Του Θανάση Κ.
Κάποιοι αποφάσισαν να τιμήσουν τον πρώην Πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη.
Δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό.
Ο Σημίτης διετέλεσε οκτώ χρόνια Πρωθυπουργός, συμπλήρωσε περισσότερα συνεχή χρόνια στην Πρωθυπουργία από κάθε άλλον στα χρόνια της Μεταπολίτευσης (και δεύτερος αθροιστικά μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου).
Είναι ήδη 87 ετών – ζωή να έχει ο άνθρωπος – και δεν είναι περίεργο που κάποιοι σκέφτηκαν να τον τιμήσουν.
Όμως, θα περίμενε κανείς πως όλοι έχουν γίνει σοφότεροι στο μεταξύ.
Και αυτοί που τον πίστεψαν και τον ψήφισαν και εκείνοι που δεν τον ψήφισαν και τον πολέμησαν, θα έπρεπε να έχουν πάρει τις αποστάσεις τους από τα πολιτικά πάθη της εποχής εκείνης.
Να έχουν συμφιλιωθεί με τις εμμονές τους και με τους “δαίμονές” τους.
Να βλέπουν πια τα πράγματα με πιο καθαρή ματιά…
Δυστυχώς τίποτα απ’ αυτά δεν έγινε.
Και γι’ αυτό ειδικά, σίγουρα ΔΕΝ ευθύνεται ο Κώστας Σημίτης…
Επειδή ανήκω σε εκείνους που ούτε τον πίστεψαν ούτε τον ψήφισαν, θα αρχίσω από τα “θετικά” του:
* Ο Σημίτης παρ’ ό,τι ανήκε από την πρώτη στιγμή στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο πρωτίστως εξέθρεψε το Λαϊκισμό, ο ίδιος ΔΕΝ υπήρξε λαϊκιστής!
Αυτό οφείλουμε να του το πιστώσουμε.
Κι όχι μόνο δεν υπήρξε ο ίδιος λαϊκιστής, αλλά έδωσε τις μάχες του κατά του Λαϊκισμού – και το πλήρωσε.
Αποπέμφθηκε από το Εκτελεστικό Γραφείο του ΠΑΣΟΚ όταν αρνήθηκε την ακραία Αντιευρωπαϊκή Πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου πριν το 1981 (την οποία ο Ανδρέας άλλαξε αργότερα).
Κι ύστερα ο Σημίτης αποπέμφθηκε από την Κυβέρνηση του Ανδρέα, όταν αρνήθηκε την ολέθρια πολιτική παροχών με την οποία το ΠΑΣΟΚ προσπάθησε – αλλά δεν κατάφερε – να κερδίσει τις εκλογές του 1989 (το αλησμόνητο εκείνο “Τσοβόλα δώστα όλα”!).
Κι όχι μόνο διαφώνησε τότε ο Σημίτης, αλλά εξέφρασε και δημόσια τη διαφωνία του – πράγμα καθόλου ανώδυνο τότε – με αποτέλεσμα να βρεθεί για κάποια χρόνια στην “πολιτική έρημο”…
Ανθρώπους που μένουν όρθιοι – έστω και μόνοι – τους σέβομαι.
Βέβαια αυτή η αρετή Σημίτη είναι και η μεγάλη του αντίφαση.
Γιατί όποιος διαφωνεί με το Λαϊκισμό ΔΕΝ παραμένει στο κόμμα που κατ’ εξοχήν παράγει και προωθεί τον Λαϊκισμό…
Αν θρέφεις το “θηρίο”, πιστεύοντας ότι κάποτε θα καταφέρει να το καβαλήσεις, κάποια στιγμή θα το πληρώσεις ακριβά.
Και πάντως δεν σε τιμά…
* Ύστερα εκείνο που ο ίδιος ονόμασε “εκσυγχρονισμό”… ήταν και δεν ήταν!
