Ας αρχίσουμε με κάτι «αισιόδοξο» (γιατί τα υπόλοιπα δεν είναι):–Το Αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε χθες απερίφραστα τη Συμφωνία Τουρκίας Λιβύης, για μελλοντική οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών (ΑΟΖ).
Tου Θανάση Κ.
–Λίγη ώρα αργότερα, με σχεδόν πανομοιότυπη ανακοίνωση, και το Ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε επίσης τη Συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης, που ανοίγει το δρόμο για την ευθεία και ευρεία καταπάτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων…
Και οι δύο μεγάλες δυνάμεις καταδίκασαν αυτή την Συμφωνία, που λίγη ώρα πριν είχε καταδικάσει η ίδια η… Εθνική Συνέλευση (Κοινοβούλιο) της Λιβύης! Η οποία εδρεύει στο Τομπρούκ και έχει ήδη αποκηρύξει την «κυβέρνηση» της Τρίπολης (η οποία ελέγχει μόλις την πρωτεύουσα της χώρας)!
* Πάμε τώρα πέντε χρόνια πριν: Τέτοιες μέρες περίπου (τέλη Νοεμβρίου) το 2014, η τότε κυβέρνηση Σαμαρά είχε κάνει κάτι «αντίστοιχο», αλλά ταυτόχρονα πολύ-πολύ διαφορετικό: Είχε προχωρήσει τότε σε τριμερή επίσημη συνάντηση κορυφής Ελλάδος-Κύπρου-Αιγύπτου στο Καϊρο, όπου Σαμαράς-Αναστασιάδης και Σίσυ (Πρόεδρος της Αιγύπτου, τότε και τώρα), όπου είχαν συμφωνήσει την από κοινού οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της περιοχής!
Ήταν η πρώτη φορά που η Αίγυπτος δεχόταν να αφήσει απ’ έξω τις αιτιάσεις της Τουρκίας στην ΑΟΖ της ανατολικής Μεσογείου!
(Ως τότε σε κάθε ελληνικό υπαινιγμό για οριοθέτηση της ΑΟΖ στην περιοχή, η αιγυπτιακή γραφειοκρατία αντέτασσε το επιχείρημα, ότι πρέπει να συμμετέχει και η Τουρκία, γιατί κι αυτή έχει διεκδικήσεις, νοτίως του Καστελόριζου! Από το Νοέμβριο του 2014, η Αίγυπτος έπαψε πια να αναγνωρίζει επισήμως τις τουρκικές διεκδικήσεις στην περιοχή. Τις οποίες αναγνωρίζει σήμερα η… ανύπαρκτη χωριστή κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη!)
Όταν ανακοινώθηκε η Συμφωνία του 2014 στο Κάϊρο ουδείς αντέδρασε. Έστω και σιωπηλά την αποδέχθηκαν όλοι!
Δεν αντέδρασαν ούτε οι Αμερικανοί (όπως τώρα),
ούτε οι Ρώσοι (όπως τώρα),
ούτε υπήρξε καμία εσωτερική αμφισβήτηση της Συμφωνίας εκείνης από οποιοδήποτε χώρα την υπέγραψε (όπως τώρα την απέρριψε αμέσως το νόμιμο Κοινοβούλιο της Λιβύης)…
* Το Νοέμβριο του 2014, η Ελληνική κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου έκανε ένα άνοιγμα στην Αίγυπτο – που δεν πολυάρεσε ούτε στους Αμερικανούς επί διακυβέρνησης Ομπάμα, ούτε στους περισσότερους Ευρωπαίους τότε…
Γιατί όλοι αυτοί στήριζαν ως πρόσφατα τη λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη», η οποία είχε φέρει ισλαμιστές στην εξουσία διάφορων μουσουλμανικών χωρών (όπως η Αίγυπτος) ή είχε προκαλέσει διαλυτικό εμφύλιο πόλεμο σε άλλες (όπως η Λιβύη και η Συρία).
