IRIS: Από την 1η Δεκεμβρίου όλες οι επιχειρήσεις λιανικής στην Ελλάδα – από μικρά καταστήματα συνοικίας μέχρι μεγάλες αλυσίδες – οφείλουν να δέχονται πληρωμές μέσω IRIS και να έχουν ολοκληρωμένη διασύνδεση POS, ταμειακών και των συστημάτων της ΑΑΔΕ.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Η νέα υποχρέωση σηματοδοτεί μια βαθιά αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς, με στόχο τον πλήρη έλεγχο και τη διαφάνεια στις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Το νέο σύστημα συναλλαγών: όλα περνούν από το ταμείο
Η κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομικών θέτουν πλέον έναν ενιαίο κανόνα:
Κάθε πληρωμή – με κάρτα ή IRIS – πρέπει να περνά από την ταμειακή μηχανή και να εκδίδεται απόδειξη σε πραγματικό χρόνο.
Αυτό σημαίνει ότι:
• δεν υπάρχει πλέον «χειροκίνητη» έκδοση απόδειξης μετά την πληρωμή,
• δεν επιτρέπεται πληρωμή IRIS χωρίς ταμειακή καταχώριση,
• κάθε σφάλμα στη διασύνδεση θεωρείται κίνδυνος παραβατικότητας.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι ηλεκτρονικές πληρωμές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα: πάνω από 4,1 εκατομμύρια πολίτες χρησιμοποιούν IRIS, ενώ η μέση συναλλαγή με κάρτα έχει πέσει στα 43 ευρώ.
Οι φόβοι των επαγγελματιών
Η αγορά παραμένει επιφυλακτική. Πολλές επιχειρήσεις φοβούνται ότι ασυμβατότητες στα λογισμικά POS–ταμειακών–Taxisnet μπορεί να δημιουργήσουν «ψευδείς» ενδείξεις παραβάσεων. Τα πρόσφατα τεχνικά προβλήματα που σημειώθηκαν σε αρκετά σημεία της χώρας ενίσχυσαν αυτές τις ανησυχίες.
Για πρώτη φορά, ο ρόλος της EETT γίνεται καθοριστικός. Η Αρχή θα ελέγχει τους παρόχους POS, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι συσκευές λειτουργούν χωρίς λάθη και ότι η ευθύνη δεν θα μετακυλίεται άδικα στον επαγγελματία.
Πρόστιμα–φωτιά για όσους δεν συμμορφωθούν
Το νέο πλαίσιο προβλέπει βαριές κυρώσεις:
• 10.000 ευρώ για απλογραφικά βιβλία
• 20.000 ευρώ για διπλογραφικά
• Μείωση 50% σε χωριά έως 500 κατοίκους και νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους
• 100.000–300.000 ευρώ στους παρόχους POS που δεν συμμορφώνονται
• 500 ευρώ ανά τερματικό για κάθε POS που δεν έχει αναβαθμιστεί
Παράλληλα, η διασταύρωση στοιχείων γίνεται πλέον αυτόματα: κάθε συναλλαγή θα καταχωρείται στο myDATA της ΑΑΔΕ, χωρίς χρονική καθυστέρηση.
Κόστος προσαρμογής – το μεγάλο βάρος
Για χιλιάδες επιχειρήσεις, το ζήτημα δεν είναι η συμμόρφωση, αλλά το κόστος της. Σύμφωνα με στοιχεία επαγγελματικών ενώσεων προς την Κοινωνία της Πληροφορίας, οι αναβαθμίσεις POS και ταμειακών κοστίζουν έως 1.500 ευρώ, ενώ η συνολική ψηφιακή λειτουργία μπορεί να επιβαρύνει μία μικρή επιχείρηση με 6.000–8.000 ευρώ ετησίως.
Πολλές επιχειρήσεις σε απομακρυσμένες περιοχές υποστηρίζουν ότι οι ταχύτητες Internet δεν επαρκούν για απρόσκοπτη real-time διασύνδεση, δημιουργώντας φόβους για «άδικες» χρεώσεις σε ελέγχους.
Το IRIS γίνεται ευρωπαϊκό από το 2026
Η εφαρμογή όμως δεν περιορίζεται στην Ελλάδα. Από τα μέσα του 2026, το IRIS εντάσσεται στο πανευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών EuroPA, υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτό σημαίνει ότι πολίτες και επιχειρήσεις θα μπορούν να στέλνουν χρήματα άμεσα σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Σκανδιναβία και Πολωνία.