Αν το δούμε μέσα στα πλαίσια του “τριτοκοσμικού ΠΑΣΟΚ” που κυριάρχησε από το 1974 και “μεγαλούργησε” από το 1981 ως το 1996, όντως ήταν “εκσυγχρονισμός”.
Του ΠΑΣΟΚ! Όχι της Ελλάδας…
Αν όμως, το δούμε στα πλαίσια της ελληνικής κοινωνίας συνολικά, το να υποκαθιστάς τον μακαρίτη πλέον Κουτσόγιωργα με τον… Τσουκάτο, δεν είναι ακριβώς “εκσυγχρονισμός”.
— Το να υποκαθιστάς τον ακραίο αντι-αμερικανισμό με τον επίσης ακραίο φιλογερμανισμό, δεν το λες ακριβώς “εκσυγχρονισμό”.
— Η αποδυνάμωση της παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας συνεχίστηκε στα χρόνια του Σημίτη.
— Η βιομηχανία αποδυναμώθηκε. Η μεταποίηση το ίδιο. Η πρωτογενής παραγωγή συρρικνώθηκε.
— Οι ξένες επενδύσεις γνώρισαν μιαν σύντομη άνθιση την εποχή του Χρηματιστηρίου, κι ύστερα ήλθε η κατάρρευση του Χρηματιστηρίου και άρχισε η μεγάλη από-επένδυση (που είχε ξεκινήσει πολύ παλαιότερα και συνεχίζεται σχεδόν μέχρι τώρα).
* Η Ελλάδα μπήκε στο ευρώ επί Σημίτη, αλλά με λάθος ισοτιμία. Με πολύ υψηλότερη ισοτιμία απ’ ό,τι δικαιολογούσε τότε η “ανταγωνιστικότητα” της ελληνικής οικονομίας (κι απ’ ό,τι συμβούλευαν τότε όλοι οι ξένοι παρατηρητές… ).
Κι ήταν ένα σφάλμα που ΔΕΝ μπορούσε να “διορθωθεί” αργότερα. Όταν μπαίνεις σε μια νομισματική ένωση με “λάθος ισοτιμία”, αυτό δεν αλλάζει μετά. Σε ακολουθεί για πάντα…
Ήταν μια λάθος απόφαση που πάρθηκε επί Σημίτη, όχι πριν, όχι μετά – τότε! Και ήταν μοιραία. Και καθόλου “εκσυγχρονιστική”…
* Στη Δημόσια Διοίκηση δεν έγινε καμία “εκσυγχρονιστική” τομή, εκτός από την ίδρυση των ΚΕΠ. Που όμως ήταν μόνο προσωρινή, και με προσωρινή χρηματοδότηση από Κοινοτικά κονδύλια. Που αργότερα έπρεπε να βρεθούν εθνικοί πόροι για να συνεχίσει η λειτουργία τους. Δεν το λες και μείζονα εκσυχρονιστική τομή.
Χώρια που τα χιλιόμετρα γραφειοκρατίας, εξακολουθούσαν να ταλαιπωρούν πολίτες και επενδυτές για πολλά χρόνια μετά.
* Στο Ασφαλιστικό, η πραγματική εκσυγχρονιστική τομή είχε γίνει επί ΝΔ – η λεγόμενη “Μεταρρύθμιση Σιούφα”. Ήταν οι νόμοι 1902/90 και 2084/92.
Το ΠΑΣΟΚ ήταν στην αντιπολίτευση όταν ψηφίστηκε αυτή η Ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Και την πολέμησε λυσσαλέα.