Στις δυτικές πρωτεύουσες λοιπόν, κανείς δεν συμπαθούσε τον στρατηγό Σίσι, της Αιγύπτου, ο οποίος είχε μόλις ανατρέψει τον εκλεγμένο (έστω και με μικρή διαφορά) Μόρσι – τον επκρόσω των «Αδελφών Μουσουλμάνων», που θεωρούνται «πνευματικοί ηγέτες» των τζιχαντιστών και του ΙΣΙΣ…
Τον Σίσι λοιπόν, που ανέτρεψε τους φανατικούς μουσουλμάνους στην Αίγυπτο και συσπείρωσε γύρω του όλες τις «κοσμικές» (Αντι-φονταμενταλιστικές και φιλοδυτικές) δυνάμεις του αραβικού κόσμου, τον είχαν απομονώσει τότε οι δυτικοί! Και ο Ερντογάν, βέβαια…
Αυτή τη μεγάλη ευκαιρία διέβλεψε ο Σαμαράς σπάζοντας την απομόνωση του Σίσι! Κι έκανε τότε ο Σαμαράς μαζί με τον Αναστασιάδη το τριμερές άνοιγμα στην Αίγυπτο, συμπληρώνοντας το άλλο άνοιγμα που είχε αρχίσει λίγα χρόνια πριν κι είχε εξελιχθεί επί Σαμαρά σε «τριμερή άξονα»: Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.
–Παρά το γεγονός ότι αυτό το διπλό άνοιγμα Σαμαρά – με το «τρίγωνο»: Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου και με τον «άξονα» Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ – είχε «ενοχλήσει» κάποιες δυτικές πρωτεύουσες…
–Παρά το γεγονός ότι και μέσα στην Ελλάδα τότε υπήρχαν αρκετοί που δεν το πίστευαν ή δεν το ήθελαν, η πολιτική αυτή προχώρησε τα επόμενα χρόνια. Ή τουλάχιστον, άντεξε…
–Την αποδέχθηκαν πλήρως οι Αμερικανοί μετά την εκλογή Τράμπ. Τώρα μάλιστα την αποδέχονται περισσότερο οι Δημοκρατικοί των ΗΠΑ και το γραφειοκρατικό κατεστημένο του Στέητ Ντηπάρτμεντ, που αρχικά δεν την ήθελαν…
–Την αποδέχθηκε και η Γαλλία του Μακρόν (ο οποίος εξελέγη στο μεταξύ Πρόεδρος της Γαλλίας και ήλθε σε σύγκρουση με τον Ερντογάν)…
–Την αποδέχθηκε – και τη συνέχισε – ο ΣΥΡΙΖΑ που ήλθε στην κυβέρνηση λίγους μήνες αργότερα – ενώ ως τότε την αποδοκίμαζε…
* Το διπλό στρατηγικό άνοιγμα Σαμαρά τότε στην Ανατολική Μεσόγειο – προς Ισραήλ και Αίγυπτο με πλήρη «ενσωμάτωση» και της Κύπρου – έχει μετεξελιχθεί πλέον σε τετραμερή: Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος-Ισραήλ!
Κι είναι η πρώτη φορά που Αίγυπτος και Ισραήλ συμμετέχουν ανοικτά και επίσημα από κοινού σε γεωπολιτική σύγκλιση…
Και μάλιστα με κοινό αντίπαλο την Τουρκία!
Αυτό υπήρξε – δυνητικά τουλάχιστον – game changer στην περιοχή συνολικά…
Αλλά μόνο του δεν αρκεί!
Δημιούργησε νέες δυνατότητες για «συνδυασμούς δυνάμεων» υπέρ μας.
