Χρόνια είχε ομιλία πολιτικού στη Βουλή, να προκαλέσει τέτοιαν αίσθηση στην Κοινή Γνώμη… Πράγματι, η προχθεσινή ομιλία του Αντώνη Σαμαρά για το Μακεδονικό συγκίνησε πολλούς, εντυπωσίασε περισσότερους – απέσπασε πολύ θετικά σχόλια ακόμα κι από ορκισμένους αντιπάλους του! – κι άφησε άφωνους τους πιο «ψυλλιασμένους»…
Του Θανάση Κ.
Αυτοί οι τελευταίοι είδαν να καταρρίπτονται με λόγο απλό, σαφή, κατανοητό, αλλά και τεκμηριωμένο, όλοι οι μύθοι και οι στρεβλώσεις που έχουν επικρατήσει εδώ και χρόνια.
Το πιο εντυπωσιακό ήταν ο Σαμαράς έλυσε το «γρίφο» με τις λεγόμενες «τρείς Μακεδονίες». Κι αυτό, όπως θα δούμε, είναι καταλυτικό για να καταλάβουμε τι συνέβη μέχρι τώρα και τι κυοφορείται από δω και μπρός.
Διάχυτη είναι, λοιπόν η «θεωρία» πως υπάρχουν χονδρικά δύο «μακεδονίες»…οι εξής πέντε!!!!
Υπάρχει, μας λένε, η «ιστορική» Μακεδονία, που συμπίπτει (το παραδέχονται πλέον) με την σημερινή Ελληνική Μακεδονία (σε ποσοστό άνω του 90%).
Κι ύστερα υπάρχει η «γεωγραφική Μακεδονία», που είναι λένε, πολύ ευρύτερη. Και περιλαμβάνει την «Μακεδονία του Αιγαίου», την «Μακεδονία του Πιρίν» και τη «Μακεδονία των Σκοπίων» (ή του Βαρδάρη).
Κατά το «αφήγημα» αυτό, η ευρύτερη «γεωγραφική» Μακεδονία τριχοτομήθηκε το 1913 ανάμεσα στην Ελλάδα που πήρε το 51%, τη Βουλγαρία που πήρε το 9% και την πρώην ενιαία Γιουγκοσλαβία που πήρε τη «Μακεδονία του Βαρδάρη», απ’ όπου προέκυψε, μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, το κρατίδιο των Σκοπίων.
Τι είναι όλη αυτή η θεωρία των… πέντε Μακεδονίων, δηλαδή της «ιστορικής» αφενός και της «γεωγραφικής» αφετέρου, που με τη σειρά της «χωρίστηκε στα τρία»;
–Είναι μήπως «Ιστορία»; Όπως θα δούμε, δεν έχει καμία σχέση με την Ιστορία παλαιότερη και πρόσφατη…
–Μήπως είναι «Γεωγραφία»; Όπως θα δούμε, δεν έχει καμία σχέση ούτε με την επίσημη Γεωγραφία…
Είναι απλώς μια «σύμβαση» που επικράτησε πράγματι κάποια ιστορική στιγμή. Γιατί βόλευε κάποιους. Ύστερα εξαφανίστηκε. Κι ύστερα από πολλές δεκαετίες εμφανίστηκε ξανά. Και ακόμα αργότερα, πήρε εντελώς διαφορετικές διαστάσεις και προσπαθεί σήμερα να θεμελιώσει μιαν εντελώς ψευδή «εθνογένεση», πάνω σε ένα απολύτως αλυτρωτικό ψευδο-εθνικισμό…
Που στρέφεται εναντίον της Ελλάδας – και όχι μόνο…
Όπως θα δούμε αλλιώς ξεκίνησε αυτή η σύμβαση των «τριών κομματιών της γεωγραφικής Μακεδονίας» και εντελώς διαφορετικά εξελίχθηκε…
Στην τελευταία φάση, όσοι μιλούν για τα «τρία κομμάτια» στα οποία μοιράστηκε η «γεωγραφική Μακεδονία» στην πραγματικότητα μιλούν για ένα, δήθεν ενιαίο λαό «Μακεδόνων», που κατακερματίστηκε σε τρία γειτονικά κράτη και ζητάει την «εθνική του ολοκλήρωση»!
