Μια σημαντική σελίδα στο βιβλίο της ιστορίας αλλά και του πολιτισμού της Ελλάδας γράφεται αυτή την ώρα στο εντυπωσιακό, πλήρως ανακαινισμένο συγκρότημα της Εθνικής Πινακοθήκης, που άνοιξε για πρώτη φορά επίσημα τις πύλες της, σήμερα, παραμονή της επετείου των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Με αυτόν τον τρόπο η κορυφαία Εθνική μας Επέτειος συναντάται με την ολοκλήρωση ενός εβληματικού έργου, ενός πολιτιστιτικού οράματος που, μετά από χρόνια, πήρε επιτέλους σάρκα και οστά, μιας σύγχρονης κιβωτού της τέχνης αντάξια του παγκόσμιου θαυμασμού.
Ευρύτερα, η νέα Πινακοθήκη αναδεικνύει την επίδραση του ελληνικού πολιτισμού στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής τέχνης, αλλά και τις προσλαμβάνουσες των ελλήνων καλλιτεχνών στις δημιουργικές τους αναζητήσεις κατά τα 200 χρόνια που ακολούθησαν την Επανάσταση. Το καινούργιο συγκρότημα της Εθνικής Πινακοθήκης αναμένεται να εγκαινιαστεί και να ανοίξει τις πύλες του στο κοινό αργότερα, πιθανόν τον Ιούνιο, όταν τα επιδημιολογικά δεδομένα θα επιτρέπουν την παρουσία κόσμου.
Ουσιαστικά η αποψινή εκδήλωση συνιστά και την έναρξη του επίσημου διήμερου εορταστικού προγράμματος με την παρουσία των εκπροσώπων των ξένων χωρών που τιμούν τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με την σύζυγό του Μαρέβα Γκραμπόφσκι υποδέχτηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη τους προσκεκλημένους τους. Πρώτος έφθασε ο Πρωθυπουργός της Ρωσικής Ομοσπονδίας Mikhail Mishustin. ακολούθησαν ο Πρίγκιπας Κάρολος και η Δούκισσα της Κορνουάλης φορώντας μαύρο φόρεμα και λευκή κάπα. Αμέσως μετά κατέθασαν η Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και η σύζυγός του Άντρη Αναστασιάδη, η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη με τον σύζυγό της κ. Θεόδωρο Αγγελόπουλος και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου η οποία συνοδεύεται από τον κ. Παύλο Κοτσώνη. Παρόντες είναι επίσης η υπουργός Πολιτισμου και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης και ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου.
Η εκδήλωση ξεκίνησε από τον χώρο υποδοχής της Εθνικής Πινακοθήκης. Εκεί με φόντο το εντυπωσιακό, μεγάλων διαστάσεων έργο του Παναγιώτη Τέτση «Λαϊκή Αγορά» εκφωνήθηκαν οι λόγοι του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη και της διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνας Λαμπράκη – Πλάκα.
«Με υπερηφάνεια και συγκίνηση σας καλωσορίζω στην Αθήνα. Στη 200ή επέτειο της ανεξαρτησίας της Ελλάδας και στα εγκαίνια ενός κοσμήματος της πρωτεύουσας και ολόκληρης της χώρας: Της νέας Εθνικής Πινακοθήκης.
Ένα εμβληματικό πολιτιστικό τοπόσημο, που συναντά ένα ανεπανάληπτο ιστορικό ορόσημο. Κτήμα όχι μόνο των Ελλήνων. Αλλά και των ξένων φίλων μας που συμμετέχουν στην εθνική μας επέτειο» είπε στον χαιρετισμό του ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε: «Το σημερινό γεγονός στέλνει ένα ανανεωμένο μήνυμα δυναμισμού στην αυγή του τρίτου αιώνα ελευθερίας της Ελλάδας.
