Μέχρι το τέλος του 2025 θα πωλούνται στη Νορβηγία μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα – Τι διδάγματα μπορεί να πάρει η Ευρώπη από το success-story της χώρας στην ηλεκτροκίνηση;
ΗΝορβηγία αποτελεί πρότυπο όσον αφορά τη μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα (EVs). Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία 9 στα 10 αυτοκίνητα που πωλήθηκαν πέρυσι στη χώρα ήταν ηλεκτρικά.
Με δραστικά κυβερνητικά μέτρα, ισχυρές υποδομές και τη στήριξη της κοινής γνώμης η Νορβηγία εστιάζει με αξιοσημείωτο τρόπο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ο στόχος; Μέχρι το τέλος του 2025 όλα τα επιβατικά αυτοκίνητα που πωλούνται να είναι οχήματα που παράγουν μηδενικούς ρύπους – και εφ’ όσον πράγματι συμβεί αυτό, η Νορβηγία θα έχει επιτύχει τον συγκεκριμένο στόχο μία δεκαετία νωρίτερα από την ΕΕ.
Γιατί στη Νορβηγία;
Σε όλα αυτά συμβάλλει φυσικά και ο πλούτος, όπως και το μέγεθος της χώρας. Η Νορβηγία έχει 5,5 εκατομμύρια κατοίκους και είναι ένα από τα πλουσιότερα κράτη του κόσμου χάρη στα αποθέματα πετρελαίου – τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη μετά από αυτά της Ρωσίας.
Σε αυτά τα στοιχεία έρχεται ωστόσο να προστεθεί και ένας ακόμη παράγοντας κομβικής σημασίας. Σύμφωνα με τον Ρόμπι Άντριου, που εργάζεται στο Κέντρο CICERO για την Διεθνή Κλιματική Έρευνα στο Όσλο, η Νορβηγία ακολουθεί ένα ενδελεχές πλάνο για την ανάπτυξη του εγχώριου κλάδου παραγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και δεκαετίες – συγκεκριμένα από τη δεκαετία του 1990, όταν και η Νορβηγία επεδίωξε τη δημιουργία μίας εταιρείας που θα κατασκευάζει EVs. Και όπως εξηγεί ο ειδικός Άντριου, η ίδρυση μίας τέτοιας εταιρείας προχώρησε μάλλον ανεμπόδιστα, καθώς δεν υπήρχαν στη χώρα ισχυρά λόμπι της αυτοκινητοβιομηχανίας, που θα μπορούσαν να αντιταχθούν στις προσπάθειες.
Στην αρχή η παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων είχε περιορισμένη εμπορική επιτυχία. Παρ’ ότι όμως πωλούνταν μόλις μερικές χιλιάδες EVs, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία συνέβαλε τα μέγιστα στην ενίσχυση της κοινωνικής συνείδησης και την αποδοχή της ηλεκτροκίνησης. Με αυτόν τον τρόπο άνοιξε και ο δρόμος για την αύξηση των αγορών ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων και από διεθνείς κατασκευαστές, όπως τη Volkswagen και την Tesla.
Ισχυρά κίνητρα για τη στροφή στην ηλεκτροκίνηση
Καθοριστικά ήταν επιπλέον και τα κίνητρα που έδωσαν οι κυβερνήσεις της χώρας, οι οποίες ήραν τον ΦΠΑ αλλά και τους δασμούς για τις εισαγωγές EVs, που συνήθως ανέρχονται ακόμη και στο 30-50% του κόστους αγοράς ενός ηλεκτροκίνητου οχήματος. Όσοι οδηγούσαν EV δεν χρειαζόταν επίσης να πληρώνουν διόδια και τέλη στάθμευσης, ενώ μπορούσαν να οδηγούν και στις λωρίδες λεωφορείων στο κέντρο και τα προάστια του Όσλο.
Έχοντας σχεδόν επιτύχει τον στόχο που έχει τεθεί για το 2025 η νορβηγική κυβέρνηση προχώρησε προσφάτως στη μερική επαναφορά του ΦΠΑ για τα μεγάλα και πολυτελή EVs – την ίδια στιγμή όμως οι πολίτες με χαμηλότερο εισόδημα εξακολουθούν να επωφελούνται από τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες.
Ο Μπγιόρνε Γκρίμσρουντ, διευθυντής του κέντρου έρευνας για τις μεταφορές TOI του Όσλο, εκτιμά πως τα κίνητρα που προσφέρει η χώρα στους πολίτες είναι «αρκετά κοστοβόρα»: «Η κυβέρνηση λάμβανε ετησίως 75 δισεκατομμύρια κορώνες από τους φόρους στα αυτοκίνητα και τα διόδια, όμως το ποσό αυτό έχει υποδιπλασιαστεί», εξηγεί ο ειδικός στην DW, προσθέτοντας πάντως πως η χώρα είναι σε θέση να καλύψει την οικονομική ζημία – δεδομένου και του πλούτου της, αλλά και του στόχους να καταστεί η Νορβηγία κλιματικά ουδέτερη ως το 2050.
Άλλες χώρες κόβουν τις σχετικές επιδοτήσεις
Άλλες χώρες, μεταξύ αυτών και η Γερμανία, κατηγορούνται πως θέτουν σε δεύτερη μοίρα την επίτευξη των κλιματικών τους στόχων διακόπτοντας τις επιδοτήσεις για τα νέα ηλεκτρικά οχήματα. Όπως αποκάλυψε πριν λίγες ημέρες η γερμανική υπηρεσία μεταφορών KBA, το 2024 υπήρχαν καταγεγραμμένα στη Γερμανία 27,4% λιγότερα EVs.
