✍️ ο Θανάσης Κ.
Το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής ήταν αληθινό σοκ! Για όλους…
Πρώτη παρατήρηση: Οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω! Με έναν ιδιαίτερο τρόπο βέβαια, αλλά εντελώς έξω!
Φυσικά έπιασαν το πρώτο κόμμα. Όλες…
Αλλά όταν οι εκλογές γίνονται με απλή αναλογική, και θα ακολουθήσει κατά πάσα βεβαιότητα δεύτερος γύρος, το σημαντικό δεν ήταν μόνο η “πρωτιά“, αλλά και το εύρος της διαφοράς από το δεύτερο. Γιατί μικρή ή μεγάλη διαφορά, θα μπορούσε να επηρεάσει όλα τα κυβερνητικά σενάρια μετά το “δεύτερο γύρο“: Αν θα υπάρξει αυτοδυναμία τελικά – κι αν όχι, με ποιούς όρους θα βοηθούσε το τρίτο κόμμα να σχηματιστεί κυβέρνηση.
Το ζήτημα αυτών των “μετεκλογικών συνεργασιών” κυριάρχησε σχεδόν απόλυτα στον προεκλογικό διάλογο…
Κανείς δεν φανταζόταν αυτό που θα συνέβαινε. Το ότι δηλαδή η ΝΔ κόντεψε να βγάλει αυτοδυναμία ακόμα κι από τον πρώτο γύρο, με απλή αναλογική…
Οι μετρήσεις έδειχναν προς το τέλος διαφορά πρώτου δεύτερου 5-7 μονάδες (χωρίς αναγωγή).
Η διαφορά που προέκυψε τελικά ήταν… τριπλάσια: 20 μονάδες και πλέον!
Αυτό κανείς δεν το “μέτρησε“, κανείς δεν το πρόβλεψε – μεταξύ μας κανείς δεν το περίμενε…
Γιατί απλούστατα, στις προεκλογικές μετρήσεις ΔΕΝ υπήρχε!
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Καθ’ όλη την προεκλογική περίοδο, οι δημοσκοπήσεις έβγαζαν ένα “θολό τοπίο“. Κάποιοι έλεγαν ότι υπήρχε πολύ υπόκωφος θυμός. Κάποιοι αδιαφορία. Κάποιοι “αντι-συστημικό ρεύμα“.
Κάποιοι θεωρούσαν πως όλα αυτά προμήνυαν μειωμένη συμμετοχή.
Εκτός από το τελευταίο, όλα τα άλλα “επαληθεύθηκαν” – εν μέρει τουλάχιστον.
Μέχρι την περασμένη Τετάρτη (πριν τις εκλογές) όλες οι δημοσκοπήσεις έδιναν τον ΣΥΡΙΖΑ χαμηλά. Γύρω στο 25%. Αλλά καμιά δεν έδινε τη ΝΔ πάνω από 32%. (Οι περισσότερες την έδιναν γύρω στο 31%)… Την πτώση του ΣΥΡΙΖΑ όλοι την έπιαναν. Τελικά υπήρξε πολύ μεγαλύτερη κατάρρευση. Την πρωτιά της ΝΔ επίσης όλοι την έπιαναν. Αλλά την εκτόξευση της ΝΔ δεν την έπιασε κανείς.
Το αντισυστημικό ρεύμα εκφράστηκε με την κατακόρυφη αύξηση – διπλασιασμό σε ποσοστά και σε ψήφους – των “πολύ μικρών” κομμάτων που δεν κατάφεραν να μπουν στη Βουλή.