Δηλαδή η θεωρία αυτή ενισχύει πλέον – και θεμελιώνει – τον αλυτρωτισμό των Σκοπίων…
Και έπρεπε κάποτε να μπουν τα πράγματα στη θέση τους.
* Πρώτα-πρώτα, πριν το 1870 δεν υπάρχει καμία αναφορά σε «γεωγραφική Μακεδονία». Πουθενά!
Μια «γεωγραφική έννοια» καθιερώνεται, είτε όταν χρησιμοποιείται επισήμως σε διεθνείς συμβάσεις (άρα γίνεται αποδεκτή από περισσότερα του ενός κράτη),
είτε όταν αναφέρεται με σαφή όρια σε χάρτες μιας εποχής που γίνονται αποδεκτοί απ’ όλους.
Στην περίπτωση της λεγόμενης «γεωγραφικής Μακεδονίας», περιέργως δεν υπάρχει τίποτε απ’ όλα αυτά…
Είπαμε λοιπόν, ότι πριν το 1870 «γεωγραφική Μακεδονία» με τέτοια σαφή όρια απλώς δεν υπάρχει, δεν καταγράφεται πουθενά…
Το 1878 αφού νίκησε τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο της χρονιάς εκείνης η Ρωσία εξασφαλίζει (από την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία) τη δημιουργία της «Μεγάλης Βουλγαρίας».
Η οποία κάλυπτε ουσιαστικά όλα τα εδάφη της σημερινής Βορείου Ελλάδος (Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης), μεγάλο κομμάτι της Ηπείρου (στην Ελλάδα) και κομμάτι της Βορείου Ηπείρου (στη σημερινή Αλβανία), καθώς και όλη σχεδόν την περιοχή του Σκοπιανού κρατιδίου. Αυτά ήταν και τα όρια της πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας (του τσάρου Συμεών και του τσάρου Σαμουήλ)
Με δύο λόγια το 1878 δημιουργήθηκε προς στιγμήν η «Μεγάλη Βουλγαρία» στο σύνολο σχεδόν των Οθωμανικών κτήσεων στα Βαλκάνια! Είναι η περιβόητη Συμφωνία του Αγίου Στεφάνου.
Αυτό ανατράπηκε σχεδόν αμέσως, με παρέμβαση όλων των υπολοίπων μεγάλων δυνάμεων της εποχής, και με νέα Συμφωνία – στο Βερολίνο αυτή τη φορά – η Βουλγαρία περιορίζεται δραστικά σε ημιαυτόνομη ηγεμονία υπό τους Οθωμανούς, με πολύ μικρή έκταση (όσο το ένα τρίτο της σημερινής Βουλγαρίας).Ενώ δημιουργείται ταυτόχρονα το ξεχωριστό πριγκιπάτο της Ανατολικής Ρωμυλίας, επίσης υπό Οθωμανική επικυριαρχία.
Στο βασικό χάρτη που ετοίμασε τη συμφωνία των Βερολίνου, όλες οι Οθωμανικές κτήσεις παρουσιάζονται με το όνομα Ρωμυλία! (Χάρτης του Ε Stanford, όπου το σύνολο τω Οθωμανικών κτήσεων ονομάζεται πολύ καθαρά RUMELI – ή «Ρωμυλία», χώρα των Ρωμιών, ή χώρα των Ορθοδόξων)
Αυτό ήταν το κοινά αποδεκτό όνομα όλης αυτής της περιοχής ως το 1878: «Ρωμυλία». Κι όχι «Μακεδονία»!
Εξ ου και η αποκοπή μικρού κομματιού στα βορειοανατολικά για δημιουργία ημιαυτόνομου Πριγκιπάτου, ονομάστηκε «Ανατολική Ρωμυλία».
Για να υπάρχει τότε «Ανατολική Ρωμυλία», κάπου υπήρχε και η υπόλοιπη (Ρωμυλία)…
Μετά το 1878, ωστόσο, και το σοκ που υπέστησαν όλοι οι Βαλκανικοί λαοί (πλην Βουλγάρων) και όλες οι μεγάλες δυνάμεις (πλην Ρωσίας), άρχισαν όλοι να προσπαθούν να δώσουν άλλο όνομα στα βαλκανικά εδάφη που παρέμεναν ακόμα υπό Οθωμανικό έλεγχο.