Για τις ελληνικές επιχειρήσεις, η αλλαγή αυτή ανοίγει νέες δυνατότητες:
• άμεσες πληρωμές με τουρίστες,
• γρηγορότερο διεθνές εμπόριο,
• λιγότερα τραπεζικά κόστη,
• μεγαλύτερη διαφάνεια στις διασυνοριακές συναλλαγές.
Οι καταναλωτές κερδίζουν ταχύτητα και ασφάλεια
Για τους πολίτες, η καθημερινότητα γίνεται πιο εύκολη. Το IRIS λειτουργεί σε δευτερόλεπτα, χωρίς προμήθειες, χωρίς αντάλλαγμα στοιχείων, και χωρίς την ανάγκη κάρτας ή μετρητών. Μέσα από το gov.gr οι καταναλωτές μπορούν να ελέγχουν άμεσα εάν η απόδειξη που πήραν είναι πραγματική, σκανάροντας τον QR κώδικα.
Η διαφάνεια είναι πλέον απόλυτη: κάθε συναλλαγή καταγράφεται, αποθηκεύεται και ελέγχεται σε πραγματικό χρόνο.
Το υποχρεωτικό IRIS δεν είναι απλώς μια τεχνολογική αναβάθμιση· είναι μια συνολική αναδιάρθρωση της ελληνικής αγοράς. Οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμοστούν γρήγορα, με κόστος και με νέες υποχρεώσεις. Οι καταναλωτές αποκτούν ταχύτερες και ασφαλέστερες συναλλαγές. Και το κράτος αποκτά έναν ψηφιακό μηχανισμό πλήρους ελέγχου.
Το στοίχημα πλέον είναι διπλό:
να λειτουργήσει το σύστημα χωρίς τεχνικά προβλήματα και να εφαρμοστούν οι έλεγχοι με δικαιοσύνη.
Ακολουθεί σαφής, καθαρή και ολοκληρωμένη λίστα με όλα τα βήματα που πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις για να είναι 100% έτοιμες για την υποχρεωτική εφαρμογή του IRIS από 1η Δεκεμβρίου.
Η λίστα είναι πλήρης, λειτουργική, πρακτική και μπορείς να τη βάλεις ως ξεχωριστή ενότητα στο άρθρο σου.
Τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις – Όλα τα βήματα ένα προς ένα
1️⃣ Να ελέγξουν ότι το POS τους υποστηρίζει IRIS
• Επικοινωνούν με τον πάροχο του POS.
• Επιβεβαιώνουν ότι το τερματικό είναι συμβατό με το νέο πρωτόκολλο.
• Εάν είναι παλιό μοντέλο, πρέπει να γίνει αναβάθμιση ή αντικατάσταση.
⸻
2️⃣ Να βεβαιωθούν ότι το POS είναι συνδεδεμένο με την ταμειακή
• Η πληρωμή πρέπει να «περνά» αυτόματα στο ταμειακό σύστημα.
• Αν το POS δεν συνδέεται, απαιτείται σύνδεση μέσω API ή νέας εφαρμογής του παρόχου.
• Ο πάροχος της ταμειακής πρέπει να έχει ολοκληρώσει τη διασύνδεση.
⸻
3️⃣ Να κάνουν αναβάθμιση λογισμικού σε POS & ταμειακή
• Το POS πρέπει να έχει την τελευταία έκδοση firmware.
• Η ταμειακή πρέπει να υποστηρίζει «πραγματικό χρόνο» σύνδεση με την ΑΑΔΕ.
• Οι αναβαθμίσεις γίνονται συνήθως απομακρυσμένα.
⸻
4️⃣ Να ελέγξουν ότι λειτουργεί σωστά η επικοινωνία με την ΑΑΔΕ
• Κάθε απόδειξη πρέπει να «ανεβαίνει» αυτομάτως στο myDATA.
• Σε περίπτωση καθυστέρησης ή διακοπής, η επιχείρηση πρέπει να ενημερώσει άμεσα τον πάροχο.
• Οι «τρύπες» στα δεδομένα θα θεωρούνται ενδείξεις παραβατικότητας.