Από γύρω στο 5% που ήταν σταθερά πριν το 2009 και από 8% που είχαν φτάσει αθροιστικά το 2019, τώρα εκτοξεύθηκαν στο 16%! Αυτό το επιπλέον 8% που πήγε σε κόμματα τα οποία δεν επρόκειτο να μπουν στη Βουλή, ήταν εκτόνωση της “αντισυστημικής ψήφου”! Η οποία ΔΕΝ πήγε στο ΣΥΡΙΖΑ (αυτή τη φορά)…
Κι ένα μικρότερο μέρος της πήγε στον Ανδρουλάκη, επηρεασμένο από το “σύνθημά” του, “ούτε-ούτε” – δηλαδή της άρνησης και των δύο “μονομάχων. Αλλά κάπου εκεί τελείωσε η εκτόνωση του “αντισυστημικού ρεύματος”. Γιατί στο τέλος κυριάρχησε ο Φόβος! Ο φόβος επιστροφής του ΣΥΡΙΖΑ.
Φόβο που ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε στο τέλος κάθε τι για να τον αναζωπυρώσει:
— Απειλώντας νέα καταιγίδα φόρων και εισφορών τους μικρομεσαίους.
— Με τα καμώματα του Παπαδημούλη στην Ευρωβουλή, όπου προσπάθησε να εμποδίσει τη χηρηματοδότηση του φράχτη στον Έβρο.
— Κάποια στιγμή και με τα ανοησίες για παράλληλη νομίσματα της “Ομπρέλας“.
Κι ο Βαρουφάκης έπαιξε σε αυτό, με τις περιβόητες “Δήμητρες”, νομίζοντας ότι έτσι προσελκύει “αντισυστημική” ψήφο στο κομματίδιό του. Τελικά το μόνο που κατάφεραν ήταν να επαναφέρουν τους εφιάλτες του 2015-16. Σε μια περίοδο όπου η κοινωνία ήταν εντελώς ανέτοιμη – και απρόθυμη – για παρόμοιες “περιπέτειες”…
Στην προσπάθειά τους να “τραβήξουν” αντισυστημική ψήφο” τελικά πέτυχαν να μετατρέψουν την Οργή (που τροφοδοτεί τους αντισυστημικούς) σε μεγάλο Φόβο (που σπρώχνει τους ψηφοφόρους να πάνε στη “σιγουριά”).
Κι υπάρχει πράγματι, ένα μόνο κίνητρο μαζικής ψήφου ισχυρότερο από την οργή. Ο Φόβος… Στην περίπτωσή μας δεν ήταν το σοκ που έφερε “δέος”. Ήταν το “δέος”, δηλαδή το “συντριπτικό αίσθημα φόβου“, που προκάλεσε το εκλογικό σοκ…
Ο φόβος αύξησε και τη συμμετοχή. Οι δημοσκοπήσεις πιθανολογούσαν μεγαλύτερη αποχή. Τα υψηλά ποσοστά όσων αρνούνταν να απαντήσουν στις ερωτήσεις των δημοσκόπων, και τα υψηλότερα ποσοστά όσων απαντούσαν αλλά δήλωναν “αναποφάσιστοι” ως το τέλος, αυτό ακριβώς προεξοφλούσαν: Μεγαλύτερη αποχή!
Αλλά συνέβη το αντίθετο: η συμμετοχή στις εκλογές αυξήθηκε! Κατά 280 χιλιάδες σε σύγκριση με το 2019 (6 εκατομμύρια 50 χιλιάδες τώρα, έναντι 5 εκατομμυρίων και 169 χιλιάδων το 2019).
