Εορτολόγιο: Αμφιλόχιος, Αμφιλοχία Έλενος, Λένος.
23 Νοεμβρίου: Άγιος Αμφιλόχιος Επίσκοπος Ικονίου – Ο Άγιος Αμφιλόχιος ήταν Καππαδόκης, σύγχρονος του Μεγάλου Βασιλείου (βλέπε 1 Ιανουαρίου) και φίλος του.
Διακεκριμένος για τη μεγάλη του μόρφωση και ευσέβεια, αναδείχθηκε επίσκοπος Ικονίου το έτος 344 μ.Χ. Υπήρξε άριστος επίσκοπος και μετείχε στη Β’ Οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, όπου και διέπρεψε. Ο Αμφιλόχιος δεν είχε κύρος μόνο στη δική του Εκκλησία, αλλά το ηθικό κύρος του είχε επεκταθεί και σε άλλες περιοχές. Έτσι, παρενέβαινε και σε Εκκλησίες κοντινές, όπου διασφάλιζε την ειρήνη και ορθοτομούσε το λόγο της αληθείας. Διότι στο έργο του, είχε οδηγό τα θεόπνευστα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Σπούδασον σεαυτὸν δόκιμον παραστῆσαι τῷ Θεῷ, ἐργάτην ἀνεπαίσχυντον, ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας». (Β’ προς Τιμόθεον, στ’ 15). Δηλαδή, λέει ο Απόστολος Παύλος, προσπάθησε να παραστήσεις τον εαυτό σου στο Θεό δοκιμασμένο και τέλειο εργάτη, που δεν τον ντροπιάζει το καλοφτιαγμένο έργο του, και διδάσκει ορθά το λόγο της αληθείας. Στην προς Αμφιλόχιο επιστολή ο Μέγας Βασίλειος φανερώνει τη λαμπρή ηθική φυσιογνωμία του Αμφιλοχίου. Τον παρακαλεί να παραστεί στην τιμητική γιορτή υπέρ των μαρτύρων της Καισαρείας, για να αποβεί αυτή σεμνότερη, διότι ο λαός της Καισαρείας τον αγαπά, όσο κανένα άλλο επίσκοπο.
Ο Αμφιλόχιος συνέταξε αρκετούς λόγους για την Ορθοδοξία μας, και πέθανε ειρηνικά το έτος 394 μ.Χ.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Σοφίας τὴν ἔλλαψιν ὡς καθαρὸς μυηθείς, δογμάτων ὀρθότητος φωτοειδεὶς ἀστραπὰς ἐκλάμπεις τοῖς πέρασι· σὺ γὰρ τὴν ἐν Τριάδι ὁμοούσιον φύσιν ἐκήρυξας, ἀσυγχύτως καθελῶν τὰς αἱρέσεις. Διό σε, ἱεράρχα Ἀμφιλόχιε, Χριστὸς ἐδόξασε.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Ἡ θεία βροντή, ἡ σάλπιγξ ἡ τοῦ Πνεύματος, πιστῶν φυτουργέ, καὶ πέλεκυς τῶν αἱρέσεων, Ἱεράρχα, Ἀμφιλόχιε, τῆς Τριάδος θεράπον μέγιστε, σὺν Ἀγγέλοις πέλων ἀεί, πρεσβεύων μὴ παύσῃ ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Λαμπρύνεις τὰ πέρατα, ἐν τῇ σῇ μνήμῃ σοφέ, τὸ σῶμα ἐκβλύζει σου, τῶν ἰαμάτων πηγάς, Ἀμφιλόχιε ἔνδοξε· ὅθεν καὶ ἀσθενείας, ἀπαλλάττεις παντοίας, πίστει τούς προσιόντας, τῷ σεπτῷ σου τεμένει, καὶ νῦν πταισμάτων τὴν λύσιν, αἴτησαι πᾶσιν ἡμῖν.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
1248 – Τα χριστιανικά στρατεύματα με επικεφαλής τον Φερδινάνδο Γ΄ της Καστίλης καταλαμβάνουν τη Σεβίλλη.
1499 – Ο διεκδικητής του αγγλικού θρόνου Πέρκιν Γουόρμπεκ απαγχονίζεται επειδή λέγεται ότι προσπάθησε να αποδράσει από τον Πύργο του Λονδίνου. Ο Γουόρμπεκ είχε εισβάλλει στην Αγγλία το 1497, ισχυριζόμενος ότι ήταν ο χαμένος γιος του βασιλιά Εδουάρδου Δ΄.