Γιατί η Εθνική Πινακοθήκη δεν υπήρξε ποτέ ένα απλό αποθετήριο καλλιτεχνικής δημιουργίας. Αλλά, αντίθετα, ένας ζωντανός οργανισμός, που συμβάδισε με την πρόοδο του έθνους».Για να καταλήξει λέγοντας με νόημα: «Η Ιστορία, συνεπώς, μάς θέλει σταθερούς συμπολεμιστές στις μεγάλες μάχες της ανθρωπότητας.Και σήμερα, μας βρίσκει δίπλα-δίπλα, μπροστά στη «Λαϊκή Αγορά» του Τέτση, που κοσμεί την είσοδο της νέας
Πινακοθήκης.
Ένα μεγαλειώδες έργο, αφιερωμένο στην καθημερινή επικοινωνία των απλών ανθρώπων. Γιατί οι απλοί άνθρωποι έχτισαν τη σύγχρονη Ελλάδα. Με κόπο, δάκρυα, ιδρώτα και, συχνά, αίμα. Αλλά πάντα με ελπίδα. Υψηλοί φίλοι της χώρας μου, ας απαντήσουμε, λοιπόν, με τη σειρά μας και εμείς στην Ιστορία. Μένοντας συνεργάτες και στην ειρήνη και στις νέες προκλήσεις που φέρνει για όλους μας το μέλλον».
Στον ιδιαίτερο συμβολισμό της ημέρας που επιλέχθηκε για την επίσημη πρώτη παρουσίαση της νέας Εθνικής Πινακοθήκης αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων η Λίνα Μενδώνη: «Η συγκεκριμένη ημερομηνία δεν ορίστηκε τυχαία. Δηλώνει ένα σημαντικό σταθμό της νέας, σύγχρονης, δυναμικής Ελλάδας. Της Ελλάδας του Πολιτισμού, της Δημιουργίας, της Καινοτομίας, της Ανάπτυξης, της Εξωστρέφειας.
Η Εθνική Πινακοθήκη είναι το θησαυροφυλάκιο της ελληνικής τέχνης του 19ου και του 20ου αιώνα, άρρηκτα δεμένης με την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας και τις προσδοκίες του ελληνικού κράτους από το 1830» τόνισε ενώ ενώ η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα είπε απευθυνόμενη στους ξένους προσκεκλημένους: «Τιμάτε με την υψηλή παρουσία σας τα θυρανοίξια του νέου μουσείου.
Θεωρούμε αυτή την τιμή συμβολική, γιατί μας υπενθυμίζει τον τεράστιο ρόλο του φιλελληνικού κινήματος στον απελευθερωτικό Αγώνα των Ελλήνων. Η Ευρώπη ανταπέδιδε έτσι τα τροφεία στην μακρινή μητέρα του πολιτισμού της, την Ελλάδα, συμβάλλοντας στην αναγέννησή της».
Λίγο μετά τις 18.30 ξεκίνησε η ξενάγηση των υψηλών προσκεκλημένων, σε πέντε διαφορετικά γκρουπ, οι οποίοι θα περιηγηθούν, για είκοσι λεπτά, κάποιους από τους εντυπωσιακούς νέους χώρους της Εθνικής Πινακοθήκης και θα θαυμάσουν από κοντά έργα εμπνευσμένα από την Ελληνική Επανάσταση, τα οποία εκτίθενται σε μια ειδική αίθουσα του πρώτου ορόφου, με κορυφαία τα «Ελλάς ευγνωμονούσα» του Θεόδωρου Βρυζάκη, «Έλληνας Καβαλάρης» του Ευγένιου Ντελακρουά, «Εξοδος του Μεσολογγίου», «Υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» κ.α. Παράλληλα θα δουν από κοντά και αριστουργήματα σπουδαίων Ελλήνων ζωγράφων όπως τα «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται» και «Εαρινή Συμφωνία» του Νικόλαου Γύζη, «Χριστός-Ανθρωπότης» του Κωνσταντίνου Παρθένη, «Στην ταράτσα ή Αθηναϊκή βραδιά» του Ιάκωβου Ρίζου που απαθανατίζει ένα αξιωματικό του Ναυτικού που εικάζεται πως είναι ο πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδος, παππούς του Πρίγκιπα Κάρολου.