Κανείς δεν το περίμενε. Ούτε αυτό…
Η ΝΔ μετά από τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης και μετά από πολλές δοκιμασίες, όχι μόνο διατήρησε τα ποσοστά της, όχι μόνο τα αύξησε, αλλά στην πραγματικότητα αύξησε και τις ψήφους της (σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2019)! Πήρε 152 χιλιάδες ψήφους παραπάνω (από 2 εκατομμύρια 251 χιλιάδες το 2019, ανέβηκε στα 2 εκατομμύρια 403 χιλιάδες φέτος). Πράγμα πρωτοφανές…
Ακόμα πιο εκπληκτικό: το Κόμμα της Αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, “κατάφερε” να… μειώσει απελπιστικά τις δικές του ψήφους. Κατά 600 χιλιάδες περίπου! (Από 1 εκατομμύριο 781 χιλιάδες το 2019 έπεσε στο 1 εκατομμύριο 182 χιλιάδες τώρα). Ένας στους τρείς ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ τον εγκατέλειψαν. Αληθινή κατάρρευση…
Τέτοιο πράγμα δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν. Ανάμεσα στις εκλογές του 1974 και του 1978 η αξιωματική αντιπολίτευση του Γιώργου Μαύρου (ΕΚ-ΝΔ) είχε χάσει και τότε πολύ μεγάλο μέρος της δύναμής της. Αλλά τότε η κυβέρνηση Καραμανλή είχε υποστεί επίσης μεγάλη μείωση. Ο κόσμος που είχε ψηφίσει Καραμανλή το 1974, υπό το φόβο της εθνικής καταστροφής στην Κύπρο και της αγωνίας για την επιβίωση της Δημοκρατίας, στο μεταξύ… “ξε-φοβήθηκε”! Και μεταστράφηκε προς το νέο ανερχόμενο κόμμα αντιπολίτευσης τότε: Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Τότε ο φόβος είχε μετατραπεί σε Ελπίδα. Και κινήθηκε αριστερότερα… Τώρα η οργή μετατράπηκε σε Φόβο. Και μετακινήθηκε “συντηρητικότερα“…
Ένας ακόμα μεγάλος κερδισμένος ήταν και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ του Ανδρουλάκη, που αύξησε αισθητά τα ποσοστά του, ακόμα περισσότερο τις ψήφους του κι ακόμα περισσότερο τις έδρες του. Πήρε 208 χιλιάδες παραπάνω…
Διόλου ευκαταφρόνητο. Κι αυτός πέρα από τις προβλέψεις…
Βρέθηκε από το 8,1% το 2019, στο 11,46% τώρα. Κι από τις 467 χιλιάδες ψήφους, στις 675 χιλιάδες τώρα. Κι από τις 22 έδρες στις 41 τώρα…
Χωρίς να πει τίποτε ουσιαστικό, πέρα από το ότι δεν θα συνεργαστεί “ούτε με Τσίπρα ούτε με Μητσοτάκη“!
Είναι προφανές ότι δεν ψηφίστηκε γιατί έδωσε λύσεις ή Ελπίδα στο εκλογικό σώμα. Απλώς εξέφρασε – μικρό μεν, αλλά κρίσιμο – μέρος της “αντισυστημικής ψήφου“.
Το ΚΚΕ ανέβηκε κι αυτό κατά 126 χιλιάδες ψήφους (πράγμα που λίγο-πολύ το προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις), όπως και η “Ελληνική Λύση” του Βελόπουλου αυξήθηκε κι επίσης κατά 50 χιλιάδες ψήφους περίπου, παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες προεκλογικές μετρήσεις προέβλεπαν ότι δεν θα μπει. Αλλά όχι μόνο μπήκε, σημείωσε και αύξηση…
[Για να εξετάσουμε τι ακριβώς έγινε πρέπει να δούμε τον συνολικό αριθμό των ψήφων. Κι όχι τα ποσοστά. Γιατί τα ποσοστά είναι “απατηλά”, καθώς το εκλογικό σώμα μεταβάλλεται συνεχώς…]
Έτσι λοιπόν, η συνολική εικόνα (σε ψήφους) έχει ως εξής: Το εκλογικό σώμα “αυξήθηκε” κατά 280 χιλιάδες.
Όλοι σημείωσαν αύξηση σε ψήφους, εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ που σημείωσε μεγάλη πτώση (και τον Βαρουφάκη που δεν κατάφερε να μπει)… Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε 600 χιλιάδες ψήφους.
Από την άλλη πλευρά, 505 χιλιάδες κέρδισαν τα μικρά κόμματα που δεν μπήκαν στη Βουλή – μείον βέβαια οι 145 χιλιάδες του Βαρουφάκη που δεν είναι νέες “αντισυστημικές ψήφοι”). Καθαρό σύνολο νέων αντισυστημκών ψήφων 360 χιλιάδες.