1510 – Εκστρατεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά του βασιλείου του Ιμερέτι. Τα οθωμανικά στρατεύματα λεηλατούν την πρωτεύουσα Κουτάισι και καίνε το μοναστήρι Γκελάτι.
1644 – Ο Τζον Μίλτον δημοσιεύει τα Αρεοπαγιτικά, ένα φυλλάδιο που στηλιτεύει τη λογοκρισία.
1828 – Δύναμη από 3000 περίπου Έλληνες, υπό τον Κίτσο Τζαβέλα, απελευθερώνει το Καρπενήσι.
1863 – Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: Οι δυνάμεις της Ένωσης με επικεφαλής τον στρατηγό Οδυσσέα Γκραντ ενισχύουν τα στρατεύματα στην Τσαττανούγκα (Τενεσσί) και αντεπιτίθενται στα συνομόσπονδα στρατεύματα.
1890 – Ο βασιλιάς Γουλιέλμος Γ΄ των Κάτω Χωρών πεθαίνει χωρίς αρσενικό διάδοχο και ψηφίζεται ειδικός νόμος για να τον διαδεχθεί η κόρη του, Βιλελμίνη της Ολλανδίας.
1924 – Δημοσιεύεται για πρώτη φορά στην New York Times η ανακάλυψη του Έντγουιν Χαμπλ ότι το νεφέλωμα της Ανδρομέδας είναι στην πραγματικότητα ένας γαλαξίας πολύ μακριά από τον δικό μας.
1940 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Το Βασίλειο της Ρουμανίας υπογράφει το Τριμερές Σύμφωνο του Άξονα και εντάσσεται επίσημα στις δυνάμεις του Άξονα.
1943 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Οι αμερικανικές δυνάμεις καταλαμβάνουν τις ατόλλες Ταράουα και Μπουταριτάρι.
1946 – Το γαλλικό ναυτικό βομβαρδίζει το Χάι Φονγκ στο Βιετνάμ, σκοτώνοντας χιλιάδες πολίτες.
1976 – Ένα NAMC YS-11A της Ολυμπιακής Αεροπορίας, που εκτελούσε δρομολόγιο Αθήνα – Λάρισα – Κοζάνη, συνετρίβη κοντά στην Κοζάνη. 50 επιβαίνοντες νεκροί.
1980 – Σεισμός μεγέθους 7,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ ισοπεδώνει την πόλη Έμπολι της Ιταλίας αφήνοντας πίσω του 4500 νεκρούς και πάνω από 9000 χιλιάδες τραυματίες. Πρόκειται για τον δεύτερο καταστροφικότερο σεισμό της Ιταλίας μετά από αυτόν που ισοπέδωσε την Τοσκάνη στις αρχές του προηγούμενου αιώνα με πάνω από 30000 χιλιάδες νεκρούς.
1996 – Το μοντέλο Ειρήνη Σκλήβα κατακτά τον παγκόσμιο τίτλο ομορφιάς Μις κόσμος στην Ινδία. Αντιδρασεις από τον Ινδικό λαό για την διοργάνωση των καλλιστείων.
2006 – Απόλυση των τελευταίων μη επαγγελματιών στρατιωτών του στρατού της Λετονίας.
2015- Ισοπέδωση της Καμπούλ από καταστροφικό σεισμό 6,9 ρίχτερ, αφήνωντας πίσω 80,000 άστεγους και 7,540 νεκρούς.
