Εορτολόγιο: Δαμασκηνός, Δαμασκηνή. Χρυσόστομος, Χρυσοστόμης, Χρυσοστόμη, Χρυσοστομία, Χρυσοστομίτσα.
13 Νοεμβρίου: Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινούπολης – Ο μεγάλος αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας γεννήθηκε στην Αντιόχεια το 347 μ.Χ.(κατά άλλους το 354 μ.Χ.). Πατέρας του ήταν ο στρατηγός Σεκούνδος και μητέρα του η Ανθούσα. Γρήγορα έμεινε ορφανός από πατέρα, και η μητέρα του – χήρα τότε 20 ετών – τον ανέθρεψε και τον μόρφωσε κατά τον καλύτερο χριστιανικό τρόπο. Ήταν ευφυέστατο μυαλό και σπούδασε πολλές επιστήμες στην Αντιόχεια – κοντά στον τότε διάσημο ρήτορα Λιβάνιο – αλλά και στην Αθήνα, μαζί με τον αγαπημένο του φίλο Μέγα Βασίλειο (βλέπε 1 Ιανουαρίου).
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Όταν αποπεράτωσε τις σπουδές του, επανήλθε στην Αντιόχεια και αποσύρθηκε στην έρημο για πέντε χρόνια, όπου ασκήτευε προσευχόμενος και μελετώντας τις Άγιες Γραφές. Ασθένησε όμως και επέστρεψε στην Αντιόχεια, οπού χειροτονήθηκε διάκονος – το 381 μ.Χ., σε ηλικία 34 ετών – από τον Αρχιεπίσκοπο Αντιοχείας Μελέτιο. Αργότερα δε από τον διάδοχο του Μελετίου Φλαβιανό πρεσβύτερος σε ηλικία 40 ετών.
Κατά την Ιερατική του διακονία ανέπτυξε όλα τα ψυχικά του χαρίσματα, πύρινο θείο ζήλο και πρωτοφανή ευγλωττία στα κηρύγματα του. Έσειε και συγκλόνιζε τα πλήθη της Αντιόχειας και συγκινούσε τις ψυχές τους βαθύτατα. Η φήμη του αυτή έφτασε μέχρι τη βασιλεύουσα και έτσι, την 15η Δεκεμβρίου 397 μΧ., με κοινή ψήφο βασιλιά Αρκαδίου και Κλήρου, έγινε Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, κάτι που ο ίδιος δεν επεδίωξε ποτέ. Και από την θέση αυτή ο Ιερός Χρυσόστομος, εκτός άλλων, υπήρξε αυστηρός ασκητής και δεινός ερμηνευτής της Αγίας Γραφής, όπως φαίνεται από τα πολλά συγγράμματα του (διασώθηκαν 804, περίπου, ομιλίες του). Έργο επίσης του Χρυσοστόμου είναι και η Θεία Λειτουργία, που τελούμε σχεδόν κάθε Κυριακή, με λίγες μόνο, από τότε μετατροπές.
Ο ιερός Χρυσόστομος κατά τη διάρκεια της πατριαρχείας του υπήρξε αδυσώπητος ελεγκτής κάθε παρανομίας και κακίας. Αυτό όμως έγινε αιτία να δημιουργήσει φοβερούς εχθρούς, και μάλιστα αυτήν την αυτοκράτειρα Ευδοξία, επειδή ήλεγχε τις παρανομίες της. Αυτή μάλιστα, σε συνεργασία με τον τότε Πατριάρχη Αλεξαδρείας Θεόφιλο (ενός μοχθηρού και ασεβούς ανθρώπου), συγκάλεσε σύνοδο (παράνομη) από 36 επισκόπους (όλοι τους πνευματικά ύποπτοι και δυσαρεστημένοι από τον άγιο) στο χωριό Δρυς της Χαλκηδόνας και πέτυχε την καθαίρεση και εξορία του Αγίου σ’ ένα χωριό της Βιθυνίας. Η απόφαση αυτή όμως, τόσο εξερέθισε τα πλήθη, ώστε αναγκάστηκε αυτή η ίδια η Ευδοξία να τον ανακαλέσει από την εξορία και να τον αποκαταστήσει στο θρόνο με άλλη συνοδική αθωωτική απόφαση (402 μ.Χ.). Αλλά λίγο αργότερα, η ασεβής αυτή αυτοκράτειρα, κατάφερε και πάλι να εξορίσει τον Άγιο (20 Ιουνίου 404 μ.Χ.) στην Κουκουσό της Αρμενίας και από κει στα Κόμανα, όπου μετά από πολλές κακουχίες και άλλες ταλαιπωρίες πέθανε το 407 μ.Χ.