208 χιλιάδες κέρδισε το ΠΑΣΟΚ
152 χιλιάδες κέρδισε η ΝΔ,
126 χιλιάδες κέρδισε το ΚΚΕ
και 50 χιλιάδες κέρδισε η “Ελληνική Λύση“.
Σύνολο κερδών από όλους τους υπόλοιπους: 896 χιλιάδες.
Οι απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ και τα κέρδη όλων των υπολοίπων “συμπίπτουν” απολύτως, αν λάβετε υπόψιν ότι ψήφισαν φέτος 280 χιλιάδες ψηφοφόροι περισσότεροι: (896-280=616, μείον διάφοροι συμψηφισμοί για απόδημους, άκυρα, στρογγυλοποιήσεις κλπ. καταλήγουμε στις 600 χιλιάδες, όσες οι συνολικές απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ)
Γιατί είναι αποκαλυπτική αυτή η σύγκριση κερδών-απωλειών;
Διότι δείχνει ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος αντισυστημικών ψηφοφόρων έφυγε από το ΣΥΡΙΖΑ (και τον Βαρουφάκη) και πήγε κυρίως στα “πολύ μικρά κόμματα” που ΔΕΝ μπήκαν στη Βουλή. Ένα σημαντικό μέρος τους πήγε στο ΠΑΣΟΚ. Ένα μικρότερο μέρος τους πήγε στο ΚΚΕ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ διαλύεται! Προς όλες τις κατευθύνσεις…
Θεωρητικά τουλάχιστον, κάποιοι απ’ αυτούς μπορούν να επιστρέψουν. Τουλάχιστον από τα πολύ μικρά κόμματα, το άθροισμα των οποίων αναμένεται να ξεφουσκώσει στις εκλογές της 25η Ιουνίου, στα πιο φυσιολογικά όρια του 8% (όσο και το 2019).
Αλλά ένα σημαντικό μέρος από τη δεξαμενή των “ανεκπροσώπητων” (όπως και από τον ίδιο το ΣΥΡΙΖΑ) μπορεί να μετακινηθεί προς το ΠΑΣΟΚ. Που τώρα διεκδικεί να γίνει αυτό το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
Η διαφορά ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ είναι πλέον 8,5 ποσοστιαίες μονάδες.
Αυτή η διαφορά είναι πολύ πιθανό να μικρύνει. Ή ακόμα και να αντιστραφεί. Αφού το ΠΑΣΟΚ, αν δεν κάνει σοβαρά λάθη, μπορεί να κερδίζει απ’ όλες τις πλευρές. Ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ με δυσκολία θα συγκρατεί νέες απώλειες.
Ο “μεγάλος σεισμός” για τον οποίο πολλοί μιλούσαν το βράδυ των εκλογών είναι αυτό ακριβώς: Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ όχι απλώς συνετρίβη, όχι απλώς δεν διεκδικεί πια την διακυβέρνηση. Κοντεύει να χάσει και τη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης…
Κι εδώ υπάρχει και κάτι ακόμα: ο “ελέφαντας στο δωμάτιο”:
Από την ώρα που εξέλειπε ο φόβος του ΣΥΡΙΖΑ – ή από τη στιγμή που δημιουργείται η εντύπωση ότι εξέλειπε – η ΝΔ μπορεί να δει κάποια από τα ανέλπιστα κέρδη της την περασμένη Κυριακή, να εξανεμίζονται.