Γεννήσεις
872 – Αλέξανδρος, Βυζαντινός αυτοκράτορας
912 – Όθων Α΄, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
1190 – Πάπας Κλήμης Δ΄
1221 – Αλφόνσος Ι΄ της Καστίλης, βασιλιάς της Καστίλης
1496 – Κλεμάν Μαρό, Γάλλος ποιητής
1542 – Ακμπάρ ο Μέγας, αυτοκράτορας των Μογγόλων
1760 – Φρανσουά-Νοέλ Μπαμπέφ, Γάλλος δημοσιογράφος και ακτιβιστής
1804 – Φράνκλιν Πιρς, 14ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
1837 – Γιοχάννες φαν Ντερ Βάαλς, Ολλανδός φυσικός
1838 – Στέφανος Σκουλούδης, Έλληνας τραπεζίτης και πολιτικός
1847 – Σαρλ Ρενάρ, Γάλλος μηχανικός
1881 – Ισμαήλ Εμβέρ, Οθωμανός στρατιωτικός
1883 – Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο, Μεξικανός ζωγράφος
1887 – Μπόρις Καρλόφ, Άγγλος ηθοποιός
1916 – Λεωνίδας Βελιαρούτης, Έλληνας συγγραφέας
1922 – Μανουέλ Φράγα Ιριβάρνε, Ισπανός πολιτικός
1926 – Σάθια Σάι Μπάμπα, Ινδός γκουρού και φιλόσοφος
1931 – Τοσίγουο Νακαγιάμα, πρόεδρος της Μικρονησίας
1943 – Άντριου Γκούντμαν, Αμερικανός ακτιβιστής
1943 – Ντενί Σασού Νγκουέσσο, Κονγκολέζος πολιτικός
1946 – Γιώργος Κούδας, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1949 – Άλκης Αλκαίος, Έλληνας ποιητής και στιχουργός
1950 – Σταύρος Σαράφης, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1951 – Μάικ Γαλάκος, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1954 – Ρος Μπρον, Άγγλος μηχανικός
1962 – Νικολάς Μαδούρο, πρόεδρος της Βενεζουέλας
1966 – Βενσάν Κασέλ, Γάλλος ηθοποιός
1979 – Κέλι Μπρουκ, Αγγλίδα ηθοποιός και μοντέλο
1982 – Ασάφα Πάουελ, Τζαμαϊκανός αθλητής
1983 – Παντελής Παντελίδης, Έλληνας τραγουδιστής
1987 – Βασίλης Κακαρίκος, Έλληνας αθλητής του kick boxing
1992 – Μάιλι Σάιρους, Αμερικανίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός
Θάνατοι
955 – Έντρεντ, βασιλιάς της Αγγλίας
1407 – Λουδοβίκος Α΄, δούκας της Ορλεάνης
1503 – Μαργαρίτα της Υόρκης, δούκισσα της Βουργουνδίας
1572 – Άνιολο Μπροντσίνο, Ιταλός ζωγράφος
1604 – Φραγκίσκος Μπαρόκιος, Ιταλός μαθηματικός και αστρονόμος
1682 – Κλωντ Λορραίν, Γάλλος ζωγράφος
1719 – Ιωάννης Μαυροκορδάτος, πρίγκιπας της Βλαχίας
1769 – Κωνσταντίνος Μαυροκορδάτος, πρίγκιπας της Βλαχίας και της Μολδαβίας
1844 – Τόμας Χέντερσον, Σκωτσέζος αστρονόμος
1890 – Γουλιέλμος Γ΄, βασιλιάς των Κάτω Χωρών
1901 – Γιάννης Καμπύσης, Έλληνας συγγραφέας
1919 – Χένρι Γκαντ, Αμερικανός μηχανικός
1938 – Έντουαρντ Ένγκελ, Γερμανός γλωσσολόγος
1958 – Νικόλαος Γεωργαντάς, Έλληνας δισκοβόλος
1976 – Αντρέ Μαλρώ, Γάλλος συγγραφέας και πολιτικός
1980 – Ιάκωβος Κουμής, Κύπριος αγωνιστής
1983 – Άρης Βλαχόπουλος, Έλληνας ηθοποιός
1990 – Ρόαλντ Νταλ, Ουαλός συγγραφέας
1998 – Νταν Όζμαν, Αμερικανός αναρριχητής
2005 – Στέλιος Παπαδημητρίου, Έλληνας επιχειρηματίας
2006 – Αλεξάντερ Λιτβινένκο, Ρώσος κατάσκοπος
2006 – Φιλίπ Νουαρέ, Γάλλος ηθοποιός
2010 – Χρήστος Μαυρομμάτης, Έλληνας πολιτικός
2015 – Πιέρ Μπερνάρ, Γάλλος γραφίστας
2016 – Ρίτα Μπαρβερά, Ισπανίδα πολιτικός
2019 – Κατίνα Φαρασοπούλου, Ελληνίδα τραγουδίστρια