Ο Μ. Ι. Γαλανός στον Συναξαριστή του, μεταξύ των άλλων, αναφέρει για τον Ιερό Χρυσόστομο, ότι υπήρξε και αναγνωρίζεται ως ο πιο άριστος και δημοφιλής διδάσκαλος της Χριστιανικής Εκκλησίας. Κανένας δεν εξήγησε όπως αυτός, με τόσο πλούτο και τόση σαφήνεια τα νοήματα των θείων Γραφών, ούτε δε υπήρξε εφάμιλλός του στην ετοιμολογία, την απλότητα, αλλά και στη φλόγα και τη δύναμη της ρητορείας. Υπήρξε ρήτορας θαυμαστός, λογοτέχνης απαράμιλλος, βαθύτατος και διεισδυτικότατος, ψυχολόγος και καταπληκτικός κοινωνιολόγος με αίσθημα χριστιανικής ισότητας, χωρίς προνομιούχους, με καθολική αδελφότητα. Ανήκει σ’ αυτούς που φαίνονται «ὡς φωστῆρες ἐν κόσμῳ» (Προς Φιλιππησίους, 6′ 15.). Δηλαδή σαν φωτεινά αστέρια μέσα στον κόσμο.
Να σημειώσουμε εδώ, ότι ο ιερός Χρυσόστομος πέθανε την 14η Σεπτεμβρίου, αλλά λόγω εορτής της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού μετατέθηκε η εορτή της μνήμης του την 13η Νοεμβρίου. Επίσης την 15η Δεκεμβρίου εορτάζουμε την χειροτονία του σε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, την 27η Ιανουαρίου την ανακομιδή των λειψάνων του, αλλά η μνήμη του εορτάζεται και την 30η Ιανουαρίου μαζί με τον Μέγα Βασίλειο και τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο. Και τέλος την 26η Φεβρουαρίου εορτάζουμε την μνήμη της χειροτονίας του σε πρεσβύτερο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ἡ τοῦ στόματός σου καθάπερ πυρσός ἐκλάμψασα χάρις, τὴν οἰκουμένην ἐφώτισεν, ἀφιλαργυρίας τῷ κόσμῳ θησαυροὺς ἐναπέθετο, τὸ ὕψος ἡμῖν τῆς ταπεινοφροσύνης ὑπέδειξεν. Ἀλλὰ σοῖς λόγοις παιδεύων, Πάτερ, Ἰωάννη Χρυσόστομε, πρέσβευε τῷ Λόγῳ Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
354 Γεννήθηκε ο Αυγουστίνος, επίσκοπος Ιππώνος και Άγιος της χριστιανικής εκκλησίας, από τους σημαντικότερους θεολόγους του Χριστιανισμού
1646 Οθωμανικές δυνάμεις υπό τον Ντελή Χουσεΐν Πασά καταλαμβάνουν το Ρέθυμνο από τους Ενετούς.
1775 Ο αμερικανικός στρατός καταλαμβάνει το Μόντρεαλ του Καναδά, που τελεί υπό βρετανική κατοχή.
1821 Κυριεύεται η Άρτα από τους επαναστατημένους Έλληνες.
1822 Υδραϊκός στόλος, υπό το Λάζαρο Παναγιώτη, αποβιβάζει στο Μεσολόγγι 1.500 άντρες υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τους Ηλία Τσαλαφαντινό, Κανέλλο Δεληγιάννη και Ανδρέα Ζαΐμη, για ενίσχυση της Φρουράς του Μεσολογγίου.
1850 Γεννήθηκε ο Σκοτσέζος συγγραφέας, Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον, («Το Νησί των Θησαυρών», «Δόκτωρ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ»)
1864 Δημοσιεύεται το νέο Σύνταγμα της Ελλάδας, με το οποίο καταργείται η Συνταγματική Μοναρχία και καθιερώνεται η Βασιλευόμενη Δημοκρατία.
1868 Πέθανε ο Ιταλός μουσουργός, Τζοακίνο Ροσίνι, που έγραψε τον «Κουρέα της Σεβίλλης»
1887 Διαδήλωση περίπου 10.000 ατόμων στο Λονδίνο κατά της βρετανικής καταπίεσης στην Ιρλανδία πνίγεται στο αίμα από την αστυνομία. 3 νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες, ο απολογισμός. Θα μείνει στην ιστορία ως Ματωμένη Κυριακή (Bloody Sunday), η πρώτη από τις συνολικά τέσσερις της βρετανικής ιστορίας.