Κι αρχίζουν σταδιακά να τα ονομάζουν «Μακεδονία», για να μη τα διαχωρίσουν από τη «Μεγάλη Βουλγαρία»!
–Πρώτοι το κάνουν αυτό οι Σέρβοι (που νιώθουν πιο άμεσα και την πίεση της ανερχόμενης) Βουλγαρίας στον Πόλεμο του 1885.
Και οι Αυστριακοί που είναι άμεσα ενδιαφερόμενοι, λόγω γειτνίασης και σπεύδουν μάλιστα να στηρίξουν τους Σέρβους όταν εκείνοι έχασαν τον πόλεμο του 1885 με τους Βουλγάρους – μετά την προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας από τη Βουλγαρία.
Όλοι όσοι θέλουν να αποτρέψουν νέα προσπάθεια της Βουλγαρίας να πάρει όλα τα Οθωμανικά εδάφη στα Βαλκάνια – και της Ρωσίας, να επιβάλει ξανά «μεγάλη Βουλγαρία» – σπεύδουν τότε να υιοθετήσουν τον όρο «Μακεδονία» για την μείζονα αυτή περιοχή.
Και τότε κατασκευάζονται διάφοροι χάρτες με αυτόν τον όρο…
Αλλά όλοι ανεπίσημοι!
Και ΔΕΝ συμφωνούν μεταξύ τους στα όρια της «γεωγραφικής Μακεδονίας» που περιγράφουν.
Όλοι συμπεριλαμβάνουν το Βιλαέτιο της Θεσσαλονίκης,
αλλά δεν συμπεριλαμβάνουν όλοι το Βιλαετίου του Μοναστηρίου,
ενώ σπάνια εκτείνονται μέχρι το Βιλαέτιο του Κοσσυφοπεδίου
(στο οποίο ανήκαν παγίως τα Σκόπια).
Κάποιοι – ανεπίσημοι πάντα – χάρτες της εποχής εκείνης περιλαμβάνουν στη «γεωγραφική Μακεδονία» και το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Αλβανίας! Κάποιοι άλλοι εκτείνονται ως και την… Ανδριανούπολη στην Ανατολική Θράκη!
Δεν είναι επίσημοι λοιπόν, ούτε καν συμφωνούν μεταξύ τους στο ποια είναι η «γεωγραφική Μακεδονία».
Γι’ αυτό και όταν έρχεται η στιγμή να μοιραστούν τα εδάφη των Οθωμανικών κτήσεων (το 1913) καμία από τις δύο Συνθήκες της εποχής εκείνης (ούτε η Συνθήκη του Λονδίνου, ούτε η Συνθήκη του Βουκουρεστίου) δεν χρησιμοποιεί τον όρο «Μακεδονία»! Καμία…
Και κανένας από τους συνημμένους χάρτες που χρησιμοποιούνται στις Συνθήκες εκείνες επισήμως, δεν αναφέρονται στη «γεωγραφική Μακεδονία», πέρα από την «ιστορική Μακεδονίας» που γίνεται Ελληνική κατά 90% και πλέον.
Στο μεταξύ, η επίσημη Ελλάδα ήδη από την εποχή του Τρικούπη και σίγουρα μετά το 1878, διακήρυσσε, πράγματι, ότι «δεν θέλει να μονοπωλήσει τη Μακεδονία»! Εννοώντας ότι δεν θέλει να μονοπωλήσει τις οθωμανικές κτήσεις στα Βαλκάνια, που με «Μακεδονία» τις ονομάζουν όλοι πλέον…
Και δικαίως η Ελλάδα δεν ήθελε να τις «μονοπωλήσει».
Γιατί ηθελε να τις μοιραστεί!
Διεκδικούσε το μεγαλύτερο μέρος τους!