Ο Χαιρετισμός του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
Εξοχότατη Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας και κύριε Κοτσώνη,
Εξοχότατε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας και κυρία Αναστασιάδη,
Υψηλότατε Πρίγκιπα της Ουαλίας και υψηλοτάτη Δούκισσα της Κορνουάλης,
Εξοχότατε Πρωθυπουργέ της Ρωσικής Ομοσπονδίας,
Κυρίες και κύριοι,
Με υπερηφάνεια και συγκίνηση σας καλωσορίζω στην Αθήνα. Στη 200ή επέτειο της ανεξαρτησίας της Ελλάδας και στα εγκαίνια ενός κοσμήματος της πρωτεύουσας και ολόκληρης της χώρας: Της νέας Εθνικής Πινακοθήκης. Ένα εμβληματικό πολιτιστικό τοπόσημο, που συναντά ένα ανεπανάληπτο ιστορικό ορόσημο. Κτήμα όχι μόνο των
Ελλήνων. Αλλά και των ξένων φίλων μας που συμμετέχουν στην εθνική μας επέτειο. Έστω και αν η πανδημία, τελευταία στιγμή, κράτησε αρκετούς απ’ αυτούς μακριά μας, όπως τον αγαπητό Πρόεδρο της Γαλλίας.
Το σημερινό γεγονός στέλνει ένα ανανεωμένο μήνυμα δυναμισμού στην αυγή του τρίτου αιώνα ελευθερίας της Ελλάδας. Γιατί η Εθνική Πινακοθήκη δεν υπήρξε ποτέ ένα απλό αποθετήριο καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Αλλά,
αντίθετα, ένας ζωντανός οργανισμός, που συμβάδισε με την πρόοδο του έθνους. Η ίδια η ιστορία της, άλλωστε, ακολουθεί τις περιπέτειες της χώρας.
Μία διαδρομή που ξεκινά το 1829 στην Αίγινα, με τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια να συγκεντρώνει πίνακες ως πρώτο πυρήνα ενός μελλοντικού μουσείου.Και φτάνει στον μεγάλο σταθμό του το 1896. Όταν ο λόγιος και νομικός Αλέξανδρος Σούτζος κληροδοτεί στο Δημόσιο την προσωπική του συλλογή και όλη του την περιουσία για τη δημιουργία Εθνικής Πινακοθήκης.
Έτσι, το 1900 ανατέλλει το νέο ίδρυμα, με πρώτο διευθυντή τον ζωγράφο Γεώργιο Ιακωβίδη. Και καταλήγει στην οριστική του στέγη το 1975. Στο αρχιτεκτόνημα του Παύλου Μυλωνά και του Δημήτρη Φατούρου, ένα κλασικό δείγμα του αθηναϊκού μοντερνισμού.
Είναι μεγάλη μου τιμή, 12 χρόνια μετά την εκκίνηση των εργασιών για τη νέα Πινακοθήκη, αυτή να ανοίγει τις πόρτες της για πρώτη φορά μια μέρα πριν την επέτειο των 200 χρόνων από την εθνική παλιγγενεσία. Θέσαμε ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα και το πετύχαμε. Χάρη στην επιμονή του Υπουργείου Πολιτισμού και στο ελληνικό φιλότιμο.
Σχεδόν δύο αιώνες από τα πρώτα της αποκτήματα, η Εθνική Πινακοθήκη αποτελεί ένα θησαυροφυλάκιο 20.000 έργων.Η μόνιμη συλλογή της εκτίθεται για πρώτη φορά με τέτοια λαμπρότητα.