Το 1994 το ΠΑΣΟΚ επέστρεψε στην Κυβέρνηση και την κατάργησε. Εν μέρει τουλάχιστον…
Στην πρώτη τετραετία Σημίτη δεν έγινε απολύτως τίποτα. Στην αρχή της δεύτερης τετραετίας Σημίτη, το 2001, ο υπουργός του Τάσος Γιαννίτσης προσπάθησε να επαναφέρει μέρος της μεταρρύθμισης Σιούφα. Τα από το ΠΑΣΟΚ ελεγχόμενα συνδικάτα χάλασαν τον κόσμο για να ματαιώσουν την “μεταρρύθμιση Γιαννίτση”. Τον οποίο εγκατέλειψε στο τέλος και ο Σημίτης.
Δεν το λες και πολύ “εκσυγχρονιστικό” όλο αυτό.
Οι κομματικοί στρατοί που βγήκαν τότε στους δρόμους για να γκρεμίσουν τον Γιαννίτση, ήταν αυτοί ακριβώς που είχαν βγάλει αρχηγό το Σημίτη και του χάρισαν και την πρώτη και τη δεύτερη τετραετία.
Κάτι μας δίδαξαν όλα αυτά τότε: Πώς όταν ταΐζεις το θηρίο (του Λαϊκισμού) δεν είναι εύκολο μετά ούτε να το καβαλικέψεις ούτε να το τιθασεύσεις…
* Έργα ασφαλώς έγιναν επί Σημίτη. Και σημαντικά μάλιστα.
Αλλά σε μια ολόκληρη 8ετία, αλίμονο να μην γίνονταν και έργα.
Τα δημόσια έργα ΔΕΝ είναι από μόνα τους “εκσυγχρονισμός”.
Δίνουν εκσυγχρονιστική ώθηση όταν βελτιώνουν τις παραγωγικές υποδομές. Αλλά όταν την ίδια στιγμή συρρικνώνεται η παραγωγική βάση της Οικονομίας, τα εντυπωσιακά έργα αποδεικνύονται περισσότερο “έργα βιτρίνας”.
Για παράδειγμα, η εμβληματική και εντυπωσιακή γέφυρα του Ρίου-Αντίρριου ολοκληρώθηκε ενώ δεν υπήρχε ούτε σύγχρονος αυτοκινητόδρομος μέχρι τη γέφυρα ούτε αυτοκινητόδρομος από τη γέφυρα και μετά.
Οι αυτοκινητόδρομοι που αξιοποιούν τη γέφυρα ολοκληρώθηκαν 17 χρόνια αργότερα…
Για να μη μιλήσουμε για το πώς “κατασκευάστηκαν” όλα αυτά τα έργα, πως κατακερματίστηκαν, και πώς τροφοδότησαν ατέλειωτες φήμες για σκάνδαλα και διαπλοκή.
Ακόμα κι αν παραβλέψουμε τις “φήμες”, ο τρόπος αναθέσεων υπήρξε εντελώς ανορθολογικός – δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο – και καθόλου μα καθόλου “εκσυγχρονιστικός”.
* Φυσικά υπάρχει και η Εξωτερική Πολιτική Σημίτη. Που ξεκίνησε με την ταπείνωση των Ιμίων (1996), συνεχίστηκε με τη Συμφωνία της Μαδρίτης (1997), τη Συμφωνία του Ελσίνκι (1999), και ολοκληρώθηκε με το Σχέδιο Ανάν (2004).
— Στα Ίμια έγινε μια άθλια διαχείριση (από την πλευρά της νεοπαγούς τότε κυβέρνησης Σημίτη) μιας ακόμα πιο άθλιας πρόκλησης (από την πλευρά της Τουρκίας).
Μας διαβεβαίωναν οι υπουργοί του ότι μετά την κρίση “επιστρέψαμε στην προτέρα κατάσταση” – στο status quo ante – ενώ στην πραγματικότητα η Τουρκία είχε γκριζάρει το μισό Αιγαίο!