Αλλά έλεγε: «δεν θέλω να μονοπωλήσω» εδάφη που διεκδικούσε τότε η Ελλάδα…
Όταν έπαψε να διεκδικεί εδάφη (γιατί είχε πάρει αυτό που ήθελε μετά από τρείς πολέμους: 1912, 1913 και 1917-19), τότε η Ελλάδα έπαψε να λέει δεν θέλω να «μονοπωλήσω»…
Και πράγματι, δεν είχε νόημα πια (μετά το 1919) να μιλάει κανείς στην Αθήνα για «μονοπώληση» της Μακεδονίας,
αφού η Οθωμανικη΄Αυτοκρατορια ειχε ήδη ηττηθεί δύο φορές (στον πρώτο Βαλκανικό και στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο) κι είχε διαλυθεί,
η ίδια η Βουλγαρία είχε επίσης ηττηθεί δύο φορές (στον δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο και στον Πρώτο Παγκόσμιο, επίσης),
ενώ η Σερβία είχε προσαρτήσει, ως Γιουγκοσλαβία πια, την περιοχή των Σκοπίων και ΔΕΝ την ονόμαζε «Μακεδονία», την ονόμαζε «Βαρδαρία»…
Δηλαδή είχε εξαφανιστεί πλέον – επισήμως και ανεπισήμως – οποιαδήποτε αναφορά στον «γεωγραφικό» όρο Μακεδονία για περιοχές εκτός Ελλάδος!
Και στο μεταξύ είχε εξαφανιστεί και κάθε αναφορά σε έννοια «Μακεδόνων». Πριν το 1913 ονόμαζαν «Σλαβομακεδόνες», όσους υπηκόσους των Οθωμανών μιλούσαν το βουλγαρικό ιδίωμα. Τους έλεγαν «Σλαβομακεδόνες» για να μη τους αποκαλέσουν «Βουλγάρους»! Κι ακόμα πολλοί απ’ αυτούς ήταν Έλληνες στη συνείδηση που είχαν απολέσει τη εθνική τους γλώσσα, αλλά όχι την Ελληνική τους ταυτότητα.
Όταν γίνεται η μοιρασιά των Οθωμανικών κτήσεων στα Βαλκάνια, δηλαδή μετά το 1913, δεν υπάρχει καμία αναφορά ούτε σε «μακεδονικό λαό» εκτός Ελλάδος.
Ούτε πριν το 1913 βρίσκουν οι Οθωμανοί «Μακεδόνες» ή «Σλαβομακεδόνες» στις περιοχές που έλεγχαν ακόμα, ούτε μετά το 1921 βρίσκουν οι Γιουγκοσλάβοι «Μακεδόνες» ή «Σλαβομακεδόνες» στις περιοχές που μόλις προσάρτησαν (στα Σκόπια).
Η «γεωγραφική Μακεδονία» εξαφανίζεται μετά το 1913 και από τις Συνθήκες και από τους επίσημους χάρτες της περιοχής. Όπως δεν υπάρχουν καθόλου «Μακεδόνες» σε καμία εσωτερική απογραφή – από καμία χώρα…
Συμπέρασμα πρώτο: «Γεωγραφική Μακεδονία» με συγκεκριμένα όρια που της αποδίδονται σήμερα ΔΕΝ υπήρξε ποτέ! Πριν το 1878-80, δεν υπήρχε καν ως όρος. Και μετά το 1885 υπήρχε μόνο σαν κάτι απολύτως ασαφές…
Συμπέρασμα δεύτερο: «Γεωγραφική Μακεδονία» εμφανίζεται μετά το 1885 απ’ όλους όσους ήθελαν να αποκρούσουν τη «Μεγάλη Βουλγαρία». Αλλά ποτέ δεν προσδιορίζονται συγκεκριμένα όρια. Η λεγόμενη «γεωγραφική Μακεδονία» είναι ένα «φάντασμα»…
Συμπέρασμα τρίτο: Όταν μοιράζονται τελειωτικά οι Οθωμανικές κτήσεις στα Βαλκάνια, δεν εμφανίζεται επισήμως ο όρος «γεωγραφική Μακεδονία»! Πουθενά…