–Με μια Αίγυπτο, που είναι πια σταθερά και σκληρά αντι-τουρκική, έχει στρατηγική θέση εφάμιλλη ή σπουδαιότερη της Τουρκίας (Σουέζ), έκταση πολύ μεγαλύτερη της Τουρκίας και πληθυσμό αισθητά μεγαλύτερο της Τουρκίας, καθώς και φυσικούς πόρους πλέον (που η Τουρκία δεν διαθέτει)…
–Και ένα Ισραήλ, το οποίο μέχρι πριν δέκα χρόνια είχε στενή «στρατηγική σύζευξη» με την Τουρκία και τώρα έχει σκληρή γεωπολιτική αντιπαλότητα με την Τουρκία, ενώ παραμένει πολύ σημαντικός παράγοντας ισχύος στην ευρύτερη περιοχή. Και – το σπουδαιότερο – μέσα από την «τετραμερή», για πρώτη φορά το Ισραήλ σπάει την γεωπολιτική του απομόνωση…
* Η «τετραμερής», μπορεί ακόμα να ενισχύσει και τις «δυτικές θέσεις» στην Μέση Ανατολή, την στιγμή που οι Αμερικανοί αποσύρονται (από τη Συρία), οι Ρώσοι χώνονται παντοιοτρόπως (νοτιότερα υπάρχει και Κινεζική διείσδυση), ο Ερντογάν έχει καταστεί ανεξέλεγκτος από όλους και αναξιόπιστος για όλους! Κι έτσι η τετραμερής: Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος-Ισραήλ, είναι το μόνο «σημείο στήριξης» για τις φιλοδυτικές δυνάμεις ολόκληρης της περιοχής, ενάντια: στον φονταμενταλισμό του Ισλάμ, στον γεωπολιτικό ακτιβισμό του Ιράν και στη διείσδυση της Ρωσίας! Τη στιγμή που «νατοϊκή» Τουρκία «αυτονομείται» και το ΝΑΤΟ κηρύσσεται «εγκεφαλικά νεκρό» (από τον Μακρόν) ή πάντως, αποδεικνύεται εντελώς «δυσλειτουργικό» (όπως έδειξε η πρόσφατη τουρκική επέμβαση στη Συρία)…
–Πράγματι η «τετραμερής» είναι μεγάλο άνοιγμα, κι όχι μόνο για την Ελλάδα…
–Πράγματι, δημιουργεί μοναδικές ευκαιρίες γεωπολιτικών σχεδιασμών – δυνητικά, τουλάχιστον – για τον δυτικό κόσμο συνολικά!
Μόνο που…
Μόνο που στις εφαρμοσμένες «επιστήμες» και «τέχνες» – δεν αρκεί μόνον ο σχεδιασμός. Χρειάζεται και επιχειρησιακή επάρκεια. Και το follow – up.
Όσο «ανατρεπτική» είναι μια κίνηση, κινδυνεύει να πάει χαμένη, αν κανείς δεν την αξιοποιήσει σωστά και δεν την πάει παρακάτω…
Κι εδώ έχουμε μια «έκλειψη υποκειμένου»…
Τα «υποκείμενα», δηλαδή όσοι θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που δημιούργησε η «τετραμερής», κινδυνεύουν να παραλύσουν πλήρως…
–Οι ΗΠΑ είναι παγιδευμένες στην γεωπολιτική ασυναρτησία – ή έτσι δείχνει, τουλάχιστον: Ο Τράμπ κανείς δεν καταλαβαίνει που το πάει και όλοι οι υπόλοιποι λένε, συνήθως, το ακριβώς… αντίθετο από τον Τράμπ!