⸻
5️⃣ Να ενεργοποιήσουν το IRIS στον επαγγελματικό λογαριασμό
• Μέσα από e-banking της τράπεζάς τους.
• Υπάρχει ειδική ενότητα «IRIS Επαγγελματικών Πληρωμών».
• Η ενεργοποίηση γίνεται άμεσα και δωρεάν.
⸻
6️⃣ Να δοκιμάσουν πραγματικές συναλλαγές πριν την 1η Δεκεμβρίου
• Μικρές δοκιμαστικές πληρωμές 1–2 ευρώ.
• Έλεγχος ότι η απόδειξη εκδίδεται αυτόματα.
• Επιβεβαίωση ότι η συναλλαγή εμφανίζεται στο λογιστήριο ή στο myDATA.
⸻
7️⃣ Να ενημερώσουν το προσωπικό
• Πώς γίνεται η πληρωμή με IRIS.
• Πώς εμφανίζεται η συναλλαγή στο POS.
• Πότε πρέπει να ξανασκανάρεται πληρωμή.
• Τι γίνεται αν το POS «κολλήσει».
⸻
8️⃣ Να αναρτήσουν σήμανση ότι δέχονται IRIS
• Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να το εμφανίζουν ως μέθοδο πληρωμής.
• Τα αυτοκόλλητα δίνονται από τις τράπεζες ή εκτυπώνονται.
⸻
9️⃣ Να έχουν backup λύση για διακοπές Internet
• Mobile hotspot ή δεύτερη SIM για το POS.
• Αν διακοπεί το δίκτυο, δεν εκδίδονται αποδείξεις ⇒ θεωρείται παράβαση.
• Το backup είναι πλέον κρίσιμο.
⸻
🔟 Να διασφαλίσουν ότι ΟΛΑ τα POS είναι αναβαθμισμένα
• Το πρόστιμο 500€ ανά τερματικό ισχύει για ΚΑΘΕ παλιό ή μη συμβατό POS.
• Ο έλεγχος θα αφορά όλα τα μηχανήματα της επιχείρησης.
⸻
1️⃣1️⃣ Να ζητήσουν τεχνική βεβαίωση από τον πάροχο
• Ότι το POS είναι συνδεδεμένο με:
• ταμειακή
• Taxisnet
• IRIS
• Η βεβαίωση καλύπτει την επιχείρηση σε περίπτωση τεχνικού προβλήματος.
⸻
1️⃣2️⃣ Να ενημερώσουν τον λογιστή
• Ο λογιστής πρέπει να παρακολουθεί το myDATA.
• Οποιαδήποτε απόκλιση επισημαίνεται άμεσα για να αποφευχθούν πρόστιμα.
⸻
1️⃣3️⃣ Να ελέγχουν τις αποδείξεις QR
• Σκανάρισμα στο κινητό για να δουν ότι:
• η απόδειξη είναι νόμιμη
• η ΑΑΔΕ την έχει καταγράψει
• Αν η απόδειξη δεν εμφανίζεται ⇒ υπάρχει πρόβλημα στη διασύνδεση.
⸻
1️⃣4️⃣ Να κρατούν αρχείο βλαβών & αποδείξεων
• Καταγραφή ώρας και είδους δυσλειτουργίας.
• Email ή screenshot από τον πάροχο.
• Σε έλεγχο καλύπτουν την επιχείρηση.
⸻
1️⃣5️⃣ Να υπολογίσουν το ετήσιο κόστος λειτουργίας
• Πάγια POS
• Συνδρομή λογισμικών
• Αναβαθμίσεις
• Τεχνική υποστήριξη
• Ετήσιο κόστος: 6.000 – 8.000 € κατά μέσο όρο για μικρές ΜΜΕ.
⸻
1️⃣6️⃣ Να ενημερώνουν το πελατολόγιο
• Πολλοί πελάτες ήδη χρησιμοποιούν IRIS.
• Έγκαιρη ενημέρωση αποφεύγει παρεξηγήσεις στο ταμείο.
Με απλά λόγια: Τα 4 πιο κρίσιμα βήματα
1. Σύνδεση POS – ταμειακής – ΑΑΔΕ.
2. Ενεργοποίηση IRIS στην τράπεζα.
3. Δοκιμή συναλλαγών για να βεβαιωθεί ότι όλα λειτουργούν.
4. Ετοιμότητα για ελέγχους & αποδείξεις σε πραγματικό χρόνο.