Συμπέρασμα τέταρτο: Μετά το 1919, ο όρος «γεωγραφική Μακεδονία» εξαφανίζεται και πάλι. Για να επανέλθει μόνο μετά το 1944, όταν ο Τίτο ιδρύει την Κομμουνιστική Γιουγκοσλαβία και ιδρύει τη «Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας»! Τότε πρωτοεμφανίζεται επισήμως και η «τριχοτόμηση» της υποτιθέμενης «γεωγραφικής Μακεδονίας». Θεμελιώνοντας έτσι το μύθο του «κατακερματισμένου λαού των Μακεδόνων»…
ΥΓ 1 Είναι αλήθεια βέβαια, ότι η επίσημη Ελλάδα είχε αποδεχθεί τη θεωρία της τριχοτομημένης «γεωγραφικής Μακεδονίας», γιατί πίστευε ότι αφού το ελληνικό «κομμάτι» είναι πάνω από 51%, δεν μπορούν οι Σκοπιανοί να μονοπωλούν τον όνομα της Μακεδονίας. Όμως, όσο η Ελληνική εξωτερική πολιτική υποστήριζε ότι δεν θα αναγνωρίσει καθόλου κράτος με το όνομα της Μακεδονίας, αυτό δεν δημιουργούσε πρόβλημα. Αλλά από τη στιγμή που άρχισε να συζητάει για ενδεχόμενο όνομα «με γεωγραφικό προσδιορισμό», τότε οι Σκοπιανοί άρχισαν να ισχυρίζονται, πως αφού εκείνοι είναι το μόνο «κομμάτι» της υποτιθέμενης «γεωγραφικής Μακεδονίας» που απέκτησε ανεξάρτητο κράτος, θα μπορούσαν τελικά να μονοπωλήσουν εκείνοι τη «Μακεδονία» (έστω και βόρια). Αυτό καμία ελληνική κυβέρνηση δεν το αποδέχθηκε. Μέχρι που ήλθε ο Τσίπρας…
ΥΓ. 2 Ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν ήταν ασφαλώς… «ακροδεξιός εθνικιστής»! Όμως δεν ακούμπησε καθόλου τη θεωρία της «γεωγραφικής Μακεδονίας». Απέκρουσε απερίφραστα την αναγνώριση των Σκοπίων με ο,τιδήποτε περιείχε τον όρο Μακεδονία! Γιατί θεωρούσε το όνομα αυτό ως «όχημα αλυτρωτισμού». Δεν σκέφτηκε ποτέ να μοιραστεί με τους Σκοπιανούς τη Μακεδονική κληρονομιά…
ΥΓ. 3 Η Ακαδημία Αθηνών εξέδωσε ανακοίνωση, το Μάριο του 2008, όπου αναφέρονται τα εξής:
«Το όνομα όμως της Μακεδονίας έφερε, αρχικά, επί μακρούς αιώνες κατά την αρχαιότητα, η περιοχή, η οποία ταυτίζεται – κατά περίπου 90% – με τη σημερινή ελληνική επαρχία της Μακεδονίας…
Η «γεωγραφική» έννοια που έχει προσδοθεί στον όρο Μακεδονία υπήρξε ανεξάρτητα από οποιαδήποτε εθνολογική, κρατική ή, έστω, και διοικητική διαίρεση στο χώρο της νότιας Βαλκανικής…
Αυτά ακριβώς ανέφερε προχθές ο Σαμαράς στη Βουλή!
ΥΓ. 4 Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν ήταν ούτε «άσχετος» με το Μακεδονικό ούτε… «ακροδεξιός εθνικιστής»! Ήταν Μακεδόνας ο ίδιος, και τον πατέρα του τον σκότωσαν οι βούλγαροι κομιτατζήδες όταν ήταν παιδάκι! Παρ’ όλα αυτά πρωτοστάτησε να συμφιλιωθεί η Ελλάδα και με τη Βουλγαρία επί Ζίβκοφ και με τη Γιουγκοσλαβία επί Τίτο. Όταν προέκυψε όμως, το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων δεν δίστασε να βγει και να βάλει τα πράγματα στη θέση τους δημόσια:
«Η Μακεδονία είναι μια και είναι Ελληνική»!
Ο Αντώνης Σαμαράς απλώς τα θύμισε όλα αυτά, προχθές.
Κάποιοι δεν θέλουν να τα θυμούνται.
Και κάποιοι δεν τα κατάλαβαν ποτέ…
