά στην βελτίωση των συμπτωμάτων και της ποιότητας ζωής αυτών των ασθενών».
Η κ. Ελένη Ιασωνίδου, Πρόεδρος της Ένωσης ατόμων που πάσχουν από τις μακροχρόνιες συνέπειες του Covid-19, τόνισε ότι: «δυστυχώς ενώ τα νούμερα των θανάτων και των νοσηλειών Covid -19 μειώνονται βλέπουμε μια σταθερά ανοδική πορεία εμφάνισης περιστατικών LONG COVID, τόσο σε άτομα που νοσηλεύτηκαν, όσο και σε ασθενείς χωρίς νοσηλεία αλλά και παιδιά. Στην Ελλάδα με 3.5 εκατομμύρια καταγεγραμμένες λοιμώξεις ένας άγνωστος αριθμός ατόμων εμφανίζει εμμένοντα συμπτώματα κόπωσης, δύσπνοιας, γνωστικών διαταραχών και διαταραχών αυτόνομου νευρικού συστήματος που έχουν ανάγκη διεπιστημονικής προσέγγισης, διάγνωσης και αποκατάστασης μακριά από στερεότυπα και διακρίσεις με βάση την βαρύτητα αρχικής νόσησης”.
