ΛΑΖΑΡΑΚΙΑ: Το Σάββατο του Λαζάρου, οι γυναίκες τα παλιά χρόνια, ζύμωναν το πρωί ειδικά ψωμάκια, τους “λαζάρηδες” ή και “λαζαράκια”!!!
Τα Λαζαράκια: Ένα γλυκό έθιμο της Ορθοδοξίας με άρωμα Πάσχα
Τα Λαζαράκια είναι μικρά, γλυκά ψωμάκια που παρασκευάζονται παραδοσιακά την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου, τιμώντας την ανάσταση του Λαζάρου από τον Χριστό. Πρόκειται για ένα από τα πιο τρυφερά και κατανυκτικά έθιμα της Ορθόδοξης παράδοσης, με βαθιές ρίζες στον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό.
Το σχήμα τους παραπέμπει σε μικρό ανθρωπάκι, με χέρια σταυρωμένα στο στήθος και χαρακτηριστικά χαραγμένα στο πρόσωπο. Η ζύμη τους, συνήθως με βάση το αλεύρι, το λάδι, τη ζάχαρη, το μέλι και τα αρωματικά μπαχαρικά όπως η κανέλα και το γαρίφαλο, δίνει ένα αρωματικό και νηστίσιμο έδεσμα, κατάλληλο για τη Μεγάλη Σαρακοστή.
Το ψήσιμο των Λαζαρακίων είναι για πολλές οικογένειες μια ευκαιρία διδασκαλίας της πίστης στα παιδιά, καθώς τους διηγούνται τη θαυματουργή ανάσταση του φίλου του Χριστού. Παλαιότερα, τα παιδιά τα κρατούσαν μαζί με αυτοσχέδια καλαθάκια και έλεγαν τα κάλαντα του Λαζάρου. Το έθιμο αυτό διατηρείται ζωντανό, ιδιαίτερα στην ελληνική ύπαιθρο και στα μοναστήρια.
Στα “λαζαράκια” έδιναν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες.
Σε ανάμνηση λοιπόν της Ανάστασης του Λαζάρου οι νοικοκυρές το Λαζαροσάββατο, δηλαδή το Σάββατο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα, φτιάχνουν τα λαζαράκια. Όσα παιδιά είχε η οικογένεια, τόσα “λαζαράκια” έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα. Στην ουσία, τα λαζαράκια είναι σταφιδοψωμάκια. Μέσα στην ζύμη συνήθιζαν να βάζουνε μέλι, καρύδια, σταφίδες ή ότι άλλο έβγαζε ο κάθε τόπος.
Υλικά:
1 κιλό αλεύρι σταρένιο
1 φλιτζάνι του τσαγιού σταφίδες
4 κουταλιές της σούπας ζάχαρη
½ φλιτζάνι του τσαγιού καλαμποκέλαιο
1 κουταλάκι του γλυκού γλυκάνισο ή μαστίχα Χίου
Μαγιά μπύρας
Λίγα μοσχοκάρφια και λίγο σουσάμι
Εκτέλεση:
Διαλύουμε τη μαγιά με ένα φλιτζάνι χλιαρό νερό μέσα στη λεκάνη του ζυμώματος και προσθέτουμε το καλαμποκέλαιο, τη ζάχαρη, τις σταφίδες, το γλυκάνισο ή τη μαστίχα και ένα ακόμη φλιτζάνι χλιαρό νερό. Ρίχνουμε το αλεύρι και ζυμώνουμε σε μέτρια ζύμη. Αδειάζουμε το ζυμάρι στον αλευρωμένο πάγκο της κουζίνας και ξαναζυμώνουμε με δύναμη. Χωρίζουμε το ζυμάρι σε κομμάτια, τα οποία τα πλάθουμε σε ανθρωπάκια τοποθετώντας τα μοσχοκάρφια για μάτια, μύτη κτλ. Με λίγο λάδι αλείφουμε τα ταψιά, τοποθετούμε μέσα τα λαζαράκια, τα πασπαλίζουμε με σουσάμι και τα σκεπάζουμε με βαμβακερή πετσέτα. Τα αφήνουμε σε ζεστό μέρος να φουσκώσουν. Τα ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 45-50 λεπτά.
Η συνταγή είναι από το βιβλίο: “Ως γλυκέα τω λάρυγγί μου…\” Μοναστηριακή ζαχαροπλαστική (και όχι μόνον!).
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΙΑ
Τα λαζαράκια είναι μικρά, αφράτα, ημίγλυκα ψωμάκια που παρασκευάζουν οι χριστιανοί το Σάββατο του Λάζαρου, τη Μεγάλη Εβδομάδα. Έχουν το σχήμα σπαργανωμένου ανθρώπου, όπως παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες, και συμβολίζουν την ανάστασή του. Είναι νηστίσιμα, δηλαδή δεν περιέχουν γαλακτοκομικά προϊόντα ή αυγά. Για τον λόγο αυτό, σε αντίθεση με τα τσουρέκια, αλείφονται με ελαιόλαδο για να γίνουν πιο γυαλιστερά.
Οι γυναίκες στους Λειψούς ταυτίζονταν συμβολικά με την Παναγία και μέρος του συμβολισμού της Μεγάλης Εβδομάδας ήταν αυτός του θανάτου που βιώνεται μέσω της μητρότητας. Αν και στη σύγχρονη εποχή τα λαζαράκια αγοράζονται ως επί το πλείστον έτοιμα από το τοπικό αρτοποιείο, παλαιότερα οι γυναίκες ζύμωναν τη ζύμη για τα λαζαράκια, σε σχήμα ανθρώπου, ως σύμβολο της ζωής που νικάει τον θάνατο. Ένα από τα λαζαράκια το κρατούσαν στο σπίτι όλο το χρόνο και είτε το έτρωγαν τον επόμενο χρόνο είτε το πετούσαν στη θάλασσα για να το φάνε τα ψάρια