Προς Ανδρουλάκη πλέον… Το χειρότερο που έχει να κάνει τώρα η ΝΔ είναι να… πανηγυρίζει! Το δεύτερο χειρότερο είναι να δείξει την αλαζονεία του “θριαμβευτή”. Η αλήθεια είναι ότι η ηγεσία της – με πρώτο τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη – δείχνει πολύ-πολύ προσεκτική συμπεριφορά. Αλλά κάποια “παπαγαλάκια” της όχι… Όσοι ψήφισαν προχθές ΝΔ από το φόβο του ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχουν πια αυτό το φόβο. Κι έχουν λόγο να ακούν το “προσκλητήριο” του Ανδρουλάκη: Που θα τους καλεί πλέον, αφού έστειλαν τον Τσίπρα στο σπίτι του, τώρα “να βάλουν φραγμό και στον Μητσοτάκη”! Οι “δεξαμενές” από τις οποίες μπορεί να αντλήσει δυναμική ένα τέτοιο σύνθημα είναι πολλαπλές. Και μεγάλες…
Συν ο “εφησυχασμός” μετά από μιαν ανέλπιστη νίκη.
Η θριαμβολογία και ο εφησυχασμός είναι πολύ κακοί σύμβουλοι…
Μια τελευταία παρατήρηση:
Το άθροισμα των δύο μεγαλύτερων κομμάτων έχει πέσει στο (σκάρτο) 61%! Από το 70% που ήταν το 2019 κι από το 85% και πλέον που ήταν όλα τα χρόνια της μεταπολίτευσης από 1981 ως το 2007.
Τώρα δεν έχουμε δικομματισμό – δηλαδή δύο κόμματα εξουσίας που εναλλάσσονται. Έχουμε ένα κόμμα εξουσίας (τη ΝΔ) και δύο…”μισά” (ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ) που παλεύουν για τη δεύτερη θέση:
Το ΣΥΡΙΖΑ, που φαίνεται πως “δεν μπορεί πια“.
Και το ΠΑΣΟΚ που “δεν μπορεί ακόμα”…
Από την άλλη πλευρά, αν αθροίσει κανείς το ποσοστό της ΝΔ σήμερα (41%) μαζί με το ποσοστό του Βελόπουλου (4,5%) μαζί με τα μισά τουλάχιστον από κόμματα που δεν μπαίνουν στη Βουλή και που έχουν σαφώς δεξιότερο προσανατολισμό, το άθροισμα πια δείχνει πως Κεντροδεξιά μαζί με Δεξιά είναι πάνω από 50%! Στην κοινωνία…
Για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, δεν “γέρνει προς τα Αριστερά”!
Η κοινωνία αργά και βασανιστικά μετακινείται δεξιότερα.
Οι ευρωπαϊκές εξελίξεις αυτό δείχνουν. Κι εκεί…
Η “ανέπλιστη” κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ προχθές, αυτό επιβεβαιώνει.
Η αγωνία του Ανδρουλάκη να αποσπάσει πολύ περισσότερους ψηφοφόρους από το ΣΥΡΙΖΑ, φιλοδοξώντας να τον αντικαταστήσει ως Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αυτό σηματοδοτεί.
Η εποχή της Μεταπολίτευσης κυριαρχήθηκε με την Ελπίδα να έχει αριστερό πρόσημο. Τώρα η Αριστερά εμπνέει πάλι Φόβο… Κι όποιος δεν το καταλαβαίνει αυτό, δεν καταλαβαίνει τίποτα…
ΥΓ. Και ένα παράδοξα:
Όταν είχαμε το προηγούμενο σύστημα (ενισχυμένης αναλογικής με μπόνους), το ΜΗ εκπροσωπούμενο κομμάτι του εκλογικού σώματος, κυμαίνονταν από 5 ως 8%! Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έφερε την απλή αναλογική, υποτίθεται για να “εκπροσωπούνται” περισσότεροι, στην πραγματικότητα το μη εκπροσωπούμενο τμήμα του εκλογικού σώματος δεν μειώθηκε. Διπλασιάστηκε! Και ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε μεγάλο μέρος της εκλογικής του δύναμης προς αυτά ακριβώς τα μη εκπροσωπούμενα κόμματα.
Η Ιστορία εκδικείται.
Και εκδικείται σκληρότερα τους αδίστακτους Λαϊκιστές!
Αργεί λίγο, αλλά εκδικείται…