Σε αυτήν αποτυπώνονται οι δρόμοι μέσα από τους οποίους η ζωγραφική της Νέας Ελλάδας επηρεάστηκε από όλα τα ρεύματα του μοντερνισμού, χωρίς ωστόσο να απωλέσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της παράδοσής της. Έτσι, ο Κόντογλου συνυπάρχει αρμονικά με τον Μόραλη. Και ο Λύτρας με τον Χατζηκυριάκο Γκίκα.
Αυτός ο πλούτος της Ελλάδας και του κόσμου θα απλώνεται, στο εξής, σε 21.000 τετραγωνικά μέτρα. Με χώρους έκθεσης και φύλαξης των πολύτιμων συλλογών. Με αμφιθέατρο και βιβλιοθήκη. Αλλά και με υπερσύγχρονα εργαστήρια συντήρησης.
Μέρος του κόστους καλύφτηκε από σημαντικές προσφορές, κυρίως του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Κι έτσι η χώρα δέχεται, σήμερα ένα ανεκτίμητο δώρο στα πρώτα της βήματα στη τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα.
Αγαπητοί φίλοι,
Η νέα Εθνική Πινακοθήκη επιβεβαιώνει τον ρόλο της ως «κιβωτού» της ελληνικής τέχνης με διεθνή ακτινοβολία. Αναδεικνύοντας, παράλληλα, και το μερίδιό της στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Όμως, η επέτειος έναρξης του Αγώνα για Ελευθερία στρέφει το ενδιαφέρον μας ειδικά σε 35 έργα, φορτισμένα με Ιστορία. Όχι μόνο στην «Ελλάδα Ευγνωμονούσα» και στην «Υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα» του Θεόδωρου Βρυζάκη.
Ή στο «Μετά την Καταστροφή των Ψαρών» του Νικολάου Γύζη. Όλα έργα Ελλήνων, ανάμεσα στο 1858 και στο 1898.Αλλά και στο «Επεισόδιο του Ελληνικού Αγώνα» του Ευγένιου Ντελακρουά, την τελευταία του προσφορά στο φιλελληνικό κίνημα. Και μία ακόμη κατάθεση υπερ της Επανάστασης δίπλα στην «Πυρπόληση τουρκικής ναυαρχίδας» του Ιβάν Αϊβαζόφσκι.
Γιατί η Ελλάδα της Εθνικής Επανάστασης είχε, τότε, δίπλα της, Γάλλους, Βρετανούς και Ρώσους φίλους. Λαούς που οδήγησαν τις κυβερνήσεις τους στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου και στις συνθήκες του Λονδίνου. Αυτές που κατοχύρωσαν την ελληνική ανεξαρτησία. Και εκείνοι οι δεσμοί, μαζί με της αδελφική μας σχέση με την Κύπρο, δεν λύθηκαν στο πέρασμα του χρόνου…
Στους δύο αιώνες που ακολούθησαν, πολεμήσαμε στο πλευρό της «Αντάντ», στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και μαζί νικήσαμε το τέρας του Ναζισμού, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος, κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Ιστορία, συνεπώς, μάς θέλει σταθερούς συμπολεμιστές στις μεγάλες μάχες της ανθρωπότητας.Και σήμερα, μας βρίσκει δίπλα-δίπλα, μπροστά στη «Λαϊκή Αγορά» του Τέτση, που κοσμεί την είσοδο της νέας Πινακοθήκης. Ένα μεγαλειώδες έργο, αφιερωμένο στην καθημερινή επικοινωνία των απλών ανθρώπων.
Γιατί οι απλοί άνθρωποι έχτισαν τη σύγχρονη Ελλάδα. Με κόπο, δάκρυα, ιδρώτα και, συχνά, αίμα. Αλλά πάντα με ελπίδα.Υψηλοί φίλοι της χώρας μου, ας απαντήσουμε, λοιπόν, με τη σειρά μας και εμείς στην Ιστορία.
Μένοντας συνεργάτες και στην ειρήνη και στις νέες προκλήσεις που φέρνει για όλους μας το μέλλον.
Καλώς ήλθατε και πάλι στην Ελλάδα.