— Στη Μαδρίτη (1997) η Ελλάδα δέχθηκε για πρώτη φορά ΜΗ κατονομαζόμενες “ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο”, το οποίο η Τουρκία είχε μόλις γκριζάρει! Ήταν σαν να αποδεχόμασταν – και επισήμως – το γκριζάρισμα του Αιγαίου μετά τα Ίμια ως “ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας”…
— Στο Ελσίνκι (1999) υποτίθεται ότι δεσμεύτηκε η Ελλάδα και η Τουρκία να πάνε στη Χάγη να λύσουν τις διαφορές τους μέχρι το 2004.
Τελικά επρόκειτο για παραίνεση όχι για “δέσμευση” – όπως ακόμα επιμένει ο κ. Σημίτης…
Η εξωτερική πολιτική Σημίτη – σε πλήρη αντίθεση με εκείνη του Ανδρέα Παπανδρέου – στηρίχθηκε σε τρία σκέλη:
— στον “Κατευνασμό” της Τουρκίας για να αποτρέπεται το ρίσκο της σύγκρουσης κάθε φορά που η Τουρκία κλιμάκωνε τις προκλήσεις.
— στην μετατροπή των ελληνοτουρκικών διαφορών σε “ευρωπαϊκά προβλήματα” λέει,
— στην προσδοκία ότι “εν όψει ένταξης της Τουρκίας στην Ευρώπη”, η Τουρκία θα αναγκαζόταν να σταματήσει τις προκλήσεις έναντι της Ελλάδας…
Επρόκειτο για μια στρατηγική εσφαλμένη και αδιέξοδη.
Μια επικίνδυνη πολλαπλή ψευδαίσθηση!
— Πρώτον η Τουρκία δεν επρόκειτο να μπει στην Ευρώπη. Άρα δεν θα “αναγκαζόταν” να σταματήσει τις προκλήσεις της σε βάρος μας. Αντίθετα, τις κλιμάκωνε.
Ακόμα και σήμερα που είναι – υποτίθεται – “υποψήφιο κράτος μέλος”, ΔΕΝ έχει αναγνωρίσει καν ένα άλλο πλήρες κράτος μέρος της Ένωσης – την Κύπρο!
— Δεύτερον, κανείς από τους εταίρους μας δεν ήταν διατεθειμένος να αντιμετωπίσει για λογαριασμό μας τις συνεχείς τουρκικές προκλήσεις. Η μετατροπή των ελληνοτουρκικών προβλημάτων σε “ευρωπαϊκά” ήταν αφελέστατος “ευσεβής πόθος”!
Προϋπέθετε μιαν “Ενωμένη Ευρώπη” που ΔΕΝ υπήρχε!
Ούτε σήμερα υπάρχει.
— Και τρίτον ο “Κατευνασμός” της Τουρκίας δεν “εξημέρωνε το θηρίο”.
Το εξαγρίωνε!
Κάθε φορά που εμείς υποχωρούμε μπροστά στις προκλήσεις της Τουρκίας, την επόμενη φορά η Τουρκία ζητά ακόμα περισσότερα, ακόμα πιο προκλητικά….
Η εποχή Σημίτη σημαδεύτηκε από ένα πλήγμα σε βάρος της ελληνικής στρατηγικής αξιοπιστίας. Η Ελλάδα θεωρείται χώρα που δεν αντέχει στις πιέσεις.
Κι αναμένεται να υποχωρεί – αυτή πάντα – ακόμα και στις πιο προκλητικές πιέσεις.
* Υπήρξε ασφαλώς και η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ επί εποχής Σημίτη. Αλλά αυτό ήταν επίτευγμα της Κύπρου κυρίως. Κι ήταν το επιστέγασμα μιας στρατηγικής του Γιάννου Κρανιδιώτη – όχι του Κώστα Σημίτη.
Ο οποίος την στήριξε πάντως.
Το πιο σημαντικό όμως, είναι ότι μέσα στο πακέτο της “Κυπριακής Ένταξης” ήταν και το Σχέδιο Ανάν!