Εφ’ όσον επομένως η Γερμανία, που αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στην Ευρώπη και μία από τις μεγαλύτερες χώρες-παραγωγούς ηλεκτροκίνητων οχημάτων, θέλει πράγματι να πετύχει τον στόχο του να έχει 15 εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα στους δρόμους έως το 2030, θα πρέπει μάλλον να αναθεωρήσει τη μείωση των κινήτρων προς τους πολίτες.
Προτεραιότητα τα οικιακά σημεία φόρτισης
Ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα της Νορβηγίας είναι και το ηλεκτρικό δίκτυό της – ένα από τα καλύτερα και πιο πράσινα δίκτυα παγκοσμίως. Σήμερα η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί πάνω από το 90% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Μάλιστα η χώρα έχει και πλεόνασμα ενέργειας, στοιχείο που καθιστά ευκολότερη την φόρτιση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων… κατ’ οίκον.
«Ενώ σε άλλες περιοχές της Ευρώπης η πρόσβαση στα σημεία φόρτισης αποτελεί συχνά ζήτημα, οι περισσότεροι Νορβηγοί μπορούν να φορτίσουν τα ηλεκτρικά τους αυτοκίνητα στο σπίτι τους [και όχι οπωσδήποτε σε κάποιο δημόσιο σταθμό φόρτισης]», αναφέρει ο Γκρίμσρουντ.
Σε μελέτη του 2022 η Νορβηγική Ένωση Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων διαπίστωσε πως περίπου τα τρία τέταρτα των ιδιοκτητών ηλεκτρικών οχημάτων ζει σε μονοκατοικίες, με αποτέλεσμα να είναι αρκετά εύκολη η εγκατάσταση οικιακών σταθμών φόρτισης. Σύμφωνα δε με έρευνα της συμβουλευτικής εταιρείας LCP του Λονδίνου το 82% των EVs στη Νορβηγία φορτίζεται κατ’ οίκον – αν και το συγκεκριμένο ποσοστό είναι χαμηλότερο στις αστικές περιοχές.
«Η παρουσία της Level 1 φόρτισης (δηλαδή η χρήση σταθμών φόρτισης χαμηλότερης ισχύος, όπως είναι αυτοί που τοποθετούνται σε σπίτια, επιχειρήσεις και σχολεία) στη Νορβηγία διευκόλυνε πιθανώς σημαντικά τη στροφή προς τα ηλεκτρικά οχήματα», επισημαίνει στην DW ο Λανς Νόελ, υψηλόβαθμο στέλεχος του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ενέργεια του Σαν Ντιέγκο.
Ως εκ τούτου ο Νόελ θεωρεί πως και άλλες χώρες θα έπρεπε πιθανότατα να θέσουν επίσης σε προτεραιότητα την ανάπτυξη της Level 1 φόρτισης – δηλαδή με άλλα λόγια «να εξετάσουν φθηνότερες αλλά και πιο ορατές μεθόδους φόρτισης, οι οποίες θα συνέβαλαν και στην ενσωμάτωση των EVs στην κοινωνία» και να μην θέτουν σε απόλυτη προτεραιότητα την ανάπτυξη των δημόσιων υποδομών φόρτισης.
Τι κάνουν οι ΗΠΑ;
Αναμένοντας την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο πολλοί Αμερικανοί ανησυχούν πως ο νέος πρόεδρος θα χαράξει διαφορετική στρατηγική, αντίθετη με αυτήν που ακολούθησε η κυβέρνηση Μπάιντεν με την προώθηση της ηλεκτροκίνησης.
Ο Ρεπουμπλικάνος πολιτικός έχει υποσχεθεί να θέσει τέλος στις φορολογικές εκπτώσεις ύψους έως και 7.500 δολαρίων για τις αγορές ηλεκτρικών αυτοκινήτων, καθώς και να επιβάλει νέους δασμούς στους κατασκευαστές αυτοκινήτων του εξωτερικού – μέτρα τα οποία είναι πιθανό να οδηγήσουν σε αισθητή άνοδο των τιμών.
Αντίστοιχη στάση αναμένεται να τηρήσουν και αρκετές πολιτείες των ΗΠΑ περιορίζοντας τα κίνητρα που παρέχουν για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με εκτίμηση της Cox Automotive ο βαθμός ενσωμάτωσης για τα EVs στις ΗΠΑ έφτασε μόλις στο 8% κατά το περασμένο έτος.
Μέσα στους τελευταίους μήνες καταγράφηκε στις ΗΠΑ μείωση των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων – τόσο εξαιτίας του κόστους όσο και της πρόσβασης σε δημόσιους σταθμούς φόρτισης – με την Tesla να αναφέρει την πρώτη μείωση πωλήσεων εδώ και πάνω από μία δεκαετία.
Λαμβάνοντας υπόψιν το ότι πιθανότατα οι ΗΠΑ θα κάνουν «ένα βήμα προς τα πίσω» στις πολιτικές για τα EVs υπό τον Τραμπ, ο Νοέλ παρατηρεί πως δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη το γεγονός ότι οι χώρες που επενδύουν περισσότερο στην ηλεκτροκίνηση είναι και αυτές που αποκομίζουν τα μεγαλύτερα οφέλη – όπως η Νορβηγία. Τι πρέπει να κάνουν οι χώρες που επιδιώκουν να πετύχουν όσα έχει καταφέρει η Νορβηγία; Κατά τον Νοέλ η απάντηση είναι ξεκάθαρη: «να έχουν την πολιτική βούληση να χαράξουν ισχυρές και ξεκάθαρες στρατηγικές».
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
Πηγή: Deutsche Welle
