ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ
Ανατροπές – φωτιά που μειώνουν ακόμα περισσότερο το εισόδημα ασφαλισμένων και συνταξιούχων έρχονται τους επόμενους μήνες για 1 εκατομμύρια ασφαλισμένους.
Η μεγάλη “φουρνιά” αφορά σε διατάξεις του νέου ασφαλιστικού νόμου που έχουν αρχίσει σταδιακά να εφαρμόζονται, προκαλώντας σοκ στους συνταξιούχους κάθε φορά που βρίσκονται μπροστά σε ένα μηχάνημα ΑΤΜ. Χαρακτηριστικές είναι οι αντιδράσεις όσων στις αρχές της εβδομάδας είδαν τη μείωση που έχουν υποστεί οι επικουρικές τους συντάξεις. Παράλληλα, η τρόικα πιέζει στην επόμενη αξιολόγηση να ληφθούν τρία νέα μέτρα: να καταργηθεί η δυνατότητα που έχουν οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων να ασφαλίζονται στον ΟΓΑ αντί του ΟΑΕΕ, να εξαλειφθούν οι εξαιρέσεις που επιτρέπουν χαμηλότερες εισφορές για την υγεία σε ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων, αλλά και να μην υπάρχει η δυνατότητα έκπτωσης 15% για εφάπαξ πληρωμή των πλασματικών ετών ασφάλισης. Αλλαγές που, αν εφαρμοστούν, αγγίζουν πάνω από 1 εκατομμύριο ασφαλισμένους.
Την ίδια στιγμή, η διαδικασία έκδοσης υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων που πρέπει να εκδοθούν για τον νέο ασφαλιστικό νόμο κυλά με ρυθμούς… χελώνας. Παρά το γεγονός ότι το χρονοδιάγραμμα που θα πρέπει να εφαρμόσει το υπουργείο Εργασίας είναι ασφυκτικό, οι διαδικασίες καθυστερούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάποιες από τις εγκυκλίους που εκδίδονται παρέχουν προσωρινές οδηγίες και, όπως υποστηρίζουν παράγοντες της κοινωνικής ασφάλισης, η κατάσταση “φωτογραφίζει” τι πρόκειται να συμβεί με την ενοποίηση ταμείων στον ΕΦΚΑ, χωρίς τα αναγκαία προπαρασκευαστικά οργανωτικά βήματα.
Επιπλέον, υπάρχουν δεκάδες μικρές ή και μικρότερες ασάφειες στον νόμο, που αναμένεται να δημιουργήσουν τεράστια προβλήματα στη δημόσια διοίκηση, στην προσπάθειά της να τον εφαρμόσει. Οι νομικοί που ασχολούνται με τα ζητήματα της κοινωνικής ασφάλισης επιμένουν ότι πρέπει να ξεκαθαριστεί ποιες από τις παλαιές διατάξεις της ασφαλιστικής νομοθεσίας εξακολουθούν να ισχύουν και μετά την ψήφιση του νέου νόμου.
Εν μέσω θερινής ραστώνης, η μόνη εγκύκλιος που επεξεργάζονται οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας είναι ο υπολογισμός της κράτησης ασθένειας, ενώ τα μεγάλα ζητήματα έχουν μείνει για το φθινόπωρο. Τους επόμενους μήνες αναμένονται σαρωτικές αλλαγές στο ασφαλιστικό καθεστώς εργαζομένων και συνταξιούχων, που θα μειώσουν περαιτέρω το εισόδημά τους.
– Με τις συντάξεις του Σεπτεμβρίου, αναμένεται να ανακαθοριστούν σχεδόν ένα εκατομμύριο επικουρικές συντάξεις, ενώ πάνω από 200.000 θα έχουν μειώσεις έχουν έως 40%
– Κάθε κύρια σύνταξη που ξεπερνά τα 2.000 ευρώ μεικτά (1.820 καθαρά) “κουρεύεται” κατά το υπερβάλλον ποσό και θα δίνεται πλέον μειωμένη μέχρι 31/12/2018.