1915 Οι ΗΠΑ και η Αϊτή υπογράφουν συνθήκη, με την οποία η τελευταία μετατρέπεται σε αμερικανικό προτεκτοράτο.
1940 Σταματά κάθε επιθετική δραστηριότητα των Ιταλών σε ελληνικό έδαφος. Ολοκληρώνεται η εκδίωξη των ιταλικών στρατευμάτων από το ελληνικό έδαφος.
1945 Ο στρατηγός Σαρλ ντε Γκολ εκλέγεται πρόεδρος της γαλλικής προσωρινής κυβέρνησης με τις ψήφους και των 555 βουλευτών.
1952 Ο δρ. Πολ Τζολ του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ χρησιμοποιεί για πρώτη φορά το ηλεκτροσόκ ως θεραπεία για την καρδιακή προσβολή.
1955 Γεννήθηκε η Αμερικανίδα ηθοποιός, Γούπι Γκόλντμπεργκ
1956 Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ κηρύσσει άκυρους τους νόμους που επέβαλαν το φυλετικό διαχωρισμό μαύρων και λευκών στα λεωφορεία.
1964 Αρχίζει η λειτουργία του τελεφερίκ της Πάρνηθας.
1970 Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδας αρνείται την καθιέρωση του πολιτικού γάμου στη χώρα
1970 Ο πτέραρχος Χαφέζ ελ Άσαντ καταλαμβάνει με πραξικόπημα την εξουσία στη Συρία.
1972 Τίθεται σε λειτουργία το διυλιστήριο Κορίνθου, του Ομίλου Βαρδινογιάννη.
1973 Πέθανε η Ιταλίδα σχεδιάστρια μόδας, Έλσα Σκιαπαρέλι
1974 Πέθανε ο Ιταλός σκηνοθέτης και ηθοποιός, Βιτόριο Ντε Σίκα
1979 Πέθανε ο δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας, Δημήτρης Ψαθάς
1979 Πέθανε ο «πατριάρχης» της αστυνομικής λογοτεχνίας, Γιάννης Μαρής (πραγματικό όνομα Γιάννης Τσιριμώκος).
1990 Δημιουργείται η πρώτη ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο από τον Bρετανό Τιμ Μπέρνερς Λι.
1994 Οι Σουηδοί με ποσοστό 52,2% λένε «ναι» στην είσοδο της χώρας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
1995 Η πόλη Τζενίν είναι η πρώτη πόλη της Δυτικής Όχθης που παραδίδεται στους Παλαιστίνιους, ύστερα από 28 χρόνια ισραηλινής κατοχής.
2001 Αμερικανικές δυνάμεις εισβάλλουν στην Καμπούλ, πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, την οποία και καταλαμβάνουν την επόμενη μέρα.
2001 Υπογράφεται στις ΗΠΑ ο νέος «αντιτρομοκρατικός» νόμος, που επιτρέπει τη στρατιωτική επέμβαση σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.
2002 Τεράστια οικολογική καταστροφή στις ακτές της Ισπανίας προκαλεί η βύθιση του ελληνικής ιδιοκτησίας δεξαμενόπλοιου “Prestige”, που μεταφέρει 70.000 τόνους πετρελαίου. Το ρήγμα μήκους 35 μέτρων επιτρέπει τη διαρροή 20.000 τόνων πετρελαίου. Οι ακτές που ρυπαίνονται ξεπερνούν τα 300 χιλιόμετρα, ενώ περισσότερες από 90 παραλίες της Γαλικίας έχουν μολυνθεί.
2003 Πέθανε ο Σπύρος Μελετζής, από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής φωτογραφίας. Με το φακό του απαθανάτισε στιγμές από την εθνική αντίσταση. (Γεν. 1906)
2004 Κηδεύεται στο αρχηγείο του στη Ραμάλα ο Γιάσερ Αραφάτ, που είχε πεθάνει στις 11 Νοεμβρίου στο Παρίσι. Η ταφή του Αμπού Αμάρ, όπως ήταν το επαναστατικό του ψευδώνυμο, γίνεται παρουσία χιλιάδων Παλαιστινίων μέσα σε έντονο συγκινησιακό κλίμα, ενώ η κηδεία είχε πραγματοποιηθεί νωρίτερα στο Κάιρο.
2009 Αμερικανικός δορυφόρος εντοπίζει νερό στη Σελήνη. Η NASA ανακοινώνει ότι η αποστολή LCROSS, με μια ελεγχόμενη συντριβή συσκευής στον νότιο πόλο της σελήνης ανακάλυψε σημαντικές ποσότητες νερού.