Το οποίο, αν πέρναγε, η Κύπρος θα διαλυόταν ως κράτος και η Τουρκία θα αποκτούσε ζωτικό έλεγχο πάνω σε ολόκληρη την Κύπρο και – εμμέσως θα αποκτούσε βέτο (μέσω Κύπρου) μέσα στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ευτυχώς το Σχέδιο Ανάν – το οποίο εκτός του Σημίτη και του ΓΑΠ το είχε στηρίξει τότε μεγάλο μέρος του ελληνικού πολιτικού κατεστημένου – ΔΕΝ πέρασε τότε!
Σκεφτείτε σήμερα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να μπλόκαρε – δηλαδή να μη μπορούσε να βγάλει απόφαση – ούτε για την Ουκρανία, ούτε για τη Γάζα, επειδή θα ασκούσε βέτο όχι ακριβώς η “Κύπρος”, αλλά η υπό τον έλεγχο της Τουρκίας Κυπριακή αντιπροσωπεία…
Η Κύπρος μπήκε τότε στην ΕΕ (όπως επιθυμούσε ο Γιάννος Κρανιδιώτης), αλλά όχι με επιβολή του Σχεδίου Ανάν (όπως μεθόδευε και ο Σημίτης και πολλοί άλλοι, εδώ που τα λέμε).
Άγιο είχαμε!
Στην εξωτερική Πολιτική η θητεία Σημίτη δεν σηματοδοτεί εκσυγχρονισμό. Μάλλον “εκτροπή” σηματοδοτεί, από την οποία ακόμα δεν έχουμε γλιτώσει…
Το πρόβλημα όμως σήμερα δεν είναι ασφαλώς ο Κώστας Σημίτης…
Το πρόβλημα είναι όσοι του φτιάχνουν “φωτοστέφανα”.
Που κάποτε τον πετροβολούσαν, όσο ζούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου…
Ύστερα τον δόξαζαν, όταν έγινε Πρωθυπουργός
Ύστερα τον αναθεμάτιζαν όταν τον διέγραψε ο Γιώργος Παπανδρέου.
Ύστερα τον αναθεμάτιζαν ξανά, όταν διαλύθηκε το ΠΑΣΟΚ και κάποιοι από τα πρώην στελέχη και τους οπαδούς του βρέθηκαν στο ΣΥΡΙΖΑ – να βρίζουν συλλήβδην όλο το “παλαιό πολιτικό σύστημα”, άρα ΚΑΙ τον Σημίτη…
Ύστερα τον ξαναθυμήθηκαν σήμερα που και η τωρινή κυβέρνηση μοιάζει να “προσεγγίζει” την εξωτερική πολιτική Σημίτη στα ελληνοτουρκικά.
Μόνο που τώρα η Τουρκία δεν δείχνει πια κανένα ενδιαφέρον για την Ευρώπη – μάλλον τον Πούτιν προσεγγίζει…
Ούτε ενδιαφέρεται η Τουρκία για τη Δύση συνολικά,
μάλλον στον ευρασιατισμό στρέφεται,
μάλλον στον ισλαμικό κόσμο απευθύνεται,
προσεγγίζοντας το Ιράν και προστατεύοντας τη… Χαμάς!
Η πολιτική Κατευνασμού της Τουρκίας κάποτε ήταν τραγωδία.
Τώρα επιστρέφει ως φάρσα…
Μόνο που για αυτά τα τελευταία δεν ευθύνεται ο Σημίτης πλέον.
Τουλάχιστον αυτός δεν υπήρξε ποτέ του, ούτε κόλακας ούτε χαμαιλέων!
Αλλά όσοι προσπαθούν σήμερα να του βάλλουν “φωτοστέφανο” είναι καιροσκόποι, που άλλοτε τον αποθέωναν, άλλοτε τον αποκήρυσσαν, και τώρα τον “αγιοποιούν”.
Ανήμποροι να ξεπεράσουν και τις εμμονές τους και τους δαίμονές τους…