– Απώλειες θα δουν όσοι εισπράττουν από συντάξεις (κύριες, επικουρικές, μερίσματα κ.λπ.) πάνω από 3.000 ευρώ καθαρά, καθώς οτιδήποτε εισπράττει ο συνταξιούχος πάνω από τις 3.000 θα “κουρεύεται”. Για τον υπολογισμό αυτού του ανώτατου ορίου δεν λαμβάνονται υπόψη τα πάσης φύσεως προνοιακά επιδόματα αναπηρίας (αφορά στα άτομα με αναπηρία ή χρόνια πάθηση και στις οικογένειες με μέλη άτομα με αναπηρία).
– Οι παροχές 11.000 τραπεζοϋπαλλήλων από την Εμπορική, την πρώην Πίστεως (νυν Alpha) και την Αττική Τράπεζα (προσυνταξιοδοτικό ΕΤΑΤ και ΕΤΕΑ) επανυπολογίζονται με ενιαίο ποσοστό αναπλήρωσης (1,75%) και μειώνονται έως 30%.
– Οι συντάξεις των εργαζομένων που βγήκαν σε προσυνταξιοδοτικό καθεστώς (εθελούσιες) θα υπολογιστούν με δυσμενέστερο τρόπο όταν συμπληρώσουν τα ηλικιακά όρια και καταθέσουν τις αιτήσεις τους…
– Η αρχική έκπτωση στους επιστήμονες ελεύθερους επαγγελματίες (14% επί των ετήσιων εσόδων για δύο χρόνια και 15% για τα επόμενα τρία έτη) θα πληρώνεται στη διάρκεια του επαγγελματικού βίου και πάντως προ της συνταξιοδόητησης (62ο έτος). Ουσιαστικά, πρόκειται για δανεισμό των νέων επιστημόνων. Όταν λήξει η περίοδος χάριστος, η συνολική επιβάρυνση (εισφορά + φόρος) επιστρέφει σε εξοντωτικά επίπεδα. Για παράδειγμα, δικηγόρος που πληρώνει σήμερα, με 20.000 ευρώ εισόδημα, εισφορά 4.096 ετησίως θα πληρώνει την περίοδο της έκπτωσης 4.326 ευρώ και μετά το 2021, 7.590 ευρώ.
– Σε περίπτωση διαδοχικής ασφάλισης, η σύνταξη θα υπολογιστεί με τον ασφαλιστέο μισθό από το 2002 και μετά σαν να διανύθηκε ο χρόνος σε ένα ταμείο. Η ρύθμιση είναι καλύτερη από την ισχύουσα, αλλά δεν αναμένεται να τεθεί σε ισχύ πριν από τον επόμενο χρόνο.
Το χρονοδιάγραμμα των αλλαγών
Έως 31/12/2016 πρέπει να ψηφιστούν οι νέοι κανόνες για τις συντάξεις αναπηρίας και να εκδοθεί ο νέος κανονισμός παροχών ασθένειας σε χρήμα.
Από 1/1/2017 ξεκινά τη λειτουργία του ο ΕΦΚΑ, οι δημόσιοι υπάλληλοι εντάσσονται στο νέο ταμείο και καταβάλλουν τις ίδιες εισφορές με τους υπόλοιπους ασφαλισμένους, αλλάζει ο τρόπος καταβολής εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, επιβάλλοντας διπλές εισφορές για παράλληλη απασχόληση, εντάσσονται τα ταμεία εφάπαξ στο ΕΤΕΑ και αυξάνονται οι εισφορές υπέρ υγείας.
Έως 31/12/2018 επανυπολογισμός των κύριων συντάξεων
Από 1/1/2017 έως 31/9/2019 αυξάνονται οι εισφορές υγείας των αγροτών
Από 1/6/2019 έως 31/5/2022 αυξάνονται οι εισφορές για επικουρική ασφάλιση
Από 1/6/2022 επαναφορά εισφορών στο πρότερο καθεστώς
Συντάξεις χηρείας
Οι χήροι δεν θα λαμβάνουν αυτοδικαίως τη σύνταξη λόγω θανάτου. Εάν είναι κάτω των 52 ετών, ο δικαιουχος θα λαμβάνει τη σύνταξη λόγω θανάτου για 3 έτη και μετά αυτή θα καταργείται και δεν θα επανέρχεται. Εάν ο επιζών των συζύγων είναι 52 ετών, θα τη λαμβάνει για 3 έτη και μετά θα διακόπτεται, ενώ θα επανέρχεται στο 67ο έτος. Θα τη λαμβάνει εφ’ όρου ζωής, εάν είναι άνω των 55 ετών (αρχικά για 3 έτη, στο 70% της σύνταξης του θανόντος, και ακολούθως στο 50%).