–Η Ευρώπη έχει περιέλθει σε πλήρη «αφασία»: η Γερμανία ζει το ψυχόδραμα της αποχώρησης Μέρκελ από το προσκήνιο (που όλο φεύγει κι ακόμα δεν λέει να φύγει), στην Ιταλία και στην Ισπανία υπάρχουν ασθενείς κυβερνήσεις συνεργασίας (ανάμεσα σε κόμματα που δεν ήθελαν, ως πρόσφατα, να συγκυβερνήσουν!) και που δύσκολο θα αποφύγουν τις εκλογές μέσα στον επόμενο χρόνο. Και υπάρχει πάντα το Brexit που επέρχεται πια – και τότε θα δούμε μιαν άλλη Βρετανική πολιτική. Ποια ακόμα δεν ξέρουμε (ούτε οι Βρετανοί ψυλλιάζονται…)
–Και η Ελλάδα – ο κεντρικός μοχλός για τη δημιουργία της «τετραμερούς» – έχει περιέλθει σε «ομηρία» από την Τουρκία!
Κυρίως λόγω του λαθρομεταναστευτικού: Όπου η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου κρατούσε τη στρόφιγγα κλειστή πριν το 2015, ήλθε ο Τσίπρας, άνοιξε τα σύνορα και η στρόφιγγα των ροών πέρασε πια στα χέρια του Ερντογάν! Ο οποίος την ανοίγει κάθε τόσο κατά βούλησιν, πότε για να πιέζει την «άψυχη» Ευρώπη, πότε για να εκβιάζει την «παραπαίουσα» Ελλάδα…
Αυτό υπήρξε η δεύτερη κρίσιμη γεωπολιτική ανατροπή – το δεύτερο game changer – που συνέβη στην περιοχή μας τα τελευταία χρόνια:
* Το πρώτο ήταν η συγκρότηση της ίδιας της «τετραμερούς» τα χρόνια 2012-15, κι υπήρξε απόλυτα θετικό για μας…
* Το δεύτερο ήταν η αποδυνάμωση από τον Ερντογάν του πιο κρίσιμου «κρίκου» της «τετραμερούς» – της ίδια την Ελλάδας: μέσω της λαθρομεταναστευτικής απειλής, που το τουρκικό καθεστώς την έχει «εργαλειοποιήσει» πλήρως…
Κι εμείς ακόμα διστάζουμε να δούμε το λαθρομεταναστευτικό ως «απειλή» και δυσκολευόμαστε να το συσχετίσουμε με τις υπόλοιπες εξελίξεις που συμβαίνουν γύρω μας και μας αφορούν υπαρξιακά πλέον…
Το κάνει, όμως, η Άγκυρα…
ΥΓ.1 Μπορούν να αλλάξουν όλα αυτά;
Είναι βέβαιο ότι θα αλλάξουν! Και σχετικά σύντομα μάλιστα…
Τέτοια «κενά» δεν αντέχουν, για πολύ, στην γεωπολιτική…
Ο περίγυρός μας είναι πιθανόν να αλλάξει ευνοϊκά…
Το ζητούμενο είναι, αν μπορούμε να αλλάξουμε εμείς – η Ελλάδα!
Γιατί αυτή τη στιγμή, λόγω του λαθρομεταναστευτικού και των χρόνιων εμμονών μας κινδυνεύουμε να γίνουμε «τρύπα στο χάρτη»!
Η παράλυσή μας δεν έχει προηγούμενο στο παρελθόν (μετά το 1907)!
Κι αν δεν γίνει κάτι σύντομα, ίσως δεν θα υπάρξει μέλλον (για μας)!
ΥΓ.2 Γι’ αυτή τη δραματική «έκλειψη του υποκειμένου» που λέγεται Ελλάδα, δεν ευθύνεται, βέβαια, η τωρινή κυβέρνηση.
Αλλά σε εκείνη θα «χρεωθεί», αν ό μη γένοιτο…
Κι εκείνη πρέπει να ξεπεράσει τον εαυτό της – και πολλές εδραιωμένες ιδεοληψίες της – για να αποφύγει τα χειρότερα…
Με «ποταμίσιες» συμβατικότητες και με «ορθοπολιτικά στερεότυπα» δεν πάει πουθενά.
Άντε παιδιά. Ξυπνάτε!