Ασύμφορη η εργασία συνταξιούχων
Σε περίπτωση εργασίας, ο συνταξιούχος θα δει τη σύνταξή του να περικόπτεται κατά 60%. Για τους παλαιούς συνταξιούχους (παράλληλα) εργαζόμενους αλλάζει το πλαφόν πάνω από το οποίο ενεργοποιείται ο κόφτης: αντί να γίνεται περικοπή της σύνταξης κατά 70% πάνω από τα 990 ευρώ τον μήνα (σε περίπτωση ανάληψης μισθωτής απασχόλησης), αυτή θα γίνεται από τα 780 ευρώ.
Διπλές εισφορές για παράλληλη απασχόληση
Σε περίπτωση παράλληλης εργασίας, αυτή δεν θα ασφαλίζεται ως αυτοτελής απασχόληση, π.χ. στον ΟΑΕΕ (ασφαλισμένοι προ του 1993), ούτε θα απαλλάσσεται. Οι εισφορές θα καταβάλλονται στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) ως εξής:
α) 20% για κύρια σύνταξη επί των καθαρών αμοιβών (κερδών)
β) 7,10% για υγεία. Δεν απαλλάσσονται όσοι ήδη είναι ασφαλισμένοι στο ταμείο της ΕΥΔΑΠ
γ) Συν τις εισφορές σε περίπτωση επικουρικής ασφάλισης
Η ίδια ρύθμιση θα ισχύει και για τυχόν αγροτικά εισοδήματα, καθώς δεν θα υπάρχει ειδικό καθεστώς φορολόγησης (το οποίο θα κρατήσουν για ένα μεσοδιάστημα οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες -με εισόδημα πάνω από 50% από αγροτική δραστηριότητα).
Μαχαίρι στις προσωρινές
Μέχρι την έκδοση της σύνταξης, η προσωρινή σύνταξη θα κυμαίνεται στο 50% (από 80% της εικαζόμενης σύνταξης σήμερα). Εκτιμάται ότι οι προσωρινές συντάξεις θα είναι μειωμένες κατά 20% με 38%. Σύμφωνα με τον νέο ασφαλιστικό νόμο, θα έπρεπε να καταβάλλονται δύο μήνες μετά την κατάθεση της αίτησης συνταξιοδότησης, όμως ακόμη δεν έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες απονομής τους.
Σε περίπτωση αναπηρικής σύνταξης, η εθνική σύνταξη (384 ευρώ για 20ετή -τουλάχιστον- ασφάλιση και 345 για 15ετή) θα δίνεται μειωμένη κατά 50% για ποσοστό αναπηρίας έως 66,99% και μειωμένη κατά 25% για ποσοστό αναπηρίας άνω του 67% και έως 79,9%.
Ακριβότερα τα πλασματικά έτη
Τα πλασματικά έτη τόσο για θεμελίωση όσο και για προσαύξηση σύνταξης, για αιτήσεις που υποβλήθηκαν στο ΙΚΑ μετά τις 12 Μαΐου 2016, κοστίζουν περισσότερο. Από περίπου 165 ευρώ τον μήνα, πάνε στο 20% του μισθού του προηγούμενου της αιτήσεως μήνα πλήρους απασχόλησης, όπως ίσχυε έως τώρα για τον στρατό, που ήταν στο 20% του μισθού του προηγούμενου μήνα πλήρους απασχόλησης.
Αλλά στον στρατό προβλεπόταν -έως τώρα- έκπτωση που έφτανε το 50% (συν 15% για εφάπαξ καταβολή) σε περίπτωση αναγνώρισης πλασματικών για θεμελίωση μετά την 1/1/2015. Οι εκπρόσωποι των δανειστών πιέζουν για περιορισμό ή κατάργηση της μείωσης 15% για εφάπαξ καταβολή.
Αν μειωθεί η έκπτωση, τότε το κόστος θα αυξηθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να μην έχουν τη δυνατότητα εξαγοράς.
